نام پژوهشگر: رضا حاج خلیلی

اصول برقراری ارتباط گفتاری در قرآن و حدیث شیعه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1390
  رضا حاج خلیلی   محمّد باقر سعیدی روشن

ارتباط گفتاری میان فردی بر پایه اصول، استوار است. قرآن به عنوان یگانه رسانه ی وحیانی دست نخورده، این اصول را به مخاطبان خود معرّفی کرده و پیامبراسلام(ص) و پیشوایان شیعه آن ها را تبیین فرموده اند. محقّق با بهره مندی از آیات قرآن و روایات شیعه با مراجعه به تفاسیر و کتب روایی و نیز یافته های علمی و تجربی حوزه ی ارتباطات، اهمّ اصول یاد شده را معرّفی کرده است. ابتدا به کلّیّاتی که پایه و نقاط اتّکای بحث بودند، از قبیل: اهمّیت و ضرورت، پیشینه، قاعده مندی، فراگردی بودن و عناصر برقراری ارتباط گفتاری بر حسب ضرورت اشاره کرده و پس از بیان دلایلی در ضرورت کشف و معرّفی اصول برقراری ارتباط گفتاری بر پایه ی قرآن و حدیث به معرّفی اصول مرتبط با هر یک از سه عنصر اصلی ارتباط گفتاری (پیام رسان، پیام و مخاطب) پرداخته است. آگاهی و احاطه ی پیام رسان بر سه مقوله ی پیام، مخاطب و محیط، زمینه ساز فزونی برآیند ارتباط می گردد و درمقابل انتقال پیام از روی ناآگاهی ونیز عدم شناخت روحیّات، باورها، ارزش ها و حتّی جنسیت مخاطب و ناآشنایی به محیط، شرایط و فضای برقراری ارتباط، موجب کاستی برآیند ارتباط می شود. به علاوه پیام رسان، با ایمان و باور به پیام از انگیزه ی بالایی در پایداری بر انتقال آن بهره مند است و برخورداری از مهارت های گوناگون برقراری ارتباط از جمله مهارت های اقناع عقل، فطرت و احساس او را در انجام رسالت پیام رسانی بیشتر به پیش می برد. مخاطب برای پذیرش پیام، نیازمند شناسایی جوانب پیام دریافتی است؛ زیرا انسان عقلاً مسوول یافته های خویش است. سعی در شناخت و درک صحیح پیام، در گام بعدی زمینه ی تجزیه و تحلیل آن را بهتر فراهم می کند. مخاطب پیام را از صافی باورها، ارزش ها و هنجارهای مورد قبول خویش عبور داده و آن چه با خط کش او اندازه شود می پذیرد. پیام به راستی و صدق ارزش می یابد. جامعه با صدق پیام ها به راستی و درستی زیور می یابد. پیام های آشکار همواره مورد توجّه قرار گرفته و احتمال عمل به آن ها بیشتر است. محتوای پیام در پذیرش آن نقش تعیین کننده دارد. پیام های عقلانی، هدایتگر و امیدبخش همواره از سوی مخاطب تلقّی به قبول می گردند. کلیدواژه ها: ارتباط گفتاری، اصول ارتباط، فرایند ارتباط، پیام، پیام رسان، مخاطب، گفتار، انتقال معنی، ازخورد پیام و محیط ارتباط.

آرامش مادر و نقش آن در آرامش خانواده از دیدگاه قرآن و حدیث
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1393
  فاطمه حاج خلیلی   رضا حاج خلیلی

نوشتار به دنبال مفهوم شناسی آرامش، عوامل آرامش مادر و نقش آن در آرامش خانواده از دیدگاه قرآن و حدیث با بهره مندی از منابع تفسیری و روایی دست اوّل و منابع روان شناسی دست اوّل و دوم می باشد. واژه های امنیّت، سلام، آسایش، راحت، سکینه، سکون، اطمینان، تثبیت، سکت، سبت، ربط و رکن در افاده مفهوم آرامش روحی و اطمینان خاطر مشترکند؛ و واژه های پریشانی، اضطراب، قلق بر ناآرامی دلالت می کنند. خاستگاه آرامش، خداوند و جایگاه آن قلب انسان است؛ بر این اساس آرامش به حقیقی و کاذب تقسیم می شود. برخی عوامل نقش بیشتری در آرامش مادر و خانواده دارد؛ از جمله: ایمان به خدا، یاد خدا، شکیبایی، توکّل بر خدا، همسرداری و پوشش. در مقابل برخی موانع بیشتر موجب سلب آرامش می گردند؛ از جمله: عدم باور و اعتماد به خدا، غفلت از یاد خدا، ناسپاسی و کفران نعمت و دنیاگرایی. همسرداری به جهت پرهیز از گناه، تداوم نسل، اصلاح دنیا و تأمین آرامش روحی ضرورت دارد. همسرداری در تأمین آرامش به جهت تسکین همسران و ایجاد محبّت بین آنان نقش کلیدی دارد. مادر نقطه کانونی آرامش خانواده است؛ از این رو آرامش یابی او از سوی همسر و فرزندان ضروری است و آرامش بخشی مادر برای همسر از جهات: حفظ حقّ خاصّ همسری، حفظ زندگی و کمک به تحمّل ناملایمات زندگی و برای فرزندان از جهات: تربیت صحیح، ایجاد اعتماد به نفس و تقویت روحیّه مسوولیّت پذیری و زندگی اجتماعی مورد تأکید است.