چکیده نظریه ها و یافته های کارل گوستاو یونگ تحت عنوان روانشناسی تحلیلی مورد توجه بسیاری از منتقدان آثار ادبی قرار گرفته است تا با به کارگیری آن و تلفیق دو حوز? ادبیات و روانکاوی تحلیلی نو از آثار ادبی به دست دهند. مطالعه روانکاوانه اسطوره های ملل که مخزن آرزوها و اندیشه های بشری اند، نشان دهند? حضور خرد جمعی و یا همان تعبیر ناخودآگاه جمعی یونگی است که در کهن الگو ها آشکار می شوند. در این پژوهش تلاش بر آن است که چهار حکایت از حکایت های هزار و یک شب با عناوین«حمال و دختران»، « جوذر»، « بلوقیا » و « نورالدین و شمس الدین» با توجه به یافته های یونگ در عرص? روانشناسی و اسطوره شناسی تحلیل شود. در میان آثار ادبی، داستان های هزار و یک شب دارای ویژگی های منحصر به فردی است. تاریخ تألیف، مکان تألیف و مولف این اثر، در هاله ای از ابهام فرو رفته است. هزار و یک شب همچون بسیاری از آثار ادبی جهان آیینه ای است که کهن الگوها را که محصول تجربه های مکرر بشر و ملل گوناگون اند و در ناخودآگاه بشر به یادگار نهاده شده اند، به شیوه ای نمادین منعکس می کند. کهن الگو ها در سه بخش موقعیت های کهن الگو یی، شخصیت های کهن الگو یی و نمادهای کهن الگو یی طبقه بندی شده اند. در این پژوهش انواع موقعیت های کهن الگو یی چون سفر، دیدار با خویشتن و دیدار با آنیما، و انواع شخصیت های کهن الگو یی چون پیر (خرد جمعی)، آنیما، آنیموس، سایه و مادر و انواع نمادهای کهن الگو یی چون اعداد، حیوانات، اشیا و ... دیده می شود. بررسی موردی حاضر بر چهار حکایت هزار و یک شب نشان دهند? قابلیت بالای این اثر برای مطالعه بر روان جمعی مشترک بشر در طول تاریخ است که شامل قصه ها و افسانه ها نیز می شود.