نام پژوهشگر: علی علوی

ارزیابی تکنیک های استخراج تغییرات در محدوده شهر تبریز با استفاده از rs&gis
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز 1390
  علی علوی   محمد رضا نیکجو

آشکارسازی و استخراج تغییرات یکی از کاربردهای عمده سنجش از دور می باشد. با استفاده از ویژگی تکراری بودن داده های دورسنجی زمان های مختلف، امکان شناسایی و بررسی پدیده های متغیر و پویا در محیط وجود دارد. بر این اساس روش های رقومی مختلفی جهت آشکارسازی و کشف تغییرات و تحولات پدیده های سطح زمین در سنجش از دور توسعه داده شده است. طبیعی است که بازیابی و آشکار سازی این تغییرات جهت تهیه الگوی رشد تغییرات و برنامه ریزی جهت جلوگیری از تغییرات نامطلوب و همسوسازی تغییرات احداث شده با روند توسعه پایدار گامی اساسی در جهت حفظ و بقای انسان در کره خاکی است. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای موجود در طول بیست سال به ارزیابی تکنیک های استخراج تغییرات در محدوده شهر تبریز به وسعت 26936 هکتار پرداخته شد. پس از ارزیابی تکنیک ها و با توجه به هدف پژوهش که استخراج نوع و ماهیت تغییرات نیز بوده تکنیک pcc به عنوان مناسب ترین تکنیک با توجه به تصاویر موجود انتخاب شد. با توجه به اینکه این تکنیک به صورت کامل وابسته به الگوریتم طبقه بندی کننده است لذا از دو الگوریتم پیکسل پایه: طبقه بندی کننده حداکثر احتمال و شبکه عصبی و الگوریتم شئ گرا استفاده شد. پس از ارزیابی صحت طبقه بندی ها الگوریتم های شبکه عصبی و شئ گرا با میانگین تقریبی92% صحت، به منظور استخراج نوع و ماهیت تغییرات کاربری ها انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد که روش شبکه عصبی در استخراج کاربری هایی نظیر راه های دسترسی، اراضی ساخته شده و زمین های بایر و روش شئ گرا در استخراج عوارضی همچون آب و پوشش گیاهی عملکرد بهتری از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از نقشه های استخراج تغییرات حاکی از آن است که پوشش گیاهی در این دوره بیست ساله حدود 2731 هکتار و زمین های بایر 4378 هکتار کاهش داشته اند و کاربری های اراضی ساخته شده به مقدار 3615 هکتار و راه های دسترسی 1712 هکتار افزایش داشته اند. در پایان باید اشاره کرد که نمی توان تکنیکی و الگوریتمی را بهتر از دیگری دانست بلکه چنین می توان گفت با استفاده از داده ها و تصاویر ماهواره ای موجود یک تکنیک و الگوریتم نسبت به الگوریتم و تکنیک دیگر مناسب تر است. در پایان این پژوهش به منظور دسترسی کاربران به نتایج این پژوهش web-gis درون سازمانی از نتایج بدست آمده پیاده سازی شد.

پیـش بینی تغییـرات کاربــری اراضـی شـهری با اسـتفاده از الگـوی ترکیبی سلول های خودکار (مطالعه موردی: شهر تهران)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1392
  هاتف الرحمن صالحی آسفیچی   جلال کرمی

امروزه رشد سریع جمعیت شهری جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه، مشکلات فراوانی را در حیطه‎های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده است. در این میان، بحث تغییر کاربری اراضی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چرا که تغییر در کاربری باعث تأثیرات جبران¬ناپذیری بر اکوسیستم و در نتیجه تهدید منابع حیاتی مورد نیاز انسان می¬شود. در میان تغییرات کاربری اراضی که توسط انسان انجام می¬گیرد، رشد و توسعه¬ی شهری به دلیل ارزش بالای زمین از اهمیت بسزایی برخوردار است و به¬همین دلیل جایگاه مدل‎سازی و پیش¬بینی تغییرات کاربری اراضی در آینده برای مدیریت شهری و محیط زیست و سایر مسئولین و محققان ذیربط بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. هدف اصلی این پژوهش، به¬کارگیری تلفیقی مدل ترکیبی سلول¬های خودکار، شبکه¬ی عصبی و الگوریتم های بهینه¬سازی توده¬ی ذرات بر مبنای سیستم اطلاعات مکانی، جهت مدل‎سازی توسعه¬ی شهری شهر تهران در طول بازه¬های زمانی 1988، 2000 و 2010 و مقایسه¬ی دقت مدل‎سازی این دو الگوریتم با یکدیگر و نهایتاً پیش¬بینی گسترش آن برای سال 2020 می¬باشد. پارامترهایی از قبیل فاصله از نزدیکترین شیء و یا پیکسل شهری، فاصله از خیابان¬ها و راه¬ها، فاصله از مراکز جذب، فاصله از مرکز شهر، فاصله از فضای سبز و پارک¬ها، تعداد همسایه¬های شهری، شیب و ارتفاع زمین، به عنوان پارامترهای موثر در رشد و توسعه¬ی شهری در نظر گرفته شده¬اند. نتایج نشان داد به¬کارگیری تلفیقی مدل سلول¬های خودکار، الگوریتم بهینه¬سازی توده¬ی ذرات و شبکه¬ی عصبی مصنوعی، می¬تواند در فرایند کالیبراسیون قوانین انتقال سلول¬های خودکار بهبود ایجاد نماید. سلول¬های خودکار، سامانههایی پویا و گسسته به شمار می روند که رفتارشان بر اساس پیوندهای محلی استوار است. فضا در این جا به صورت شبکهای از سلولها با مجموعه ای متناهی از وضعیت ها تعریف می شود که در هر گام زمانی، هر سلول وضعیت جدید خود را با توجه به همسایه های خود و بر پایه ی قوانین تعریفشده به دست می آورد. سلول¬های خودکار به سبب ساختار ساده و پویای خویش و نیز برخورداری از ویژگی های قدرتمند مکانی به طور گسترده در شبیهسازی تغییرات مکانی ـ زمانی پدیده های گوناگون از جمله رشد و گسترش شهرها مورد بهره برداری قرار گرفتهاند. در بسیاری از پژوهش ها برای مدل‎سازی این دگرگونی ها، تصاویر ماهواره ای چندزمانه به عنوان مهم ترین داده ی مورد استفاده مطرح می شوند. از این¬رو بررسی چگونگی بهره گیری از توانایی های گوناگون آن ها برای دستیابی به نتایجی مطلوب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.???? مدل گسترش شهری پیشنهادی در رساله ی حاضر، برای شبیه سازی رشد شهر تهران بین سال های ????، 2000 و ???? میلادی و پیش¬بینی گسترش آن برای سال 2020 بر روی تصاویر ماهواره ی لندست با تفکیک پذیری مکانی ?.?? متر بررسی و پیاده سازی شده است. با وجود نرخ متفاوت تغییرات در دو بازه ی زمانی یادشده، اختلاف در دقت نتایج معنادار نبوده است. بنابراین، با آن که مدل‎سازی حجم بالاتر دگرگونی ها دشوارتر است، به کارگیری مناسب مولفه ها در ساختار مدل می تواند به شبیه سازی مطلوب بیانجامد. شایان ذکر است که با نگرش به محدودیت ها در الگوهای رایج سلولی و برداری خودکاره ها، پژوهش حاضر به ارائه ی مدل خودکاره ی ترکیبی به صورت آمیزه ای از ساختار محاسباتی سلولی و ویژگی های بهینه ی الگوی برداری پرداخته است. مشکل بزرگ مدل های سنتی سلول¬های خودکار، حساسیت به مقیاس و نیز دور ماندن از واقعیت اشیاء زمینی است. مدل های برداری و شیءمبنا نیز با آنکه این کاستی ها را تا اندازه ای کمرنگ ساخته اند، اما در پیاده سازی و محاسبات با پیچیدگی و دشواری بسیاری همراهند.?????????????????????????????????????????????????? در مدل ترکیبی، فضا هم چنان به صورت مجموعهای از سلولهای منظم تعریف میشود، اما در کنار آن از شیءهای مکانی برگرفته از واقعیت زمینی نیز استفاده می گردد. برای بررسی روند گسترش شهر، از مولفه هایی چون شمار و فاصله ی اشیاء مکانی در همسایگی هر سلول، فاصله ی سلول از عوامل توسعه ی شهری، و موانع قانونی و قیدهای مکانی بهره گیری شده است. برای اجتناب از به کارگیری آزمون و خطا در تعیین وزن مناسب برای مولفه های مدل، روش بهینه¬سازی تودهی ذرات و شبکه¬ی عصبی مصنوعی برای محاسبهی احتمال گسترش بر اساس فاصله از عوامل توسعه، مانند فاصله از راه ها و یا مراکز مهم شهری مورد استفاده قرار گرفته است. مقایسهی آماری واقعیت زمینی شهر تهران در سال ???? با نقشه¬ی شبیه سازی به دست آمده از مدل ترکیبی و نیز الگوی رایج سلولی، بیان گر دقت بالاتر مدل پیشنهادی نسبت به مدل سلولی بوده است. جهت ارزیابی مدل، از پارامترهای بدست آمده از ماتریس خطا همچون دقّت کلی و شاخص کاپا استفاده شده است.

تأثیر جنسیت بر تصمیم گیری (مطالعه موردی: مدیران آموزش و پرورش منطقه 12 شهر تهران)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده مدیریت 1390
  محسن پرست تاش   علی علوی

با توجه به حضور گسترده زنان در عرصه¬های گوناگون و قطعیت وجود تفاوت بین زنان و مردان، این مسأله به ذهن می¬آید که آیا زنان و مردان در حوزه تصمیم¬گیری نیز متفاوت هستند یا نه؟ آیا زن یا مرد بودن تأثیری بر تصمیمات می¬گذارد یا بی¬اثر است؟ و آیا این مسأله تأثیری بر نقش¬های متنوعی که زنان به عهده می¬گیرند دارد یا خیر؟ در این پژوهش به مطالعه دقیق این تفاوت¬ها در حوزه علم روان¬شناسی پرداخته شده است. این تفاوت¬ها در دو گروه دسته¬بندی شده¬اند؛ اول تفاوت¬های زیست¬شناختی و فیزیکی و دوم تفاوت¬های ادراکی و شناختی. در بخش دیگری به تفصیل به توضیح ادبیات تصمیم¬گیری پرداخته شده است. تعاریف متعدد تصمیم¬گیری، فرآیند تصمیم¬گیری، مدل¬ها و تکنیک¬های تصمیم¬گیری، عوامل مهم و تأثیرگذار در تصمیم-گیری و مبحث جنسیت در ادبیات مدیریت سرفصل¬هایی است که به تبیین آن پرداخته شده است. در نهایت با جمع¬بندی مطالب مدلی طراحی شد که بر مبنای آن چهار شاخص از عوامل فردی موثر در تصمیم¬گیری یعنی هوش، درون¬گرایی برون¬گرایی، ریسک¬پذیری و مرکز کنترل را به عنوان شاخص مقایسه در جامعه آماری (مدیران آموزش و پرورش منطقه 12 شهر تهران) ملاک سنجش قرار داده است. بدین منظور از چهار آزمون استاندارد استفاده شده است. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده و استفاده از آزمون فرض آماری t استیودنت، بین زنان و مردان در دو آزمون هوش و درون¬گرایی برون¬گرایی تفاوت معنی¬دار مشاهده نشد. اما در دو آزمون ریسک¬پذیری و مرکز کنترل تفاوت معنی داری مشاهده شد. بنابراین می¬توان بر مبنای یافته¬ی این تحقیق تفاوت بین تصمیم¬گیری زنان و مردان را معنی دار دانست.

تحلیل نقش حکمروایی خوب شهری در برقراری عدالت فضایی (مورد مطالعه: شهر پیرانشهر)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1393
  عبدالله خالدی   علی علوی

رشد سریع جمعیت شهرنشین جهان ازیک طرف و نارسایی مدیریت شهری در پاسخگویی به نیاز شهروندان از سوی دیگر، موجب از هم گسیختگی نظام کالبدی و فضایی¬شهرها و درنتیجه، نظام توزیع نابرابر مراکز خدماتی و کاهش عدالت فضایی شهری را به دنبال داشته است. از طرف دیگر، شدت یافتن روزافزون گستردگی و نیز پیچیدگی مسائل شهری، گرایشی به سوی سیستم هایی به وجود آورده که درآن تصمیمات بزرگ و کوچک با اشتراک بین صاحبان منافع شهری اتخاذ می شود. این مباحث موجب مطرح شدن حکمروایی خوب به ویژه حکمروایی مطلوب شهری در طی دهه های اخیر شده است. حکمروایی خوب شهری درصدد بوده است تا توزیع بهینه و مناسب خدمات شهری در سطوح ناحیه ای ، محله ای و شهری به گونه ای انجام شود که ساکنان شهر با کمترین شکاف و اعتراض نسبت به احقاق حقوق خود مواجه گردیده و استفاده صحیح از خدمات شهری به شکل مطلوب فراهم باشد. پژوهش حاضر، به منظور بررسی نقش حکمروایی خوب شهری و نیز شناسایی شاخص¬های تأثیر¬گذار آن در برقراری عدالت فضایی در شهر پیرانشهر انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و ابزار پژوهش پرسشنامه بوده که با استفاده از تست آزمون مقدماتی و آلفای کرونباخ (861.) پایایی و روایی آن آزمون شده است. جامعه آماری شهروندان شهر پیرانشهر و حجم نمونه 382 نفر که به روش نمونه گیری چند مرحله¬ای بدست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده¬ها و آزمون فرضیه¬ها از آزمون های آماری ضریب همبستگی و رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که در فرضیه اول ، بین حکمروایی خوب شهری و عدالت فضایی ضریب همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد (446/0r=)، و حکمروایی خوب شهری در برقراری عدالت فضایی با ضریب تعیین 244/. در صد اثر مثبت داشته است. در فرضیه دوم نیز مشخص شد ، که شاخص های مشارکت، شفافیت و عدالت محوری به ترتیب با ضریب بتای 496/.، 158/. و 157/. بیش ترین تأثیر را در برقراری عدالت فضایی در محدوه مورد مطالعه داشته اند.

ساماندهی فضایی پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از تکنیک های تلفیقی مدل تصمیم گیری چند معیاره (mcdm) و تحلیل های gis مطالعه موردی: منطقه 18 شهر تهران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی و پایه 1393
  محمد ابراهیمی   علی علوی

مخاطرات طبیعی بخشی از جهان پیرامون ما بوده و همیشه یک خطر جدی برای توسعه به شمار رفته و خواهند رفت، به عبارتی زندگی بشر بدون در نظر گرفتن این مخاطرات غیرقابل تصور خواهد بود. توسعه زندگی اجتماعی به ویژه شهرنشینی و گسترش روزافزون شهرها نیز ابعاد این حوادث را وسعتی دو چندان بخشیده و همواره یکی از دغدغه های اصلی تمامی مدیران شهری و شهروندان بررسی شیوه های مقابله با این بحران ها بوده است. نکته¬ حائز اهمیت این است که از وقوع بحران نمی¬توان جلوگیری کرد اما تمرکز و توجه برنامه¬ریزی بحران شهرها در مرحله آمادگی می¬تواند باعث کاهش تلفات انسانی و خسارات مالی در اثر بروز سوانح ¬گردد. دراین بین پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران در فاز پیشگیری، آمادگی و مقابله در بحران های مختلف به ویژه بحران های طبیعی بزرگ نظیر زلزله، در شهر تهران به عنوان پیشرو عمل می¬نمایند که طرح اولیه احداث این پایگاه ها به دهه گذشته بازمی¬گردد. تردیدی وجود ندارد که عملکرد کارآ و موثر این پایگاه ها ارتباط زیادی با نحوه مکان یابی آن ها در سطح شهر و مناطق شهری دارد به طوری که علاوه بر تأمین ایمنی پایگاه بخصوص در برابر سوانح، امکان ارائه خدمات¬رسانی مناسب به مناطق بحران¬دیده را با توجه حوزه عملکردی آن فراهم سازد. با توجه به اینکه یکی از عوامل اصلی در مدیریت بحران، امداد در ساعات اولیه و روزهای نخستین بحران بوده و همچنین نحوه امداد و حوزه عملکردی تحت پوشش آن نیز ملاک دیگری در فرماندهی و مدیریت آن می باشد، لذا پژوهش حاضر به دنبال ساماندهی مراکز خدمات پشتیبانی مدیریت بحران در موقعیت های بحرانی در پهنه جنوب غرب تهران برای منطقه 18 بوده و برآنست با استفاده از تکنیک¬های تصمیم گیری چند معیاره و روش تحلیل فضایی (gis)این قابلیت و توانمندی¬ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. بدین منظور جهت تعیین روابط بین معیارها و ضریب اهمیت نسبی آن ها از روش دیمتل و تحلیل شبکه (anp-dematel) استفاده شده و برای مدل¬سازی جهت ساماندهی پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران از روش فازی (fuzzy) در محیط ادریسی و وایکور (vikor) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. طبق ارزیابی¬های صورت گرفته، پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران در منطقه 18 شهر تهران در پهنه¬های فضایی مناسبی استقرار نیافته و انتخاب مکان برای ایجاد این پایگاه¬ها بدون توجه به نیازهای خاص آن صورت گرفته است. پس از بررسی وضعیت استقرار پایگاه¬های منطقه 18 شهر تهران، مطابق مدل¬سازی صورت گرفته، میانگین ارزش پیکسل¬های تشکیل دهنده هر بلوک به عنوان ارزش نهایی آن محاسبه شده و بلوک¬های پیشنهادی برای ایجاد پایگاه¬ها ارائه شده است.