ساختارگرایی رویکردی نوین در مطالعه ی‎ادبیات است. به دلیل آنکه قصه های عامیانه، ساختار نسبتاً ساده ای دارند، می توان قواعد حاکم بر آن ها را شناسایی و طبقه بندی کرد. از آنجا که ساختارگرایی در ادبیات، از خود نظام ادبیات به عنوان مرجع بیرونی آثاری که بررسی می نماید، استفادهمی کند، جایگاه ارزشمندی در مطالعات ادبی دارد. همای و همایون منظومه ای غنایی از خواجو کرمانی است که داستان سفر همای را برای یافتن معشوقش همایون بیان می کند. این منظومه از تعدادیداستان تودرتوی کوتاه فراهم آمده است. آنچه در این پژوهش مدنظر است یافتن شخصیّت ها و کارکردهای داستان و سپس یافتن ژرف ساخت های اساطیری در میان ساختار این داستان است. ساختار این منظومه از شش شخصیّت و سیزده کارکرد تشکیل شده است. پایان ساختار به موفقیّت قهرمان می انجامد. این منظومه از برخی جهات دارای الگوی اساطیری است. ریشه ی برخی از این الگوها را در اسطوره های ایرانی و رد پای برخی دیگر را در اساطیر سایر ملل می توان جستجو کرد. مهم ترین ژرف ساخت این داستان مبتنی بر پاگشایی است.