چکیده: بررسی رابطه عقل و دین یکی از بحث های دیرینه در میان دین پژوهان و فلاسفه بوده است. به همین دلیل مناسبات و ناسازگاری میان عقل و دین جزء دغدغه های اصلی این دوگروه بوده و به آن پرداخته اند. نوشتار حاضرکه در سه فصل تدوین گردیده، بعد از تبیین معانی و تعاریف مختلف عقل و دین و همچنین قلمروهای اختصاصی هر کدام به ذکر ماهیت و حجیّت این دو ابزار مهم معرفت شناسی پرداخته و برای شناخت عمیق تر و دقیق تر این دوحجّت درونی و بیرونی به ذکر اقسام مختلف عقل و دین و شناخت ارکان مهم دین که عبارت اند از(وحی و ایمان) به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در ادامه به بررسی انواع مناسبات میان عقل و دین و همچنین تعارضات احتمالی بوجود آمده میان عقل و دین پرداخته است. تلاش و کوششی که در این تحقیق به انجام رسیده این است که دیدگاه های امام (ره) را درباره نسبت عقل و دین مورد بررسی و ارزیابی قرار داده و آنچه که می توان از دیدگاه حضرت امام استنباط نمود این است که حضرت امام عقل و دین را به منزله دوبال می داند که یکی بدون دیگری ثمره ای به جز گمراهی نخواهد داشت، از اینرو ایشان اولاً به دلیل بهره مندی از سرچشمه زلال قرآن و ثانیاً مشی فلسفی –عرفانی اش میان عقل و دین تعاملی بسیار دقیق و مستحکم می بیند به طوری که که هیچ گونه گسست و تعارضی میان آن دو نیست. حال ذکر این نکته نیز در اینجا لازم است که نگارنده کوشیده تا دیدگاه ها و نظریات ایشان را از مجموعه آثار و نوشته های آنان، به اندازه توان علمی خود درباره نسبت عقل و دین مورد بحث و بررسی قرار دهد. کلید واژه ها: عقل، دین، توازی، تعارض، امام خمینی