نام پژوهشگر: اکرم خلیلی پور

عنوان: بررسی تطبیقی معماری وهنرهای جنبی دوره صفویه وقاجاریه(بررسی موردی عمارت عالی قاپو دوره صفویه با شمس العماره کاخ گلستان دوره قاجاریه)
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  اکرم خلیلی پور   محمود طاووسی

کاخ عالی قاپو عمارتی است که درغرب میدان نقش جهان و روبه روی مسجد شیخ لطف الله سر بر افراشته و به عنوان یکی از مهمترین شاهکارهای معماری اوایل قرن 11هجری از شهرتی عالم گیر برخوردار است . این کاخ 6طبقه که هر طبقه دارای تزیینات ویژه ای می باشد.در طبقه همکف دو تالار وجود دارد که در آن روزگار به امور اداری و دیوانی اختصاص داشت در طبقه آخر ایوان بزرگی که بر 18ستون بلند و رفیع استوار است در وسط این ایوان حوض زیبایی از مرمر وجود دارد.همچنین گچبریهای طبقه آخر که انواع جام و صراحی را در نهایت زیبایی و ابتکار هنرمند گچ کار به نمایش می گذارد و به اتاق موسیقی معروف است . تزیینات سطوح خارجی عالی قاپو دارای نما های آجری با ترکیبی از کاشی می باشد ، لیکن سطوح داخلی دارای زیبا ترین انواع گچبری و نقاشی است . مینیاتورهای رضا عباسی جلوه خاصی به آن افزوده و کاخ عالی قاپو بیشتر جنبه تشریفات داشته است . ناصرالدین شاه در بازگشت از سفرهای اروپایی با تمایلی که به برج های اروپایی پیدا کرد دستور ساخت بنای مرتفعی را داد . شمس العماره یا عمارت خورشید که ساخت آن در سال 1282 ه . ق می باشد . امتیاز شاخص آن ارتفاع ، تزیینات و طراحی این بناست . شمس العماره 5طبقه و با تالار آیینه ، ستون های بلند مرمرین ، راه پله ها ، دو برج و ساختمان ساعت از جمله بناهای عالی زمان قاجاریه به حساب می آید . این عمارت هم از نظر نقشه و هم شکل ظاهری ،آرایش داخلی ،آیینه کاری ها و نقاشیها ، گچبریها ، ازاره ها ، دیوار و سقف های آن و هم از حیث نمایش شیوه های مختلف تزیینات داخلی بناها در ایران بی نظیر است . اولین بنایی است که به سبک اروپایی و فلز در آن بکار رفته .اهداف :1-دستیابی به تاثیر معماری صفویه بر معماری قاجاریه تا چه اندازه بوده است .2 -مقایسه دو عمارت عالی قاپو با شمس العماره از لحاظ معماری و هنرهای جنبی. روش های اجرا میدانی ، کتابخانه ای ،تحلیل تاریخی و... تاثیر دوره صفویه بر دوره قاجاریه هم از نظر معماری و هم به لحاظ هنرهای جنبی با مقایسه دو عمارت عالی قاپو وشمس العماره قابل مشاهده است.