چکیده نوع فعالیت سیاسی خاندان ها و نحوه عملکرد آنها در طول تاریخ اسلام از عوامل مهم تأثیر گذار در پیدایش و شکل گیری حکومت ها بوده است. علاوه بر آن خاندان ها در پیدایش و گسترش علوم مختلف عقلی و نقلی و انتقال آن به نسل های بعد نقش قابل توجهی را ایفا نموده اند. به همین دلیل شناسایی نحو? عملکرد سیاسی خاندان عقیل در قرون بعد که در شناخته شده ترین دوره حیات خود، یعنی قرن 1 هجری به لحاظ سیاسی نقش مهمی را در برخورد با حکومت بنی امیه ایفا نمودند، موضوع مهمی می باشد که؛ نیازمند بررسی و پژوهش بوده است. از سوی دیگر با در نظر گرفتن نقش فعال خاندان ها در پیدایش و شکل گیری علوم مختلف می توان به بررسی و تفحص در نحوه و نوع عملکرد علمی خاندان عقیل بن ابیطالب در محدوده زمانی مشخص یعنی تا پایان قرن چهارم هجری پرداخت. در این پژوهش که کاری توصیفی – تحلیلی است، نگارنده به معرفی شخصیت های شاخص خاندان عقیل پرداخته است و برای نیل به اهداف پژوهش که؛ دربردارنده شناسایی نوع عملکرد سیاسی و علمی این خاندان می باشد، ابتدا به مطالعه و تفحص در منابع معتبر رجالی، تاریخی، روایی، انساب، طبقات و ... پرداخته و سپس به منظور تحلیل بهتر و دقیق تر دستاورد پژوهش، اطلاعات و داده های به دست آمده از این متون را به صورت کمی درآورده است. دستاورد حاصل از این پژوهش که بر اساس نوع عملکرد علمی و سیاسی خاندان عقیل تا پایان قرن چهارم هجری تدوین شده است، دربردارنده این واقعیت مهم می باشد که؛ رویکرد این خاندان تا پایان قرن چهارم هجری به علوم نقلی بیش از علوم عقلی بوده است. همچنین با در نظر گرفتن سیاست ستیزی که از سوی این خاندان در قرن اول هجری بروز پیدا کرد، می توان گفت: نوع فعالیت سیاسی آنها در قرون بعد به مماشات با حاکمیت های سیاسی تبدیل گردید و تنها تعداد اندک و انگشت شماری از افراد این خاندان به همراهی و ستیز با آنها پرداختند.