نام پژوهشگر: فاطمه صغری جاهد دیزجی

بررسیهای فیتوشیمیایی بر روی جاشیر علوفه ای و گونه ای زوزیما دو گیاه بومی ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده علوم 1390
  فاطمه صغری جاهد دیزجی   سید مهدی رضوی

دو گیاه prangos ferulaceae و zosima absinthifolia از تیره ی چتریان دو گونه ی بومی ایران بوده و برخی گزارشات بر وجود ترکیبات کومارینی و فورانوکومارینی در این دو گیاه دلالت دارد. این ترکیبات فعالیت بیولوژیکی قابل توجّهی داشته، به عنوان عوامل ضدانعقاد خون، ضدقارچ، ضدباکتری، ضدhiv و آنتی اکسیدانت مطرح می باشند و از اینرو در طب و داروسازی استفاده ی گسترده دارند. با توجّه به استفاده ی گسترده ی این ترکیبات، بررسیهای جامع جهت تعیین و شناسایی انواع ترکیبات کومارینی خصوصاً انواع جدید این ترکیبات مورد نیاز است. از گیاه z. absinthifolia دو ترکیب پیرانوکومارینی آگاسالین و آگلینول و از گیاه p. ferulaceae یک ترکیب فورانوکومارینی به نام ایزوایمپراتورین و یک دی هیدروفورانوکومارین به نام سلوروزید را شناسایی کردیم. به منظور جداسازی متابولیت های ثانویه، ریشه ی هر دو گیاه و برگ p. ferulaceae با دستگاه سوکسله و به ترتیب با حلال های ان-هگزان، دی کلرومتان و متانول عصاره گیری شد. عصاره های هگزانی و دی-کلرومتانی ریشه ها با روش های کروماتوگرافی لایه ی نازک (tlc)، کروماتوگرافی ستونی (cc) و کروماتوگرافی مایع خلأ مورد تجزیه قرار گرفتند. عصاره ی متانولی برگ p. ferulaceae با استفاده از دستگاه hplc و با استفاده از ستون ods خالص سازی شد. ترکیبات به دست آمده از هر کدام از عصاره ها با استفاده از روش های طیف سنجی مثل ir, uv و nmr یک بعدی و دو بعدی تعیین ساختمان شدند.