همزیستی میکوریزایی یکی از مهمترین روابط همزیستی موجود در خاک می باشد. همزیستی میکوریزایی بین بیش از 85 درصد گیاهان آوندی با قارچ های میکوریزی موجود در خاک و متعلق به سه رده ascomycota، basidiomycota و glomeromycota بوجود می آید. شناسایی قارچ های میکوریزی همزیست با ارژن در ذخیره گاه جنگلی تنگ خشک سمیرم، بررسی فراوانی اسپورها و کلنیزاسیون در دو فصل بهار و پاییز (سال 1391) و اندازه گیری فسفر قابل جذب در خاک و گیاه ارژن از اهداف تحقیق حاضر بود. به منظور رسیدن به اهداف تحقیق در طی دو فصل بهار و پاییز در قسمت سایه انداز درختچه ارژن و با توجه به عمق موثر ریشه دوانی، از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتی متری، نمونه خاک به همراه ریشه برداشت شد. نمونه ها با هم ترکیب شدند و برای هر عمق یک نمونه ترکیبی در نظر گرفته شد. در مجموع 9 گونه قارچ میکوریز آربسکولار شناسایی شده از دو جنس glomus و gigaspora عبارتند از: gigaspora gigantea، glomus aggregatum، glomus caledonium، glomus clarum، glomus drummondii، glomus fasiculatum، glomus geosporum، glomus macrocarpum و glomus trimurales. در بین گونه ها بیشترین فراوانی مربوط به گونه glomus geosporum با میانگین تعداد اسپور 296 عدد در 100 گرم خاک (میانگین بهار و پاییز) و کمترین فراوانی مربوط به گونه gigaspora gigantean با میانگین تعداد اسپور 167 عدد در 100 گرم خاک (میانگین بهار و پاییز) می باشد. فروانی اسپور قارچ ها در فصل پاییز (259 اسپور در 100 گرم خاک) نسبت به بهار (194 اسپور در 100 گرم خاک) بیشتر می باشد ولی درصد کلنیزاسیون میکوریزی بیشتر، مربوط به فصل بهار (30 درصد) نسبت به فصل پاییز (21 درصد) بود. درصد کلنیزاسیون میکوریزی با فسفر قابل جذب عمق 30-0 سانتی متر همبستگی ضعیف و با مقدار فسفر اندازه گیری شده برگ همبستگی منفی دارد. در مجموع با توجه به اثرات مفیدی که قارچ های میکوریزی آربسکولار دارند، می توان آن را به عنوان یک راهکار برای بهبود خاک و نهال کاری مناطق تخریب یافته زاگرس پیشنهاد داد. به عبارت دیگر در مناطقی که امکان آبیاری وجود ندارد، همزیست کردن نهال با قارچ های میکوریز آربسکولار می تواند به افزایش موفقیت در استقرار و رقابت آنها با دیگر گونه ها کمک کند.

چکیده ندارد.