نام پژوهشگر: زهره رحیمی زارع

سبک شناسی 50 غزل و ترکیب بند معروف محتشم کاشانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  زهره رحیمی زارع   محمد حسن حسن زاده نیری

در این پژوهش ویژگیهای سبکی پنجاه غزل منتخب از دیوان غزلیات محتشم به همراه ترکیب بند معروف وی بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا مورد بررسی قرار گرفت . بنابر این دیدگاه ابیات در سه سطح زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن بیان شد ؛ در حوزه زبانی ، محتشم در اشعارش زبانی ساده و به دور از دشواریهای زبانی و کلامی را برگزیده است ؛ در واقع ، یکی از ویژگیهای بارز اشعار او سادگی و روانی آن می باشد. در حوزه ادبی در بخش بیان از تشبیه بیش از موارد دیگر استفاده کرده ، تشبیهات به کار رفته ساده و روان هستند و این ویژگی باعث شده که فهم غزلیات آسان شود . در بخش بدیع لفظی از واج آرایی بیش از موارد دیگر بهره گرفته و این امر سبب موسیقیایی شدن شعر می شود . در بخش بدیع معنوی از تناسب بیش از موارد دیگر بهره گرفته و این خود سبب استحکام فُرم درونی شعر شده است . در سطح فکری ، غزلیات بررسی شده عاشقانه بود و پیرامون عشق و عاشقی ، اما مضمون ترکیب بند درباره واقعه کربلا و مظلومیت و شهادت امام حسین ( ع ) است .