نام پژوهشگر: ابراهیم صالحی مقدم جونقانی

مطالعه تطبیقی برهم کنش های منطقه ای در دوره مس سنگ بر اساس سفال های مشکوفه از بررسی باستان شناختی در دشت فارسان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  ابراهیم صالحی مقدم جونقانی   مهدی مرتضوی

سفال همواره یکی از مهم ترین داده های فرهنگی در علم باستان شناسی بوده است. باستان شناسان بیش تر، سفال را برای تأسیس گاهنگاری های نسبی و مطالعات تاریخ هنری و گاه به منزله ی اسنادی دخیل در تفسیر روابط میان فرهنگی استفاده می کنند. دشت فارسان در شمال مرکزی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است، این دشت از منظر طبیعی و جغرافیایی در بین کوه های سربه فلک کشیده ی زاگرس و به طور کلی در یک منطقه ی کاملاً کوهستانی واقع شده است. این حوزه در سال 1386 در چارچوب مطالعات باستان شناسی استان چهارمحال و بختیاری، توسط علی رضا خسروزاده مورد بررسی باستان شناختی قرار گرفت و طی آن 214 محوطه ی باستانی از دوران مختلف بشری شناسایی گردید؛ از این تعداد، 21 محوطه متعلق به عصر مس سنگ بوده است. عوامل طبیعی در این منطقه باعث شکل گیری نوعی خاص از استقرارهای پیش از تاریخ شده است؛ الگوهای استقرارهای این منطقه به ویژه در دوره ی مس سنگی از نوع فصلی با شیوه ی معیشتی دامداری بوده است. بی شک این منطقه در دوره ی مس سنگ با مناطق هم جوار خود ارتباط و برهم کنش هایی داشته است، یکی از اساسی ترین راه ها برای درک برهم کنش ها در دوران پیش از تاریخ، مطالعه و بررسی سفال-ها است؛ با مطالعه و بررسی گروه های سفالی و به دست آوردن نمونه های مشابه آن، می توان به درک برهم-کنش ها پی برد. از این جهت نگارنده در این پژوهش سعی دارد تا در ابتدا به گاهنگاری نسبی محوطه های عصر مس سنگ دشت فارسان و سپس به درک چگونگی برهم کنش های منطقه ای و فرامنطقه ای این دشت با دیگر مناطق، به ویژه مناطق جنوب غربی، بختیاری، شمال مرکزی، جنوب مرکزی و زاگرس مرکزی پی ببرد. روش گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و به صورت مطالعه ی تطبیقی صورت گرفته است. در واقع پایان نامه ی حاضر اولین فعالیت علمی برای درک بهتر دوره های مس سنگ در منطقه ی فوق می باشد. کلید واژه: دشت فارسان، دوره مس سنگ، سفال، برهم کنش، گونه شناختی