چکیده فعالیت های انسانی تأثیر زیادی بر روی چرخه های بیوشیمیایی در سراسر جهان دارد. کشاورزی، شهرنشینی، صنعتی شدن و سایر تغییراتی که انسان به واسطه پیشرفت بر محیط زیست تحمیل می کند، ورود آب های غنی از مواد آلی و معدنی به خصوص ازت و فسفر را به چرخه های بیوشیمیایی افزایش می دهد. در مقایسه با پروسه های سنتی تصفیه فاضلاب که با تولید لجن، مواد کربنی آلی را به دی اکسید کربن تجزیه می کنند، گونه های جلبکی قادرند به صورت موثری در انواع پساب ها، به واسطه ی توانایی مصرف مقادیر فراوانی از کربن آلی، نیتروژن و فسفر معدنی موجود در پساب رشد کنند و در طی فتوسنتز همراه با مصرف دی اکسید کربن این ترکیبات را به ساختارهای سلولی مانند لیپیدها یا کربوهیدرات تبدیل نمایند. در این پژوهش رشد ریزجلبک های chlorella vulgaris وspirulina platensis در دو پساب شهری و صنعتی (کشتارگاه)، در دو حالت پساب پیش تیمار شده (پسابی که در ابتدا با کمک سانتریفیوژ و کاغذ های فیلتر تیمار و سپس اتوکلاو شد) و پساب پیش تیمار نشده (خام) نسبت به رشد در محیط کشت bg11 (شاهد) مورد مقایسه قرار گرفت. در راستای بررسی روند رشد، پارامترهای مختلف رشد از جمله شمارش سلولی، وزن خشک و محتوی کلروفیل a در هر دو ریزجلبک اندازه گیری شد. بررسی پارامترهای مختلف رشد در ریزجلبک c.vulgaris، همگی روند تقریباً مشابهی نشان دادند و حاکی از رشد مشابه این ریزجلبک در کلیه تیمارها در مقایسه با تیمار شاهد بودند. بیشترین وزن خشک متعلق به پساب شهری پیش تیمارشده می باشد و سایر تیمارها تفاوت معنی داری با تیمار شاهد ندارند. آنالیز تعداد سلول های شمارش شده نیز حاکی از آن بود که تعداد سلول در تیمارهای شاهد و پساب های پیش تیمارشده تفاوت چندانی ندارند، با این وجود بیشترین تعداد سلول متعلق به پساب پیش تیمارشده است. در مورد s.platensis مشاهده شد که رشد در تیمار شاهد بالاتر از سایر تیمارها است. با این حال از نظر وزن خشک سلولی و تعداد سلول با پساب پیش تیمارشده تفاوت ناچیزی دارد. تأثیر تیمارهای مختلف نیز بر ترکیبات سلولی دو ریزجلبک شامل محتوی لیپیدی و پروتئین کل نیز ارزیابی شد. تیمار شاهد در هر دو ریزجلبک بیشترین محتوی لیپیدی را نشان داد. با این وجود میزان چربی موجود در ریزجلبک های رشد یافته در تیمارهای خام شهری نزدیک به تیمار شاهد است. در مقابل محتوی پروتئینی ریزجلبک ها در تیمارهایی که میزان نیتروژن بالاتری دارند بیشتر بود. به طوری که در هر دو ریزجلبک مشاهده می شود در پساب پیش تیمار شده کشتارگاه سلول ها بیشترین درصد تجمع پروتئین را دارند. همچنین تأثیر رشد ریزجلبک ها بر روی پارامترهای bod، نیترات و فسفات در تیمارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. در هر دو ریزجلبک بیشترین درصد حذف این آلاینده ها مربوط به پساب های پیش تیمار شده شهری و کمترین درصد حذف نیز مربوط به ریزجلبک اسپیرولینا در پساب خام کشتارگاه بدست آمد. با توجه به نتایج، مشخص می شود که پساب های پیش تیمار شده (شهری و کشتارگاه) می توانند جایگزین مناسبی برای محیط کشت های تجاری رایج در کشت این دو ریزجلبک استفاده شوند. کلید واژه ها: پساب شهری، پساب صنعتی، کلرلا ولگاریس، اسپیرولینا پلاتنسیس، تصفیه پساب، نیترات، فسفات