نام پژوهشگر: علی خدابخشی

حمایت حقوق کیفری از اخلاق و ارتباط آن با آزادی و حریم خصوصی اشخاص در حقوق ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1390
  علی خدابخشی   حسین آقابابایی

اخلاق گرایی در حقوق ایران با توجه به وجود آموزه های دینی مستقل چون آزادی و حریم خصوصی ، با چالش هایی رو به روست که از جمله آنها ، می توان خلط مفاهیم اخلاق ، آزادی و حریم خصوصی دانست ، به صورتی که در بسیاری از موارد ، حاکمیت اسلامی در راستای حمایت از احکام و موازین اخلاقی ، خود موازین اخلاقی دیگر را نقض کرده است . در این راستا ، به بهانه جلوگیری از فساد و بی بند و باری اخلاقی، به نقض آموزه اخلاقی آزادی و حریم خصوصی می پردازد و درصدد وضع قوانینی بر می آید که در چالش اساسی با مفاهیم اساسی پذیرفته شده در نزد دین اسلام است .قوانینی چون منع استفاده از تجهیزات دریافت از ماهواره که ناقض حق آزادی اشخاص و موید نقض حریم خصوصی مسکن افراد جامعه است ، بیانگر این مطلب است. دولت باید به هنگام اخذ تصمیم در حمایت کیفری از اخلاق، به دیگر حقوق و مفاهیم اخلاقی توجه داشته باشد و در این روند، اصول محدودکننده آزادی و حدود آنها را در میزان مداخله خویش در اخلاقی کردن جامعه ، مدنظر داشته باشد. در این مسیر ، دولتها باید به هنگام جرم انگاری اعمال ضد اخلاقی، این موضوعات را مد نظر داشته باشند که اولا؛ فعل مورد نظر ، داخل در قلمرو آزادی و حریم خصوصی افراد جامعه نباشد ، قلمروی که بر اساس معارف اسلامی ، مورد پذیرش قرار گرفته و خود به عنوان آموزه های اخلاقی در عالم واقع وجود دارند. دوما؛ در کنترل افعال ضد اخلاقی که از نگرش حاکمیت ، باعث اضرار به خود شخص است یا منجر به عذاب و عقوبت اخروی و زیان های معنوی است باید با تامل بیشتری برخورد کرد و حتی الامکان از همراه کردن این گونه اعمال با مجازات های کیفری ، خودداری کرد. در راستای پذیرش تفکر حمایت گرایی و پدرسالارانه ، نمی توان صرفا به این علت که فعلی از منظر اخلاقی، برای شخص مضر است یا عقوبتی اخروی و رنجی معنوی در پی دارد ، اقدام به جرم انگاری آن عمل زد ، بلکه باید با توجه به شرایط ، سعی شود تا اعمالی وارد قوانین کیفری جامعه شوند که ضرر و زیان وارده بر اثر ارتکاب آنها به صاحبان افعال ، بر اساس تحلیلات عقلی و شناخت معمول و متعارف جامعه امکان پذیر باشد تا از این طریق ،نوعی همراهی و حمایت مدنی در تبعیت از این گونه قوانین فراهم شود و نافرمانی های مدنی و مخالفت های آشکار جامعه در روند تثبیت ارزش های اخلاقی بروز نکند سوما؛ به فرض که فعل مورد نظر در قلمرو آزادی و حریم خصوصی فرد وجود نداشته باشد و مرتبط با نظم و آرامش عمومی باشد ، اصل ضرورت حقوق کیفری یا حقوق کیفری به عنوان آخرین راه حل ، مبین این امر خواهد بود که اگر از طریق کنترل کننده های غیر سرکوب گرانه، می توان پدیده های نامطلوب اجتماعی را برطرف کرد ، نباید از الزامات قهری بهره برد.

ترجمه بخش هایی از دائره المعارف قرآن لیدن درباره تکوین قرآن کریم همراه با نقد و تحلیل آن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی تهران 1390
  علی خدابخشی   حسن ستایش

دائره المعارف قرآن لیدن مهم ترین اثر ادبی معاصرغربی در معرفی قرآن کریم می باشد که دارای حدود هزار مدخل در پنج جلد می باشد. صدها نویسنده مسلمان و غیر مسلمان در خلق این اثر مشارکت کرده اند. در این پایان نامه، پنج مدخل مرتبط با یکدیگر انتخاب، ترجمه و نقد مختصری از آنها ارائه شده است. این مداخل عبارتند از: 1- مصاحف نوشته فردریک لیمویس 2- جمع قرآن نوشته جان بورتون 3- تاریخ قرآن نوشته گرهارد بورینگ 4- خلق قرآن نوشته ریچارد سی مارتین 5- رسم الخط قرآن نوشته سولانگ اوری این پنج مدخل به دلیل ارتباطشان در نحوه تکوین قرآن کریم برای ترجمه و نقد انتخاب شده اند. بررسی این پنج مدخل که همگی توسط پژوهشگران غربی نوشته شده ، ما را با دیدگاه دیگران درباره اسلام و قرآن و حتی اندیشه های خودمان آشنا می کند. در این مداخل، تلاش های منظم و روش مند پژوهشگران غربی به وضوح مشاهده می شود مثلاً در مدخل تاریخ قرآن در بحث تاریخ گذاری وقایع قرآنی نویسنده به زیبایی مواردی از وقایع قرآنی مثل سیر تکوینی نماز، سیر اسماء الهی و نیز حروف مقطعه و نیز ماجراهای حضرت ابراهیم (ع) و مکتب وی را در قرآن مورد بررسی قرار داده و با تعیین تاریخ تقریبی آیات سعی کرده است آن تاریخ ها را به صورت پازل مانند در کنار هم قرار داده و آنگاه تاریخ های مبهم وقایع قرآنی را روشن کند. در مدخل رسم الخط قرآن نیز شاهد بیان سیر تاریخی تکمیل رسم الخط قرآن در قرون اولیه اسلامی هستیم. این روش های ارزنده می تواند راهگشای ما در پژوهش هایمان باشد. البته نواقص و قضاوت های نادرست و تعارضات زیادی نیز در این نوشته ها مشاهده می شود. بی توجهی به نظرات ائمه اطهار (ع) و علمای شیعه، کاربرد احادیث ضعیف و اخبار واحد که وقوع تحریف در قرآن کریم را به خواننده القا می کند از اشکالات این نوشته هاست. تعارض بین جملات و قضاوت ها نیز ایراد دیگری است که در مداخل مصاحف، جمع قرآن و تاریخ قرآن فراوان مشاهده می شود. مثلاً در یک جا کلمات قرآن را عین کلمات خداوند معرفی می کند ولی در جای دیگر وجود و یا حذف برخی کلمات قرآن را به پیامبر(ص) و یا صحابه نسبت می دهد. کلیدواژه ها: قرآن، مصاحف، جمع ، تاریخ ، خلق ، رسم الخط ، لیدن، تکوین قرآن