نام پژوهشگر: مهین فهیم
مهین فهیم سید علی صفوی
سفیدبالک گلخانه trialeurodes vaporariorum (westwood) حشره ای است که به طور وسیع در کشت-های گلخانه ای گسترش پیدا کرده است و آفت مهم اقتصادی گلخانه های سبزی و صیفی از جمله گوجه فرنگی، خیار و گیاهان زینتی می باشد. با توجه به تعداد نسل بالا و افزایش روز افزون مقاومت در سفیدبالک ها، بررسی کشندگی حشره کش های جدیدتر روی آن ضرورت دارد. در این مطالعه حساسیت مراحل زیستی سفیدبالک گلخانه به اسانس های گیاهی (شامل اسانس نعناع، زیره سبز و لیموترش)، حشره کش شیمیایی اوبرون (اسپیرومسیفن) و اثر توأم آنها تحت شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. تلفات حشرات بالغ پس از 24 ساعت شمارش شد. مقدار lc50 بدست آمده در این آزمایش ها برای اسانس های گیاهی شامل نعناع، زیره سبز و لیموترش به ترتیب 003/0، 005/0 و 014/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا و برای سم اوبرون 06/1 میلی لیتر بر لیتر تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیشترین تلفات حشرات بالغ مربوط به اسانس نعناع بود. حشره کش اوبرون با داشتن lc50 بالا تأثیر مطلوبی در کنترل آفت از خود نشان نداد. تلفات پوره ها پس از تبدیل آنها به سنین بالاتر شمارش گردید. مقدار lc50 بدست آمده از آزمایش ها برای اسانس های گیاهی به ترتیب 002/0، 004/0 و 01/0 میکرولیتر برمیلی لیتر هوا و برای سم اوبرون 2/0 میلی لیتر بر لیتر تعیین گردید. با توجه به نتایج، حشره کش اوبرون بیشترین تأثیر را در کنترل پوره های سنین پایین سفیدبالک گلخانه داشت. در آزمایش های تخم، تلفات پس از 72 ساعت شمارش گردید. مقدار lc50 بدست آمده برای اسانس های گیاهی به ترتیب 005/0، 01/0 و 02/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا و برای سم اوبرون 7/0 میلی لیتر بر لیتر تعیین گردید. نتایج نشان داد که اسانس نعناع بیشترین تأثیر را روی تخم سفیدبالک گلخانه داشت و تأثیر تمامی مواد آزمایشی روی پوره های سفیدبالک گلخانه بیشتر از تخم و حشره کامل بود. به بیان دیگر پوره های سنین پایین حساسترین مرحله در برابر این حشره کش ها بودند. همچنین نتایج حاصل از اثر توأم اوبرون با اسانس-های گیاهی نشان داد که درصد تلفات ناشی از اختلاط اوبرون و اسانس های گیاهی کمتر از تلفات مجموع آنها یعنی 50 درصد بود. بنابراین اوبرون و اسانس ها خاصیت آنتاگونیستی داشتند.