نام پژوهشگر: علی اخلاقی برآبادی

نقش پیامبر در وحی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی قم 1390
  علی اخلاقی برآبادی   اسمعیل سلطانی

مسئله وحی از جمله مسائل مهم در حوزه علوم قرآنی است. موضوعاتی چون نحوه ارتباط پیامبر? با خداوند، چگونگی تفهیم مفاهیم وحی از سوی خداوند به پیامبر?و نقش پیامبر? در این فرایند، از جمله موضوعات مطرح شده ذیل این مسئله است. مبحث نقش پیامبر? در وحی در سال های اخیر و با ورود نظریه های دین پژوهان غربی بر سر زبان ها افتاد. اعتقاد عموم مسلمانان در این زمینه به نقش قابلی و پذیرندگی پیامبر? خلاصه می شود؛ اما در این زمینه نظریه هایی نیز وجود دارد که با الهام از علوم جدید و یا نظری? تجرب? دینی در غرب، پیامبر? را فاعل و آفرینند? قرآن می دانند. این تحلیل ها از وحی در بین روشنفکران مسلمان نیز طرفدارانی پیدا کرده است که باعث رواج برخی شبهات و مستند کردن آنها به دیدگاه عرفا و فلاسفه اسلامی شده است. تبیین صحیح دیدگاه اندیشمندان مسلمان و نقد و بررسی شبهات در این زمینه لازم است. در این پژوهش که در سه فصل به سامان رسیده است، پس از بیان کلیات و مفهوم شناسی در فصل نخست، در فصل دوم به نقش قابلی پیامبر? در وحی پرداخته و با استفاده از آیات و روایات به این نتیجه رسیدیم که پیامبر? به واسطه فضل الهی و وجود شاخصه هایی برتر، شایست? دریافت وحی الهی شد. آن حضرت در متن وحیانی قرآن هیچ دخل و تصرفی ننموده است. در ادامه این فصل دیدگاه عرفا و فلاسفه را با این نظر مطابقت داده ایم. در فصل سوم به نقش فاعلی پیامبر? در وحی براساس برخی دیدگاه ها موجود در این زمینه پرداخته شده است. با بررسی این دیدگاه ها مشاهده می کنیم که ادعاهای مطرح شده با صریح آیات و روایات در تضاد است و همچنین برخی اصول عقلی در حوز? نبوت را زیر سوال می برد.