این پژوهش به بررسی ساخت های شرطی در گلستان سعدی در چارچوب نظریه فضاهای ذهنی فوکونیه و با مدنظر قراردادن دسته بندی های دانسی گیر و سویتسر از این ساخت پرداخت. هدف این پژوهش بررسی انواع بازنمایی های ساخت های شرطی در گلستان سعدی و ارائه توصیفی از جملات شرطی این اثر با رویکردی توصیفی و شناختی است. نگارنده برای رسیدن به این هدف ابتدا به معرفی ساخت های شرطی و انواع پرداخت. سپس نظریه فضاهای ذهنی و تقسیم بندی دانسی گیر و سویتسر از این ساخت را بر اساس این نظریه معرفی کرد. با معرفی و ارائه این دیدگاه ها، این نظریات به محک داده های زبان فارسی در گلستان سعدی که از جنس نظم و نثر است گذاشته شد. روش گردآوری داده های مورد نیاز این پژوهش نیز کتابخانه ای است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تقسیم بندی های سنتی از ساخت های شرطی رد می شود. مطالعات و بررسی های انجام-شده در این پژوهش نشان داد که همان طورکه حضور ادات شرط تعبیری پیش بینی ای و خوانشی شرطی را تقویت کردند، عدم وجود آنها به معنای از بین رفتن چنین مفهومی نبود. همچنین از شش ساخت شرطی سطح محتوا، کارگفتی، معرفتی، فرازبانی، فرااستعاری و فرافضایی معرفی شده توسط دانسی گیر و سویتسر تنها سه نوعِ شرطی سطح محتوا، شرطی کارگفتی و شرطی معرفتی در این داده ها دیده شد