لایه موکوس روی سطح بدن ماهی شامل، چندین عامل ضد میکروبی است که اولین لایه دفاعی بر علیه تاخت و تاز پاتوژن ها را فراهم می کند. موکوس به وسیله ی سلول های اپیدرم به نام سلول های جامی شکل و گرزی شکل ترشح می شود و عمدتا شامل موسین و دیگر گلیکوپروتیئن ها است. خاصیت ضد میکروبی موجود در موکوس اپیدرم بر علیه پاتوژن های عفونی، برای اولین بار در قزل آلای رنگین کمان به اثبات رسید. تعداد و پراکنش سلول های جامی ترشح کننده ی موکوس اپیدرم بسته به جنس ماهی، وضع ماهی از نظر تولیدمثلی، گونه ماهی متفاوت می باشد و بر همین اساس است که در تحقیق حاضر وضع پراکنشی سلول های موکوسی را با توجه به زمان تولید و مثل ماهی مورد مطالعه قرار داده شد. در این تحقیق تعداد 5 قطعه ماهی کفشک راست گرد بالغ، سالم و هم جنس(ماده)، با میانگین وزنی 40/ 170 sd ± 4/790 گرم در فصل تولید مثلی شان واقع در شهریور و در فصل غیر تولید و مثلی دارای میانگین وزنی 853 گرم در خرداد صید شد و برای انجام مطالعات میکروسکوپی از نواحی شکمی، پشتی، پشتی(روی خط جانبی)، سری و دمی نمونه هایی به ضخامت حداکثر 5/. سانتی متر تهیه و با استفاده از روش معمول تهیه مقاطع بافتی برش هایی به ضخامت 6-5 میکرومتر تهیه و مورد رنگ آمیزی h&e و ab (آلسین بلو) قرار گرفتند. جهت مطالعه هیستومتریک تعداد این سلول ها را در 100 میکرومتر از طول اپیدرم هر ناحیه مورد شمارش و بررسی مقایسه ای قرار گرفت. در تحقیق حاضر این سلولها با رنگ آمیزی (آلسین بلو) ab با ph=2/5 واکنش مثبت داد. نتایج هیستومتریک نشان داد که تعداد این سلولها در نواحی مختلف پوست در فصل تولیدومثلی متفاوت می باشد که در ناحیه شکمی با پشتی و سری اختلاف معناداری داشت ولی در بقیه موارد اختلاف معنادار نبود (p<0/05) و در فصل غیر تولیدومثلی نواحی مختلف با هم اختلاف معناداری نداشتند (p>0/05). موکوس پوست ماهی نیز مورد آنالیز sds-page قرار گرفت و مشخص گردید پروتئین های موکوس در دو فصل از نظر وزن مولکولی با هم تفاوت دارند.

چکیده ندارد.