نام پژوهشگر: غلامرضا آزادی
غلامرضا آزادی محمد ابوالفتحی
سیاست خارجی از اهمیت حیاتی برخوردار است زیرا اهداف تعیین شده برای یک کشور همراه با استراتژی های اتخاذ شده برای نیل به آن اهداف را در برمی گیرد.سیاست خارجی موفق موجب اعتلای یک جامعه وکشور وبالعکس سیاست خارجی ناموفق موجب افول وحتی نابودی آن گردد.سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران موضوعی پیچیده است و چنانچه از زاویه مناسب به آن نگریسته نشودموضوع به کلی مبهم خواهد بود.جمهوری اسلامی ایران کشوری است باملاحظات ملی و(صرفاً مربوط به سرزمین ایران )و فراملی (عمدتاً مربوط به سرزمین اسلام) . به عبارت دیگر در اینجا هم منطق دولت – ملت و هم منطق دین حائز اهمیت است . ایجاد نوعی موازنه میان این دو منطق که در برخی موارد متناقض می نماید وظیفه امر بسیار دشورای بر دوش سیاستگذارن ایران به ویژه در عرصه سیاست خارجی نهاده است . سیاست خارجی جمهوری اسلامی ، ماهیتی مطالبه جویانه دارد . گسترش ارزش های دولت اسلامی ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را افزایش می دهد چون ، با صدور الگوی مقاومت جمهور ی اسلامی ایران به اردوگاه سلطه ستیزان ، فرهنگ و گفتمان مقاومت علیه سلطه گران و مستکبران فراگیر می شود. از انجا که عناصر بنیادین نظام سیاسی ایران اسلام و به تبع آن انقلاب اسلامی هستند ، منافع و اهداف ملی ایران نیز بر حسب ارزش ها ، ارمان ها و اصول اسلامی هستند ، منافع و اهداف ملی ایران نیز به حسب ارزش ها ، آرمان ها و اصول اسلامی و انقلاب اسلامی تعریف می گردد ؛ به طوری که بهترین و مهم ترین ارزش های برای ملت ایران همان ارزش ها و آرمان هایی است که دین مبین اسلام مقرر می کند و انقلاب اسلامی نیز بر آن تاکید می ورزد . بین ایرانیان ولبنانی ها،حلقه های فراوانی وجود دارداز جمله حضور شیعیان بسیار در لبنان که برخوردار از روحیه انقلابی و خواهان تغییر وضع موجود در قبال مسائل مسلمانان هستند، وجود دشمن مشترک(اسرائیل) که دولتی ظالم، تجاوزگر،دشمن اسلام و مسلمانان ،غصب کننده بیت المقدس.وجود این عوامل وعوامل دیگر موجب حضور ایران در صحنه لبنان شده است. در پژوهش حاضر کوشش شده است ضمن توصیف و تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران درلبنان به دنبال پاسخی مناسب به سوال ذیل می باشد:چه مولفه های رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران رانسبت به لبنان تنظیم می نماید؟ درپاسخ به سوال اصلی پژوهش فرضیات زیر به عنوان خط سیر پژوهش پی گرفته شده است :چنین به نظر می رسد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران درلبنان بر پایه منافع ملی است یا مصالح اسلامی.لذا پژوهش حاضررا در چارچوب نظریه سازه انگاری مورد بررسی قرار گرفته است ، در واقع انتخاب سازه انگاری برای این مهم ،ناظر به مدلول این رویکرددراهمیت تاثیر ساخت نرم افزاری نظام ذهنی،باورهاوهنجارها بر رفتار سیاست خارجی است. جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک بازیگر اجتماعی میداند که هویت ومنافعش در فرایند تعملات اجتماعی شکل می گیرد .به طوری که ساختارهای هنجاری وانگاره ای در دوسطح داخلی( از سه لایه مذهبی،ایرانی ومدرن)وسطح خارجی (بین المللی)به هویت اجتماعی جمهوری اسلامی شکل می دهد.