نام پژوهشگر: عنایت اله شیخ حسینی

بررسی واکنش های هسته دوستی با ترکیب های کربونیلی سیر نشده و تهیه پپتیدهای ضد درد
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده شیمی 1390
  عنایت اله شیخ حسینی   سعید بلالایی

چکیده: در این رساله بررسی واکنش های هسته دوستی با ترکیب های کربونیلی سیر نشده و تهیه پپتیدهای ضد درد مورد مطالعه قرار گرفت. در ابتدا سیکلوآلکانون های دو استخلاف شده بنزیلیدینی در موقعیت ? و ?? در یک روش جدید و با استفاده از کاتالیست سیلیکا سولفونیک اسید (sio2-r-so3h) بعد از بهینه کردن شرایط واکنش و مقدار کاتالیست در شرایط بدون حلال تهیه شدند. سپس واکنش این ترکیب های کربونیلی سیر نشده با هسته دوست های دایمدون، ملدروم اسید و باربیتوریک اسید جهت تهیه هتروسیکل های دارویی مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه ای در بر نداشت. در ادامه، واکنش ترکیب های کربونیلی سیر نشده آریلیدن باربیتوریک اسید با هسته دوست های مالونونیتریل و دایمدون در حضور باز پی پیریدین مورد بررسی قرار گرفت. در واکنش آریلیدن باربیتوریک اسید با مالونونیتریل، ترکیب های پیریدینی پر استخلاف (3و5- دی نیتریل) تهیه شدند. در حالی که در واکنش هسته دوستی دایمدون با بنزیلیدین و n,n- دی متیل بنزیلیدین باربیتوریک اسید رفتاری دوگانه مشاهده شد. در واکنش با بنزیلیدین باربیتوریک اسید، محصول های زانتنی a-e15 به دست آمد. اما در واکنش با n,n - دی متیل بنزیلیدین باربیتوریک اسید، محصول های پیریمیدینی f-j16 تشکیل شد. در مطالعه ای دیگر، با توجه به اهمیت ترکیب های کومارین3- کربوکسامیدها از هسته دوست ایزوسیانید، آلدهیدهای آروماتیک، آنیلین و ترکیب کومارین3- کربوکسیلیک اسید در قالب واکنش اوگی برای تهیه این خانواده از ترکیب های دارویی استفاده شد که منجر به تهیه کومارین3-کربوکسامیدها با قابلیت تشکیل پیوند موثر و بازده بالا شد. واکنش چهار جزئی اوگی دیگری با استفاده از دی آمین های آروماتیک، مشتق های بنزآلدهید، کومارین 3- کربوکسیلیک اسید و ایزوسیانید انجام و منجر به تشکیل مشتق های پلی آمیدی از کومارین ها شد که در موقعیت 3 دارای استخلاف آمیدی می باشند. وجود گروه آریل در ساختمان این ترکیب ها منجر به آبگریزی (چربی دوستی) محصول نهایی می شود. تنوع گروه های عاملی موجود در ساختار محصول نهایی و تشکیل مولکول هایی با جرم مولکولی بالا از ویژگی های ممتاز سنتز مذکور می باشد. خاصیت فلورسانسی این ترکیب ها مورد بررسی قرار گرفت و دیده شد که این خانواده از ترکیب ها به علت وجود اسکلت کومارینی نشر فلورسانس را در دامنه 530 تا 544 نانومتر از خود نشان می دهند. ساختار محصول های به دست آمده با استفاده از طیف بینی هایir, 1h nmr, 13c nmr, hr-ms (esi) مورد شناسایی قرار گرفت. در نهایت هگزا پپتید ضد درد نوسیستاتین ((glu-gln-lys-gln-leu-gln با استفاده از روش سنتز پپتید در فاز جامد تهیه شد و سپس روشی جدید با کارایی بالا، آسان و دارای بازده بالا جهت آمیداسیون و آلکیل آمیداسیون انتهای اسیدی زنجیره های پپتیدی ضد درد نوسیستاتین با استفاده از نمک های آمونیوم کلراید و آلکیل آمونیوم کلراید در حضور tbtu به عنوان جفت کننده و یک آمین نوع سوم به عنوان باز ارائه شد. خالص سازی پپتیدهای ساخته شده با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا و شناسایی با استفاده از طیف بینی جرمی (hr-ms (esi)) انجام شد. بررسی خاصیت ضد دردی این ترکیب ها با ترکیب های ضد درد معمول نظیر خانواده مورفین ها و سایر آلکالوئیدها در دست بررسی می باشد.