نام پژوهشگر: حامد آقاامامی ابرقویی

اثر برخی مواد تنظیم کننده رشد گیاهی روی شاخص های رشد، کمیت و کیفیت ژل آلوئه ورا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده کشاورزی 1390
  حامد آقاامامی ابرقویی   سعدالله هوشمند

چکیده: چند سالی است که استفاده از داروهای با منشا گیاهی دوباره رونق سابق خود را بازیافته است. بدیهی است است برای رسیدن به حداکثر عملکرد به گیاهانی با قدرت رشد بالا و تولید مواد ثانویه با کمیت و کیفیت مطلوب نیاز است. آلوئه ورا با نام علمی aloe vera گیاهی چند ساله متعلق به تیره liliaceae است که به دلیل خواص دارویی معجزه آسا، به گیاه جاودانگی مشهور است. این پژوهش به منظور افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه آلوئه ورا با استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی اجرا شد. آزمایش در سال 1389 در قالب طرح کاملا تصادفی با 16 تیمار در 4 تکرار در گلخانه های پژوهشی دانشگاه شهرکرد اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل غلظت های 0، 50، 100و 150 میلی گرم بر لیتر جیبرلین، سایتوکینین (بنزیل آدنین و کینتین) و اسید سالیسیلیک بودند. اعمال تیمارها به صورت محلول پاشی برگی، 3 و 4 ماه پس از کاشت نشاء در گلدان های 4 لیتری انجام شد. یک ماه پس از محلول پاشی دوم، شاخص های رشد (طول، عرض و قطر برگ، میزان ماده تر و خشک برگ، میزان ژل) و برخی شاخص های فیزیولوژیک (مقادیر کلروفیلa، کلروفیلb و کلروفیل کل و همچنین محتوی کارتنوئید) اندازه گیری و نتایج آن توسط نرم افزار های spss و excel مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که، بجز تیمارهای حاوی مقادیر مختلف بنزیل آدنین و کینتین 100 و 150 میلی گرم بر لیتر که میزان ماده تر را چندان تغییر نداده اند، باقی تیمارها سبب کاهش ماده تر در برگ ها شده اند. همچنین مشاهده شد به غیر از تیمار اسید سالیسیلیک 150 میلی گرم بر لیتر و تیمار ترکیبی جیبرلین و اسید سالیسیلیک، مابقی تیمارها میزان ماده خشک را به طرز معنی داری کاهش داد. نتایج نشان داد تیمار برگ ها با تنظیم کننده های رشد، تاثیر معنی داری بر تعداد برگ ها ندارد که می توان این اثر را به تعداد کم برگ ها و بوته ای بودن آلوئه ورا نسبت داد. همچنین دیده شد استفاده از هورمون های رشد تاثیر معنی داری بر طول، عرض و قطر برگ ها ندارند و تغییرات از روند خاصی تبعیت نمی کند. نتایج اندازه گیری وزن ژل نشان داد، با افزایش غلظت جیبرلین وزن ژل کاهش و با افزایش غلظت کینتین، وزن ژل افزایش می یابد. همچنین مشاهده شد با افزایش غلظت جیبرلین درصد ژل کاهش و با افزایش غلظت سایتوکینین ها، درصد ژل افزایش می یابد. اسید سالیسیلیک نیز، با افزایش مقاومت گیاه به تنش ها، سبب افزایش درصد ژل شد. نتایج پژوهش در مورد رنگدانه ها نیز نشان داد، افزایش در غلظت جیبرلین ها سبب افزایش کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل و همچنین محتوی کارتنوئید ها در برگ های آلوئه ورا می شود. همچنین افزایش در غلظت سایتوکینین ها و اسید سالیسیلیک، سبب کاهش متغیر های فوق می شود. واژه های کلیدی: آلوئه ورا، جیبرلین، اسید سالیسیلیک، سیتوکینین، کلروفیل، ژل