تجربه دهه های اخیر در زمینه تهیه روش های تحلیلی ارزیابی کیفیت محیط زیست شهری نشان داده است که طراحی، تدوین وبه کارگیری شاخص های کیفیت محیط ابزار فوق العاده ارزشمندی جهت ارزیابی اعمال سیاست ها، ایده ها، طرح ها و ابتکارات مختلف هستند. تحقیق حاضر تحت عنوان ارزیابی اکولوژیکی شهرک های مسکونی جدید در اطراف دریاچه شورابیل می باشد. هدف از این تحقیق بررسی مشکلات شهرک های مسکونی جدید در اطراف دریاچه شورابیل به لحاظ اکولوژیکی و تدوین راهبردهای اصولی و سیاست های کلان و خرد توسعه شهری بر مبنای پایداری محیطی جهت کمک به حل مشکلات و ارتقاء کیفیت محیط زندگی جامعه انسانی می باشد.روش اجرای طرح عبارت است از روش های کتابخانه ای و میدانی و روش جمع آوری داده ها با استفاده از طرح های جامع و تفصیلی انجام پذیرفت. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار gis مورد استفاده قرار گرفت و با استفاده از مدل تلفیق وزنی و ahp در محیط arcgisبه آنالیز داده ها پرداخته شد. جهت تلفیق داده-های مورد نظر با استفاده از میزان تأثیرگذاری هرکدام، ابتدا لایه های نقشه های مورد نظر باز تولید و یکسان سازی گردیدند (reclassify) و سپس وزن هر کدام محاسبه شدند. در نهایت بر طبق وزن نهایی هر یک از معیارها، خروجی به دست آمد که نشان دهنده میزان تناسب یا عدم تناسب اراضی پیرامون دریاچه شورابیل برای احداث کاربری های مسکونی است.مطالعات نشان می دهد احداث اغلب شهرک ها از پیش برنامه ریزی نمی باشند و متناسب با نیاز واقعی جامعه نیستند.

سرمایه اجتماعی در تداوم فرآیند مدیریت شهری و حل معضلات شهری از عوامل بسیار مهمی به شمار می آید. هدف از این پژوهش، ارزیابی و تحلیل توزیع فضایی سرمایه ی اجتماعی در سطح منطقه سه شهر اردبیل می باشد. روش تحقیق مطالعه حاضر، از نو پیمایشی بوده، داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به روش نمونه گیری سهمیه ای با تاکید بیشتر بر جنسیت مرد به دست آمده است . در تحقیق حاضر، جامعه آماری همه افراد بالای 15 سال نواحی یازده گانه منطقه سه شهر اردبیل می باشند. نحوه پاسخگویی به سوالات، مراجعه ی مستقیم به شیوه رودررو بوده است. هم چنین برای ارزش گذاری و رتبه بندی نواحی از نظر میزان سرمایه اجتماعی از مدل تصمیم گیری چند معیاره topsis استفاده گردیده است. برای بررسی میزان سرمایه ی اجتماعی در سطح منطقه سه شهر اردبیل، شاخص های مورد بررسی ابتدا توسط کارشناسان مرتبط با امور شهری وزن دهی اولیه صورت گرفته و سپس از طریق مدل ahp وزن دهی شده و در مرحله بعد ازتاپسیس به عنوان روش تصمیم گیری چند شاخصه ای استفاده شده و در نهایت با استفاده از نرم افزار arc gis، نقشه سطوح برخورداری نواحی شهر ترسیم می شود. نتایج مدل تاپسیس براساس وزن های محاسبه شده نشان می دهد که در بین نواحی منطقه سه شهر اردبیل ناحیه 7، 10 و 6 در رتبه های اول، دوم و سوم و همچنین ناحیه 1 در رده آخر سطح بندی به لحاظ سرمایه اجتماعی قرار گرفته اند. در ضمن فرضیه تمایز نواحی به لحاظ سرمایه اجتماعی در طی فرآیند تحقیق مورد تایید قرار می گیرد.

: بازارها مهم ترین محور و شاهراه ارتباطی در شهرهای قدیم بود و بیشترین آمدوشد شهروندان در آن صورت می گرفت.بازار به عنوان جزئی از شهر یکی از ارکان اصلی شهر می باشدو همیشه قلب تپنده ای برای مردم شهر بوده و مورد استفاده بوده است. ضرورت این پژوهش، مشخص کردن اهمیت این مراکز و نقش آن ها در توسعه اقتصادی است.در خصوص هدف، دو رکن اصلی بازار همدان(ساختار و عملکرد) مدنظر است. در نگاهی به بازار سنتی دو مفهوم در نظر گرفته می شود یکی خود اثر بازار است که مجموعه تاریخی- معماری و هنری است که با تاکید به ارزش های تاریخی بافت باید حفظ شود؛ و دیگری نوسازی –بازسازی، احیاء و بهسازی سراهای با ارزش و مهم که نیازهای ساکنین را در قالب یک بازار سنتی برطرف کند.روش پژوهش حاضر، توصیفی–تحلیلی، تاریخیاست. از نتایج آن می توان در مطالعات کاربردی استفاده نمود. برایجمع آوریداده ها از روش مطالعات کتابخانه ای، برداشت های میدانی، مراجعه به سازمان ها، استفاده شد. در این پژوهش برایتهیه نقشه و کاربری مغازه ها، از نرم افزارarcgis وبرای تعداد و درصد کاربری ها از نرم افزارexcelاستفاده گردید.همچنین مدل راهبردی swotبرای نقاط قوت و صعف و ساماندهی بازار استفاده شد.یافته های حاکی از آن است، که تعداد واحدهایتجاری محدوده پژوهشی بازار 1617 واحد است. کارکرد اصلی بازار تجاری است. بیشترین و اصلی ترین کاربری در بازار مربوط به گروه پوشاک می باشد، که چهل ویک درصد کاربری بازار را به خود اختصاص داده است. بیشترین شیوه مالکیت در بازار، از نوع ملکی با تعداد 741 واحد تجاری می باشد. بررسی نشان می دهد، که 807 واحد تجاری بازار حدود 50./. فرسوده و تخریب شده اند. این فرسودگی در کل بناهای بازار به وضوح دیده می شود. نتایج نشان داد که نقاط ضعف بازار بیشتر از نقاط قوت آن است. پتانسیل و فرصت های که در بازار وجوددارد میتواند در جهت نقاط قوت و مثبت در ساماندهی بازار بکار برد.

به عقیده صاحب نظران، رسیدن به اهداف توسعه ی پایدار روستایی بدون حضور و مشارکت آحاد ساکنین این نواحی امری غیرممکن خواهد بود. با وجود اهمیت این موضوع، عوامل اجتماعی و فرهنگی مختلفی مانع از حضور و مشارکت روستاییان در عرصه فعالیت های اجتماعی می گردد. در این بین توانمندسازی اجتماعی شهروندان روستایی، از طریق توسعه ی گردشگری در این نواحی، می تواند عنصر اساسی در غلبه بر انگاره های توسعه نیافتگی و بهبود تعاملات و ارتباطات اجتماعی ساکنین این نواحی به حساب آید. بر همین اساس هدف از این پژوهش، بررسی نقش گردشگری روستایی در توانمندسازی اجتماعی ساکنین روستای ده زیارت از توابع شهرستان بوانات در استان فارس می باشد. ماهیت این تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی ـ تحلیلی و از نوع پیمایشی است. ساکنین روستای ده زیارت(به عنوان روستای دارای فعالیت گردشگری) و روستای چنارویه(به عنوان روستای فاقد فعالیت گردشگری)، جامعه ی آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. نمونه آماری این پژوهش از طریق فرمول کوکران و به تعداد 300 نفر(150 نفر روستای ده زیارت و 150 نفر روستای چنارویه) تعیین شده است. تهیه ی داده های مورد نیاز این تحقیق مبتنی بر روش میدانی و جمع آوری آن از طریق پرسش نامه صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده نیز از طریق بسته نرم افزاری spssصورت پذیرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که گردشگری در توانمندسازی ساکنان روستای ده زیارت به لحاظ اجتماعی دارای نقش بسزایی می¬باشد. به طوری که نتایج حاصل از آزمون تی مستقل بین دو گروهی بیانگر آن است که به لحاظ انسجام و همبستگی اجتماعی، دانش و مهارت اجتماعی، برون گرایی اجتماعی، مشارکت اجتماعی و تعامل اجتماعی بین دو روستای ده زیارت و چنارویه اختلاف معناداری وجود دارد و تنها در مسولیت پذیری اجتماعی و تعلق مکانی اختلاف بین دو روستا معنی دار نیست. همچنین نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چندمرحله ای نشان داد که بین مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی(به عنوان متغیرهای مستقل) و سایر متغیرهای توانمندسازی اجتماعی(به عنوان متغیرهای وابسته) در این تحقیق، رابطه ی معنی داری وجود دارد. در نهایت نیز با توجه به تحلیل نتایج این پژوهش، پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.

یکی از مسائلی که با زندگی شهری پیوند عمیقی دارد، پدیده ای با عنوان اسکان غیررسمی شهری است. با توجه به اینکه این سکونتگاه ها شهری، یکی از بزرگترین معضلات شهری هستند، لذا تاکنون روش ها و دیدگاه های مختلفی به منظور حل مسائل و مشکلات ناشی از این سکونتگاه ها ارائه شده است. در این پژوهش ضمن معرفی راهبردها و دیدگاه های حل مسئله سکونتگاه-های غیررسمی، امکان سنجی به کارگیری راهبرد توانمندسازی که روش اجتماعی است برای حل مسائل کوی شهید وهب مورد برسی قرار گرفت. بدین منظور پرسشنامه ای شامل متغیرهای اجتماعی (مانند: مشارکت، اعتماد، آگاهی اجتماعی و مسئولیت پذیری) تنظیم و بین اهالی پخش گردید. نتایج نشان داد که در درجه اول، مسئولین شهری باید واقعیت وجود این سکونتگاه ها را به عنوان یک حاکمیت اجتماعی پذیرفته و برای حل آن، از بکارگیری روش های اجتماعی مشارکتی غفلت نکنند. با توجه به ظرفیت های بالای کوی شهید وهب در این زمینه، راهبرد توانمندسازی بهترین راه حل می باشد.

اسکان غیررسمی که در پی مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی از قبیل جریان سریع شهرنشینی و مهاجرت روستائیان و ساکنان شهرهای کوچک به کلانشهرها به وجود می آید، باعث شکل گیری بسیاری از مشکلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می گردد، به گونه ای که در حال حاضر یکی از مسائل بغرنج شهرهای ایران از جمله بجنورد محسوب می شود. در چند دهه اخیر در شهر بجنورد همانند سایر شهرهای کشور سکونتگاه های غیررسمی زیادی شکل گرفته است. یکی از این سکونتگاه ها، باغ نجاتی می باشد که از دهه 1360 به بعد شکل گرفته است و از حداقل خدمات شهری نیز محروم می باشد. هدف تحقیق ارائه راهکارهایی جهت ساماندهی وضعیت موجود باغ نجاتی برای اصلاح و رسمیت بخشیدن به وجوه کالبدی و حقوقی محله و جلوگیری از رشد بی برنامه آن است. نوع تحقیق براساس هدف پژوهش کاربردی و براساس ماهیت توصیفی – تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای (استفاده از کتاب ها، مقالات، پایان نامه ها و...) و میدانی (استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) بوده و جامعه آماری تمام 193 خانوار ساکن در محله بوده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار excel، outo cad، gis ، مدل swto و همچنین استانداردهای کمی و کیفی صورت گرفته است. از آنجایی که راهبرد مورد نظر جهت ساماندهی باغ نجاتی، راهبرد بهسازی و توانمندسازی بوده و این راهبرد خود ابعاد و وجوه مختلفی دارد که از حوصله این تحقیق خارج است، فقط به ارائه راهکار از جنبه کالبدی و بعد کاربری اراضی اکتفا شده است. یافته های تحقیق نشانگر بالا بودن تراکم نفر در واحد مسکونی، وجود معابر خاکی و نامطلوب، نداشتن سند رسمی و پروانه ساخت از شهرداری، نداشتن امکانات تفریحی و رفاهی، عدم دسترسی تمام ساکنان به آب لوله کشی، دسترسی نداشتن به وسایل نقلیه عمومی و بیکار بودن و نداشتن تخصص و مهارت اکثر ساکنان است. در بررسی وضعیت موجود کاربری اراضی محله کمبود در بخش های بهداشتی - درمانی، تجاری، فضای سبز، کاربری ورزشی، آموزشی و فرهنگی مشخص است. لذا با توجه به وضعیت موجود با توجه به جمعیت محله و استاندارهای کمی و کیفی اقدام به پیشنهاد برای کاربری های موردنیاز در باغ نجاتی شده است.

امروزه گردشگری مفهومی کاملاً متفاوت با گذشته پیداکرده است و زمینه اقتصادی آن بیش ازپیش افزایش یافته است. اکنون به گردشگری به عنوان یک امر اقتصادی نگریسته می شود. استان اردبیل و شهر اردبیل از طبیعت زیبا و بکری برخوردار است که دارای توانمندی های گردشگری در سطح ملی و بین المللی می باشد. شهر اردبیل دارای اقتصادی نوپا و در حال رشد می باشد که صنعت گردشگری بهترین گزینه جهت رشد و توسعه اقتصادی این شهر می باشد. بر این اساسهدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی نقش صنعت توریسم در اقتصاد شهری اردبیل می باشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. پس از بررسی این عوامل، میزان درآمد و اشتغال حاصل از صنعت گردشگری شهر اردبیل در چهار بخش اقامت، جاذبه های دیدنی، ایاب و ذهاب و خرید سوغات به دست آورده شد. در راستای تعیین آثار مثبت و منفی گردشگری بر اقتصاد، از فرایند تحلیل شبکه ای (anp) بهره گرفته شد. جهت پیاده سازی این مدل، چهار مرحله طی گردید سپس اهمیت و اولویت معیارها و زیرمعیارها و درنهایت استراتژی های تحقیق از دید کارشناسان و خبرگان گردشگری تعیین شد. پس از تجزیه وتحلیل اطلاعات مشخص شد که در بین معیارها: معیار 1-cو2-c(اشتغال و درآمد) با مقادیر همسان و در بین زیر معیارها 1-p (افزایش درآمدزایی ارزی) در بین عوامل مثبت تأثیرگذار گردشگری بر اقتصاد و زیر معیار 1-n (مشاغل فصلی و بیکاری) در بین عوامل منفی تأثیرگذار گردشگری بر اقتصاد از بیشترین اولویت برخوردار شدند. در مرحله بعد با توجه به اولویت بندی انجام شده؛ مهم ترین استراتژی های توسعه اقتصاد گردشگری شهر اردبیل تدوین شد. درنهایت بین استراتژی های تعیین شده بر اساس زیرمعیارها مقایسه زوجی برقرار شد و استراتژی4a (بهره گیری هدفمند از جذب گردشگران خارجی در جهت بهره برداری از جاذبه های توریستی و امکانات ارائه شده در زمینه ی گردشگری)به عنوان بهترین استراتژی انتخاب گردید. در ادامه نیز راهکارها و پیشنهاداتی در خصوص توسعه اقتصاد گردشگری در شهر اردبیل ارائه گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که صنعت گردشگری یکی از مولفه های بسیار موثر در توسعه اقتصادی شهر اردبیل می باشد و با سرمایه گذاری در این زمینه و با برنامه ریزی هدفمند، منسجم و تقویت و بهبود جنبه های مثبت گردشگری و کاهش آثار منفی آن، توسعه اقتصادی این شهر را تضمین نمود.

از آن جایی که پژوهش حاضر با هدف بررسی و شناخت عناصر آسیب پذیر شهر اردبیل از منظر پدافند غیر عامل صورت خواهد پذیرفت، کلیه شاخص ها و عناصر موجود در ارتباط با هدف و لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در سطح شهر پس از گرداوری شدن به منظور پردازش و اعمال قواعد تصمیم گیری چند معیاره، لازم گشت در این پژوهش از نرم افزار (ساج) برای تحلیل و ارزیابی داده های مندرج استفاده گردد و در نهایت پس از تعیین و سطح بندی میزان آسیب پذیری به ارایه راهکارها و پیشنهادات لازمه برای کاهش سطح آسیب پذیری شهر اردبیل در صورت وقوع تهدیدات احتمالی به ویژه جنگ اتخاذ گردد.

چکیده ندارد.

تحقیق حاضر تحولات نقش و کارکرد شهرهای منطقه آذربایجان را مورد بررسی قرار داده است. بررسی ها نشان می دهد که رشد جمعیت شهرها از سال 1335 تا 1375 ، سرمایه گذاریهای اقتصادی ، ایجاد تاسیسات خدماتی، تغییرات در تقسیمات اداری-سیاسی و برنامه ریزی دولتی موجب تحولات جمعیتی و تغییرات در نقش و کارکرد اکثر شهرها شده است. از طرف دیگر عوامل فوق موجب شده که در سطح منطقه ای تبریز و در سطح ناحیه ای ارومیه و اردبیل که قبلا قطبی بوده اند به تمرکز زدایی و پخش روی آورده اند.