نام پژوهشگر: محمد روشن قصرالدشتی
محمد روشن قصرالدشتی حمیدرضا اولیایی
آگاهی از میزان فرسایش حوضه های آبخیز امکان مقایسه ی آنها و شناسایی حوضه های بحرانی و اجرای طرح های آبخیزداری را فراهم می سازد. بخصوص در حالی که سازه ها و تأسیسات مختلف ذخیره سازی و سایر تجهیزات احداثی در پائین دست رودخانه ها و حوضه های آبخیز با افزایش آورد رسوبی از بالا دست حوضه تهدید می شوند، حفاظت از این تأسیسات در مقابل اثرات منفی این رویداد ضروری می نماید. علی رغم محدود بودن منابع آب و خاک، متأسفانه به دلایل مختلف از جمله بهره برداری های غیر اصولی، این منابع در حال کاهش است. برای کاهش اثرات زیان بار فرسایش خاک، ممانعت از کاهش قدرت تولیدی اراضی، پر شدن مخازن سطحی ذخیره ی آب، کاهش مخازن زیر زمینی، مشکلات تهیه ی آب های مشروب، صنعتی و غیره، شناخت عوامل موثر در فرآیند فرسایش ضرورت کامل دارد. از این رو این تحقیق بر آن بوده است که با مطالعه ی عوامل موثر در تخریب منابع تولیدی بویژه خاک که بستر تولید است، سیمای فرسایش حوضه ی آبخیز مورد نظر را بررسی کند. در این تحقیق توانایی سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (gis) و دورسنجی (rs) به منظور ارزیابی روند خطر فرسایش آبی در نتیجه ی تغییر کاربری اراضی با استفاده از مدل فرسایشی icona در قالب یک مطالعه ی موردی در منطقه ی تنگ بستانک در استان فارس بررسی شد. ارزیابی خطر فرسایش آبی با استفاده از داده های ماهواره ای tm-landsat4 و irs به ترتیب مربوط به سال های 1988 و 2007 مقایسه گردید تا اثر تغییر کاربری بر تغییر فرسایش آبی تعیین گردد. فاز ارزیابی خطر فرسایش این مدل شامل 7 مرحله می باشد که مراحل مهم شامل اطلاعات شیب، زمین شناسی، کاربری و پوشش اراضی می باشد. نقشه ی پتانسیل خطر فرسایشی (مرحله ی 3) با استفاده از لایه های شیب (مرحله ی 1) و سطوح زمین شناسی (مرحله ی 2) با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (dem) و نقشه ی زمین شناسی رقومی به دست آمد. در نهایت نقشه ی خطر فرسایش با نقشه ی تغییرات کاربری مقایسه گردید. بر اساس نتایج در طی این مدت از وسعت مناطقی با خطر فرسایش بسیار کم و کم کاسته (از 3/65 به 4/53 درصد) و به وسعت مناطقی با خطر فرسایش متوسط، زیاد و بسیار زیاد افزوده شده است ( از 7/34 به 6/46 درصد). این مطالعه نشان داد که فن آوری های rs و gis نقش مهمی را در مطالعات ارزیابی خطر فرسایش ایفا می نمایند