نام پژوهشگر: شقایق شریف پور
شقایق شریف پور الهه امینی فر
با توجه به این که هندسه بخش مهمی از آموزش ریاضی در کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده است، بنابراین نیاز به یاددهی و یادگیری آن ویژه است. تحقیقات متعدد نشان داده است که بسیاری از دانش آموزان درک خوبی از هندسه نداشته و در برخورد با مفاهیم هندسی و یادگیری آن با مشکلات فراوانی روبرو هستند. بنابراین به نظر می رسد یادگیری هندسه مستلزم استفاده از روش های بهتر آموزشی و ایجاد تفکر هندسی مناسب در دانش آموزان و دبیران و ارائه راهکارهای مناسب برای برخورد با مفاهیم هندسی است. فعالیت های بازی اریگامی یکی از ساده ترین روش ها برای آموزش مفاهیم هندسه است که با استفاده از کاغذ و تا انجام می گیرد. پژوهش حاضر به نقش فعالیت های اریگامی بر تفکر هندسی دانش آموزان می پردازد. با روش استنادی بازی های آموزشی و رایانه ای و سطوح تفکرهندسی دانش آموزان از دیدگاه محققان مختلف بررسی شد. با توجه به جدول هدف-محتوا 105 سوال طراحی شد. جامعه آماری دانش آموزان شهرستان شهریار و نمونه مرحله اول تحقیق 525 نفر از دانش آموزان پنجم ابتدایی، مقطع راهنمایی و اول دبیرستان به روش خوشه ای در سال تحصیلی90-1389 است. پاسخ های دانش آموزان به سوالات آزمون به روش تحلیل عاملی، ضریب تمیز و مقدار آلفای کرونباخ برای هماهنگی درونی سوالات تجزیه و تحلیل شد. پس از آن 31 سوال حذف شد و آزمونی 74سوالی با آلفای کرونباخ 91/0 بدست آمد. سپس سوالات آزمون به دو دسته پس آزمون و پیش آزمون (37سوالی) تقسیم شد و برای اجرای بازی اریگامی از طرح چهارگروهی سولمون استفاده شد. در مرحله دوم تحقیق 120 دانش آموز به طور تصادفی ساده انتخاب شدند و نمونه مورد مطالعه به دوگروه آزمایش و دو گروه کنترل به روش تصادفی ساده تقسیم شدند. از یک گروه آزمایشی و یک گروه کنترل پیش آزمون گرفته شد سپس دو گروه آزمایش بازی را به مدت 12 جلسه 75 دقیقه ای انجام دادند. در پایان از هر چهارگروه پس آزمون گرفته شد و تجزیه و تحلیل داده ها با روش واریانس یک طرفه و تحلیل کواریانس، آزمون لوین و مقایسه چندگانه بن فرونی انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد: بازی اریگامی بر توسعه ی سطوح تفکر هندسی دانش آموزان به میزان 47 درصد تأثیر داشته است. تأثیر پیش آزمون نیز بر این توسعه 5 درصد بوده است. بررسی های مختلف نشان داد که فعالیت های مربوط به بازی اریگامی تعدادی از مولفه های تفکر هندسی را گسترش دادند و به طور خاص در فعالیت های اریگامی، امکان توسعه ی تجسم صحیحی از مفاهیم هندسی در دانش آموزان ایجاد می گردد .به طور کلی برخلاف یافته های پیاژه، و مشابه یافته های ون هیلی ها این پژوهش نشان داد که توسعه ی تفکر هندسی دانش آموزان ارتباطی با رشد سنی آنان ندارد و آموزش نقش موثری در توسعه ی تفکر هندسی دانش آموزان دارد. کلید واژه ها: بازی اریگامی، سطوح تفکر هندسی، ون هیلی، دانش آموزان