چکیده انقلاب مشروطیت ایران سبب ایجاد مجموعه ای از نهادها و ارگان های دموکراتیک و انقلابی مانند قانون اساسی، مجلس شورای ملی، مطبوعات آزاد، انجمن بلدیه و انجمن های ایالتی و ولایتی گردید. بی تردید باید این نهادها را مهمترین دستاوردهای این تحول بزرگ سیاسی و اجتماعی دانست. انجمن های ایالتی و ولایتی از بدیع ترین پدیده های این دوره از تاریخ ایران بود که نشان دهنده گستردگی ابعاد نهضت ضد استبدادی و آزادی خواهانه مردمی بود که به صورتی مستقیم و بلاواسطه تمایل آشکاری به مشارکت در حیات سیاسی کشور از خود نشان دادند. انجمن ها برای پرکردن خلاء مشارکت مردم در امور ایالات و ولایات کشور برپا گردیدند. این نوشتار بر آنست تا با مراجعه به منابع و اسناد، روند شکل گیری و آغاز به کار انجمن های ایالتی و ولایتی، بسترهای اجتماعی و چالش ها و موانع آن را بررسی کرده و نگاه مردم، مجلس و حکومت به این شیوه جدید نظام مدیریتی و نیز موقعیت و اقدامات انجمنها را از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران بررسی وارزیابی کند. روش این پژوهش تاریخی است و شیوه گردآوری اطلاعات آن اسنادی-کتابخانه ای و بیشتر متکی بر روزنامه ها و اسناد عصر مشروطه و پهلوی به عنوان منابع دست اول و قابل اعتنا است.