نام پژوهشگر: سبحان قربانی نصراله آبادی
سبحان قربانی نصراله آبادی مهدی اسمعیلی ورکی
نظر به اهمیت اندازه گیری دقیق دبی جریان در رودخانه ها به عنوان یکی اطلاعات پایه ای مهم در پروژه های آبی و مدیریت منابع آبی، انتخاب روش مناسب برای برآورد میزان دبی عبوری جریان از مقطع عرضی رودخانه ها، همواره مورد توجه کارشناسان مباحث آبی بوده است. روش های معمول در اندازه گیری دبی جریان بر پایه اندازه گیری مستقیم سرعت جریان می باشند. این روش ها در رودخانه های عریض، وقت گیر، در شرایط جریان غیر ماندگار، کم دقت و در مواقع سیلابی، پر خطر است. بنابراین استفاده از روشی سریع و آسان که جایگزین روش های فوق گردد، ضروری بنظر می رسد. یکی از روش هایی که در سال های اخیر برای برآورد دبی جریان در رودخانه ها پیشنهاد شده است، روش مبتنی بر تئوری آنتروپی بوده که توسط چیو در سال 1989 ارائه شده است. در پژوهش حاضر که به منظور ارزیابی این روش در رودخانه های پیچانرودی انجام شده است، 4 مقطع عرضی در طول رودخان? پسیخان واقع در استان گیلان انتخاب گردید. سپس مجموعه ای از 9 سری اندازه گیری شامل سرعت های نقطه ای در عمق و عرض مقاطع انتخاب شده، انجام پذیرفت. نتایج مقایسه های صورت گرفته در رابطه با روش های مختلف یک تا پنج نقطه ای و لگاریتمی در اندازه گیری دبی جریان نشان داد که روش پنج نقطه ای در برآورد سرعت متوسط در نیمرخ قائم و نیز دبی جریان نسبت به سایر روش ها دارای عملکرد بهتری می باشد. مقایسه های بعمل آمده در رابطه با کارایی معادل? توزیع سرعت چیو حاکی از آن است که این روش بخوبی نیمرخ سرعت جریان را پیش بینی می نماید. همچنین این روش قادر است که پدید? تنگ شدگی را نشان دهد. از این رو از معادله توزیع سرعت چیو می توان به عنوان جایگزینی مناسب برای روش های لگاریتمی و نمایی در برآورد توزیع سرعت استفاده نمود. بر طبق نتایج بدست آمده در این تحقیق مشخص گردید که رودخان? پیچانرودی مورد مطالعه صرف نظر از تغییرات دبی و زمان، تمایل به برقراری یک نسبت ثابت بین سرعت متوسط و حداکثر مقطع دارد. تجزیه و تحلیل نتایج مربوط به دبی های برآورده شده با استفاده از روش چیو با مقادیر گرافیکی نشان داد که این روش قادر است با دقت بالایی دبی جریان را در رودخانه برآورد نماید. بنابراین از این روش می توان به عنوان روشی سریع و آسان در اندازه گیری دبی جریان در رودخانه ها استفاده نمود.