نام پژوهشگر: آسیه مرتضی وند

بررسی تکوینی تشکیل گل و گل آذین در گیاه علف چای (hypericum perforatum )
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1389
  آسیه مرتضی وند   محمد رضا دادپور

جنس گل راعی عضوی از خانواده هایپریکاسه است که اکنون به عنوان زیرخانواده ای از کلوزیاسه در نظر گرفته می شود. گل راعی واجد بیش از 450 گونه در 35 بخشه می باشد. این گیاه از زمان یونان قدیم به عنوان یک گیاه دارویی مهم تلقی می شد و اثرات ضد ویروسی، ضد التهاب و ضد توموری آن امروزه شناخته شده است. گل راعی با شماری از ویژگیهای ریخت شناختی از جمله برگهای متقابل، گل آذین گرزن و پرچمهای سه دسته ای مشخص می گردد. مطالعات مقایسه ای نمو گل می تواند به عنوان پایه ای برای مطالعات سیستماتیکی و فیلوژنتیکی باشد. نمو گل آذین و گل در گونه h. perforatum به عنوان نماینده ای از کلوزیاسه مورد مطالعه قرار گرفت. اهداف اصلی این پژوهش ارائه کامل مراحل تکوین و مقایسه آنتوژنی گل با سایر اعضاء کلوزیاسه و نیز با تیره های نزدیک می باشد که احتمالا در درک بهتر نمو در این خانواده مفید خواهد بود. جهت انجام مطالعات آزمایشگاهی، انتهای شاخه ها در مرحله گل دهی در اندازه ها و سنین مختلف جمع آوری و در فیکساتور faa تثبیت گردید. پس از طی مراحل تثبیت، شستشو و رنگ آمیزی نمونه-ها فلس زدایی شدند. در نهایت مطالعه آنها با استفاده از میکروسکوپ نوربازتابشی انجام گرفت. بر مبنای نتایج بدست آمده، گلها بر روی گل آذینهای گرزن ظاهر می گردند که با جداشده براکته ها و مریستمهای گل آذینی ثانویه از مریستم گل آذین اولیه آغاز می گردد و سپس روند مشابهی توسط مریستم گل آذین ثانویه پی گیری می شود. در جریان آغازش کاسه گل، 5 کاسبرگ به صورت مارپیچی ظاهر می گردند. اندکی بعد، مریستم راسی گل سه برآمدگی مریستمی ( آغازه مشترک پرچم- گلبرگ) تولید می کند. آغازه های پرچمی از این برآمدگیهای مریستمی با الگوی گریز از مرکز در 3 حلقه آغازش می یابند. علاوه بر آن، گلبرگها از قاعده این آغازه های مشترک جدا می گردند. در مراحل پایانی تکوین سه برآمدگی نیمکروی ظاهر می شود که به آغازه برچه نمو می یابد. خصوصیات برجسته تکوین گل در h. perforatum شامل تشکیل آغازه های مشترک و انحراف از الگوی رو به مرکز در جریان آغازش اندامها می باشند. در این مطالعه شباهت نزدیکی به لحاظ خصوصیات تکوینی گل بین h. perforatum تیره سیستاسه مشاهده گردید. بر مبنای نتایج حاصله انجام مطالعات مشابه در گونه های بیشتر در جهت گسترش مجموعه اطلاعاتی پیشنهاد می گردد که بر پایه آن انجام مطالعه فیلوژنتیکی دقیق امکان پذیر خواهد بود