نام پژوهشگر: سعید طبی ممتاز

عقلانیت و عینیت علم در اندیشه تامس کوون
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1390
  سعید طبی ممتاز   حسین شیخ رضایی

یکی از موضوعات اساسی در فلسفه علم مباحث مربوط به عقلانیت و عینیت علم است. آراء فیلسوف برجسته علم، تامس کوون سبب شد که این موضوع مورد توجه مجدد اندیشمندان بسیاری قرار گیرد. آراء و نظریات او در خصوص پارادایم و نحوه تحول آن، هم سنجه ناپذیری پارادایم ها ی رقیب و نظریه بار بودن داده های علمی، با تلقی تجربه گرایانه در باب علم یکسره در تضاد است، و همین موضوع سبب می شود که منتقدان بسیاری دیدگاه او را ناعقلانی و نسبی گرایانه بدانند. بر اساس مدل تجربه گرایانه پذیرش نظریه ها هنگامی عقلانی است که توسط روش علمی واحدی تایید شود. کوون با توجه به تاریخ علم استدلال می کند که انتخاب عقلانی نظریه های علمی ناسازگار با هم، نمی تواند به کمک الگوریتم انجام شود. یعنی؛ قواعد ارزیابی و معیار هایی که روش شناسی علم را تشکیل می دهند، نمی تواند به شکلی واحد، و به نحو کلی قابل پذیرش باشد و در روشی میکانیکی سبب انتخاب واحدی میان نظریه های علمی ناسازگار باشد. در این رساله سعی می شود به دیدگاه کوون نسبت به علم پرداخته شود. همچنین بیان می شود که منتقدان با چه اصول و موازینی رویکرد او را غیر عقلانی می دانند و با پذیرش عقلانیت مورد نظر کوون چه توجیهی نسبت به علم می توانیم داشته باشیم.