عصر اطلاعات و روند جهانی شدن باعث تحول و جابجایی قدرت شده است به صورتی که گفتمان اجتماعی قدرت از اهمیت زیادی برخوردار شده است . مطابق این گفتمان فقط ابزارهای اعمال قدرت مورد بازنگری و اصلاح کارکرد قرار نمی گیرد ، بلکه منابع قدرت نیز متحول شده و قدرت از درون جامعه می جوشد. از این رو قدرت نرم بر خواستگاه های اجتماعی قدرت مانند اعتماد و اعتبار مولد قدرت می باشد و قدرت سخت در صورتی که از پشتوانه و سرمایه اجتماعی بالایی برخوردار باشد ،تاثیر گذار خواهد بود. به هر حال در عصر اطلاعات مزیت های جمعی به طور فزاینده ای در حال اهمیت است و جوامعی که توانایی همکاری با دوستان و متحدان خود را داشته باشد ممکن است نسبت به رقبای خود مزیت رقابتی بدست آورد.این امر اهمیت قدرت نرم را افزایش داده است اما این به معنای عدم اهمیت قدرت نظامی سخت در سیاست بین الملل نمی باشد و به عبارتی قدرت سخت و نرم در ارتباط باهم هستند. آمریکا به عنوان هژمون جهانی پس از جنگ سرد به ویژه با تاکید نومحافظه کاران به هژمونی خیرخواهانه برابر اعمال قدرت سخت نظامی برای اهداف سیاست خارجی تاکید دارند.آنچه که در جنگ عراق شاهد بودیم آن بود که قدرت نرم آمریکا زایل گردید.سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آمریکا برای تداوم هژمونی خود به چه ابزارهایی برای رسیدن به این هدف نیازمند است؟ به نظر می رسد امریکا در راستای تداوم هژمونی خود در عرصه بین الملل دچار چالش های جدی شده باشد که گذر از این چالش ها تنها با تمسک به آموزه ها و مولفه های قدرت امکان پذیر خواهد بود. دیپلماسی عمومی به عنوان یکی از ارکان و مولفه های مهم قدرت نرم که در نظریه های این حوزه به آن پرداخته شده است ، از جمله ابزاری است که سیاست خارجی آمریکا ،بهره برداری ازآْن را در دستور کار خود قرار داده و حمایت از نهادها و سازمان های مردم نهاد در موضوعات گوناگون را می توان در این راهبرد ارزیابی نمود.

روسیه از ابتدا دهه 90 سودای بازگشت به موقعیت بزرگ خود را در سر می پروراند اما مشکلات عدیده اقتصادی و هویتی پی گیری عملی این آرمان را به تأخیر انداخته بود تا اینکه پوتین با استفاده از اهرم انرژی و عمل گرایی و عدم تقابل گرایی با غرب وتوجه به فضای وابستگی متقابل در سیاست خارجی توانست ،روسیه را به قدرتی تأثیرگذار در نظام بین الملل تبدیل نماید. در این تحقیق سعی شده است با تکیه بر تئوری ساختار- کارگزار به رابطه میان ساختار (نظام بین الملل)وکارگزار(دولت )اشاره می شودا.که در این میان دولت روسیه برای تأثیر گذاری به روند هویت سازی وساختار سازی اقدام به تصویب اسناد دولتی 2000،97،93 نموده است. پوتین توانسته است با استفاده از اهرم انرژی ، اروپا و جمهوری های شوروی شرقی را به خود نزدیک کند و بتواند از نفوذ آمریکا بر اتحادیه اروپا بکاهد .اتحادیه اروپا به خوبی می داند منزوی کردن روسیه به علت موقعیت جغرافیایی وتوان بالقوه آن کاری غیرممکن است .منافع جهانی اتحادیه اروپا اقتضا می کند که روسیه به یک کشور با ثبات ،دموکراتیک و مرفه تبدیل شده و به عنوان یک عضو فعال و سازنده بین المللی رفتار نماید، زیرا با توجه به همسایگی روسیه با کشورهای اروپایی ، هرگونه بی ثباتی و نا آرامی در روسیه در ابتدا این کشورها را تهدید خواهد کرد.در نتیجه اروپا با قرار دادهای دوجانبه بلند مدت سعی در کسب امنیت انرژی نموده است.در مجموع باید گفت پوتین با سیاست عملگرایانه خود در تلاش است که روسیه را از حالت یک تهدید برای غرب خارج نماید و خود را به عنوان یک قدرت تاثیرگذار در جامعه بین الملل مطرح نماید

جایگاه تاثیر گذار همسایگان در تعاملات سیاسی و اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و تاثیراتی که این روابط می تواند در عرصه های داخلی و بین المللی برای کشورمان در برداشته باشد , همچنین اهمیتی که هر یک از این همسایگان در نحوه شکل گیری معادلات منطقه ای ایفا می کنند, محقق را بر آن داشت تا با توجه به علاقه ای که در حوزه قفقاز جنوبی در خود احساس می کرد مطالعات بیشتری در این منطقه انجام داده و در این گذر نحوه تعاملات کشور با همسایگان شمال غربی و فرآیند شکل گیری این مناسبات را بیشتر بررسی نماید . در این بین آنچه که بیشتر توجه نگارنده را به خود جلب می نمود این مسئله می باشد که علی رغم بالا بودن پتانسیل های شکل گیری روابط ایران و جمهوری آذربایجان این امر آن طور که باید محقق نگردیده و انتظارات موجود در این زمینه برآورده نشده است و برخی موضع گیریهای ایران در مورد مناقشه قره باغ، چه بی طرف و گاها جانبدارانه ،موجب سردی بیشتر این روابط گردیده است. از طرف دیگر برخلاف تصور موجود ، روابط ایران و ارمنستان هم آن طور که باید و شاید روند رو به رشدی را تجربه نکرده است. بنابر همین مسئله، تلاش گردیده است در این پژوهش ضمن پرداختن به علل سردی روابط ایران با جمهوری آذربایجان ( با تاکید بر تاثیر مناقشه قره باغ) روابط ایران و دو کشور آذربایجان و ارمنستان , واکاوی شود و با بررسی همه جانبه تاثیر این مناقشه بر روابط ایران و این دو واحد مستقل سیاسی, در نهایت سعی گردد با اشاره به زمینه های همکاری بیشتر ایران و دو کشور یاد شده , نتایجی در جهت استفاده دست اندرکاران حوزه سیاست خارجی و پژوهشگران در این زمینه فراهم شده و راهکارهای اجرایی استخراج گردد.

همواره بر این نکته تأکید شده است که حقوق بشر دارای ماهیتی مبتنی بر حقوق طبیعی، اما کارکرد و مصادیق سیاسی است. به هیچ وجه نمی توان هنگامیکه حقوق بشر از حالت آکادمیک خود خارج شده و وارد دستور کار کشوری می گردد، برای آن ماهیتی غیر سیاسی فرض کرد. بنابراین باید توجه داشت آن چه می تواند معیار و میزان در بحث حقوق بشر باشد، میزان توافقات و تعهداتی است که میان دولت ها رد و بدل می شود. به همین جهت، علی رغم آن که آمریکا در جریان مبارزه با تروریسم دست به اقدامات مغایر با حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه می زند (به عنوان مثال نوع رفتار با زندانیان در گوانتانامو، ابوغریب، و عملیات مخفی سیا در اروپا و زندانهای مخفی این کشور در کشورهای اروپایی که با دزدیده شدن یکی از شهروندان آلمانی همراه می گردد)، اما میزان تنش های حاصله از این مباحث در روابط آمریکا و اروپا تداعی گر بحران نمی باشد. بحث تعهد کشورها به رعایت حقوق بشر از جمله مواردی است که برای سالیان متمادی در دستور کار گفتگوهای ایران و اروپا قرار داشته و از زمان تنش بر سر مسئله هسته ای کند شده است. این شرایط با تشدید سیاست های حقوق بشری اروپا و حمایت این اتحادیه از تشکیل شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد (بر اساس تصمیمات اتخاذ شده در اجلاس سپتامبر شورا)، ابعاد جدیدی به خود خواهد گرفت، به گونه ای که پیش بینی می شود یکی از چالش های ج.ا.ا پس از پرونده هسته ای، و یا همزمان با آن، حقوق بشر باشد. آن چه بنیتا فررو والدنر، کمیسیونر اروپا در خصوص روابط خارجی و همسایگان در روز جهانی حقوق بشر (10 دسامبر) به آن اشاره کرده است، توجه اتحادیه به مسایلی نظیر حقوق زنان، کمک به دولت ها برای انجام تعهدات خود، کمک به حامیان و فعالان حقوق بشر، حقوق کودکان و وضعیت کودکان در مخاصمات مسلحانه، و موضع گیری در خصوص خشونت های رخ داده است. اتحادیه اروپا متشکل از 27 کشور که چندین واحد سیاسی موثر نظام بین الملل نظیر: آلمان، انگلستان و فرانسه را در درون خود جای داده بعد از ایالات متحده آمریکا و پس از فروپاشی بلوک شرق موثرترین بازیگر سیاسی در عرصه محیط بین الملل و منطقه خاورمیانه است. با عنایت به وضعیت روابط ایران و ایالات متحده آمریکا در طی سه دهه گذشته و پس از انقلاب اسلامی، ج.ا.ا کوشیده است تا در روابط خارجی خود با اروپا از کشورهای این حوزه به عنوان عامل تعادل در برابر فشارهای آمریکا و عامل جایگزینی در قبال کنار گذاردن سیاستهای اتکایی به آمریکا بهره مند گردد. این تمایل و علاقمندی با نگاه به تجربه تاریخی نیز مورد تائید قرار می گیرد که ایران حتی نمی تواند به خواست و تمایل خویش به دلیل موقعیتی که دارد، سیاست انزوا و گوشه گیری را در سیاست بین الملل و صحنه جهانی دنبال کند. از سال 1992 با رسمیت یافتن اتحادیه اروپا و اتخاذ سیاست خارجی مشترک توسط کشورهای عضو اتحادیه در قبال مسائل جهانی و منطقه ای، دوره ی جدیدی در روابط ج.ا.ا با این اتحادیه آْغاز شد که همواره تحت تاثیر عوامل و متغیرهای گوناگون دچار نوسانات و فراز و نشیبهایی بوده است. عوامل و متغیرهایی که به دلیل تغییرات جهانی و نظام بین المللی و در پرتو وابستگی های مادی و معنوی و منافع متقابل بشری و احساس مشترک در مقابل مشکلات و معضلات بشر، وارد روابط بین کشورها گردیده و هر روز بر دامنه تاثیرگذاریهای آنان افزوده می شود. چهار موضوع تروریسم، حقوق بشر، سلاحهای کشتارجمعی و گفت وگوهای صلح خاورمیانه مهم ترین متغیرها و عوامل موثر در روابط ایران و اتحادیه اروپا در نزدیک به دو دهه گذشته است که سبب شده اند علی رغم نیازمندیهای استراتژیک دو طرف به یکدیگر، روابط آنها همواره در سایه و حاشیه این عوامل قرار داشته باشد و از سطح گفت وگو فراتر نرود بگونه ای که اگر از روابط شکننده و محدود دو طرف در زمان دولت آقای هاشمی عبور کنیم، علی رغم این که ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی در سال 1997 نقطه عطفی در این روابط به شمار می آید، تاکنون هیچ یک از مذاکرات و گفت وگوهای ایران و اتحادیه اروپا به نتیجه مطلوب نرسیده است و دو طرف هنوز نتوانسته اند در ارتباط با یکدیگر به یک توافق تجاری و یا تفاهم نامه گسترده و همه جانبه دست یابند. در میان عوامل چهارگانه فوق بحث حقوق بشر به دلیل سابقه، قدمت و عمیق تاثیرگذاری در سیاست داخلی و خارجی، مهم ترین چالش دائمی ایران و اتحادیه اروپا بوده است. امری که برخاسته از ارزشها و هویت دوگانه ایران و اروپا می باشد. برخی دیدگاه ها قائل به استفاده ابزاری اتحادیه اروپا و غرب از این متغیر مهم در روابط بین الملل است و برخی دیگر تاثیر این عوامل را فراتر از دیدگاه ابزاری می دانند و معتقدند که اتحادیه اروپایی بر پایه ارزش های؛ احترام به کرامت انسان، حقوق بشر و حکومت قانون بنا شده است و این عامل به عنوان سنگ زیربنای سیاست خارجی اتحادیه اروپا ریشه در ارزشها و باورهای جوامع تشکیل دهنده این اتحادیه دارد و میان منافع و ارزش های مورد تاکید در حقوق بشر هم سویی ایجاد شده است. از آنجا که این متغیر در نظام بین الملل شکل گرفته پس از فروپاشی کمونیسم جایگاه برجسته ای پیدا کرده و هر زمان بر نفوذ و تاثیرگذاری آن در روابط میان کشورها افزوده می شود و از سوی دیگر طی 25 سال گذشته نیز ج.ا.ا بیش از 50 بار از سوی مجامع جهانی بین المللی در خصوص رعایت حقوق بشر مورد انتقاد و محکومیت واقع شده است و روابط بین الملل ج.ا.ا را تحت تاثیر قرار داده است. بنظر می رسد کشور ما برای ایفای نقش خویش به عنوان یک بازیگر مهم منطقه ای و بین المللی و جلب حمایت و همکاری دیگر بازیگران موثر نظام بین الملل در این خصوص، نیازمند توجه و شناخت بیشتر نسبت به جایگاه این عامل در نظام بین الملل نوین باشد. بررسی و مطالعه نقش این متغیر در روابط بین الملل با نگاه به تاثیر آن بر روابط ایران و اتحادیه اروپا موضوع اصلی تحقیق حاضر است.

چکیده: آنومی اجتماعی ناشی از فرو پاشی شوروی و حرکت روسیه به سوی سرمایه داری و اقتصاد بازار باعث استیصال و سرخوردگی بسیاری از دول و جنبش های چپ گردید . در کردستان ترکیه این تحول با دستگیری رهبر پ ک ک همراه و تغییر در تاکتیک و استراتژی های پ ک ک را به همراه داشت . حزب کارگران کردستان ترکیه به عنوان قوی ترین اپوزیسیون کشور ترکیه که با ایدئولوژی فراگیر خود سایر کشورهای دارای اقلیت کرد رانیز مورد خطاب قرار داده ، دارای فراز و فرودی در اندیشه ها و نگرش های عملیاتی خود بوده است . فرضیه این پژوهش به این صورت بیان می شود که حزب کارگران کردستان ترکیه با تغییراتی که در رهبری و نگرش به مبارزات مسلحانه و تروریستی که پس از سال 1999 در حزب از سوئی و تحولات داخلی ترکیه به دنبال روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه و همچنین تحولات منطقه ای به وجود آمد ، تصمیم به اتخاذ شیوه های نرم و دموکراتیگ نمود . این پژوهش با روشی تحلیلی – توصیفی ؛ چرخش در سیاستگذاریهای این حزب را مورد کنکاش قرار می دهد . این حزب بدلیل غیر ممکن بودن جنگ های چریکی از یک سو و مهیا بودن شرایط برای پیام مسالمت آمیز کردها از سوی دیگر بر آن شد پس از سال 1999 در قالب مفاهیم سیاسی بر تضییع حقوق انسانی کردها تاکید نموده و خود مختاری آنها در محدوده کشور ترکیه را خواستار شود . بنابراین امروزه پ ک ک یه این نتیجه رسیده است که شورش نظامی صرف کافی نیست و اعضای حزب کوشیده اند تا افکار عمومی را جلب نمایند . در این راستا بر مسائلی همچون نقض حقوق بشر توسط ارتش ترکیه تاکید و خواهان حل دموکراتیک معضل کردها در ترکیه می باشد . از سوی دیگر سیاستهای جدید در دیپلماسی ترکها به خصوص حزب عدالت و توسعه ، به تدریج موجودیت هویت و قومیت کردی در این کشور را به رسمیت می شناسند . این مساله ،در کانال های خصوصی و روزنامه های مهم در ترکیه مورد بحث واقع گردیده است . این پژوهش درصدد آن است سیر تحول و چرخش در سیاستگذاریهای حزبی ؛ حزب کار گران کردستان ترکیه را با توجه به عوامل و متغیرهای درون حزبی ؛ ملی و منطقه ای نشان دهد . در این راستا با تمرکز بر روی عواملی همچون شورای رهبری پ ک ک ؛ بعد از دستگیری اوجا لان ؛ تشکیل کنگره آزادی و دموکراسی کردستان و متعاقباً کنگره گل از سوئی و طلوع و حضور حزب عدالت و توسعه و برنامه های مدرن و عاری از خشونت ان در مناطق کردنشین و اقبال کردها به سوی آن از سوی دیگر ؛ فرضیه خود را که حرکت پ.ک.ک از مبارزه مسلحانه به سوی روند دموکراتیک مابانه ؛ پارلمانتاریستی و نرم است را اثبات می نماید . نظر استاد راهنما برای چاپ در پژوهشنامه دانشکده مناسب است _ مناسب نیست تاریخ و امضاء

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر خیزش های مردمی و تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا بر جایگاه منطقه ای عربستان و مصر می باشد. علل و دلایلی از قبیل حکومت غیردموکراتیک و مستبدانه، نقض حقوق بشر و آزادی های مدنی و مشکلات معیشتی و اقتصادی مانند؛ تورم و گرانی، بیکاری، نبود مسکن و کاهش سطح خدمات رفاهی، تحولات اخیر منطقه را رقم زده است که سقوط حکام مستبدی از جمله؛ بن علی، حسنی مبارک، معمر قذافی و علی عبدالله صالح را به دنبال داشته است. تأثیر این تحولات، تنزل جایگاه منطقه ای عربستان در محورهای عربی و خلیج فارس از یک سو و حفظ موقعیت کنونی اش در محورهای اسلامی و بین المللی از سوی دیگر خواهد بود. همچنین جایگاه منطقه ای مصر در بلندمدت با افزایش نفوذ معنوی و تأثیرگذاری در جهان عرب و کشورهای اسلامی ارتقاء خواهد یافت ضمن آنکه برتری اش در پیشبرد صلح خاورمیانه حفظ خواهد شد.

باید عنوان کرد که اتحادیه اروپـا در مقابلـه با تروریسم با آمریکا اتفاق نظر دارد ولی در مـورد نحوه برخورد با آن دیدگاههای متفاوتـی دارنـد. اتحـادیه اروپا مخالف با اقدام نظامی در وهله اول است و معتقـد است قبـل از حمله به تـروریسم باید ریشـه های آن را از بین برد. همچنین برای مبارزه نیاز به جلب حمایت بین المللی و بخصوص کسب مجوز از سازمان ملل متحد است. مسأله دیگر یکجانبه گرایی در برابر چندجانبه گرایی است که اتحادیه اروپا معتقد است آمریکا با سیاست انحصاری کردن قـدرت و با استفاده یکجانبـه از زور، عمـلاً قوانین بین المللـی را زیرپا گذاشته، حال آنکه اتحادیه اروپا به نقش برتر نهادهای چندجانبه از جمله سازمان ملل متحد در تحولات جهانی و با استفاده از اهرمهای سیاسی و اقتصادی با اتکا به قوانین بین المللی به جای کاربرد زور معتقد است. از نظر اتحادیه اروپا ایجاد ثبات و امنیت در سطح جهانی تنها از طریق سازوکارهای همکاری بین المللی امکان پذیر است نه بصورت یکجانبه. در مجموع اتحادیه اروپا خواهان نظام چندقطبی با نقش فزاینده سازمان ملل متحد است درحالیکه آمریکا معتقد به نظام تک قطبی مبتنی بر یکجانبه گرایی آمریکا به منظور استقرار نظم هژمونیک است. رویکرد یکجانبه گرای ایالات متحده سبب به حاشیه رانده شدن جایگاه اتحادیه اروپا در سیاست بین الملل می شود و بر این اساس اتحادیه اروپا در پی آن است که با رویکرد چانه زنی و بهره گیری از شیوه های نرم افزاری قدرت در چارچوب سیاست رقابت توأم با همکاری در قبال ایالات متحده آمریکا به ایفای نقش بپردازد.

در عرصه سیاسی همزمان با جهانی شدن در عصر اینترنت، ارتباطات جهانی افزایش یافته است و این فشارها در خصوص حاکمیت مصر و این انقلاب تأثیر گذار بوده است که با افزایش آگاهی مردم نسبت به حقوق خویش در برابر دولت را در پی داشته است و فشارهای مردم از طریق فناوری اطلاعات به حکومت بسته مصر باعث شده که انقلاب در این کشور ایجاد شود که توسعه مردم سالاری و دموکراسی و انقلاب مصر نتایج این فناوری محسوب می شود ولی از سوی دیگر دولت مصر در مقابل خواسته های شهروندانش مقاومت می نماید که این افزایش سرکوب و خشونت را به همراه دارد که در نتیجه نظام سیاسی حاکم در مصر دچار خفقان می شود. بدین ترتیب فناوری اطلاعات و ارتباط از یک سو موجب باز شدن فضای سیاسی مصر و گسترش دموکراسی می شود از سوی دیگر مقاومت دولت مصر را در پی دارد و فضا را بسته تر و غیر دموکراتیک تر می نماید.

جایگاه حقوق بشر در روابط بین الملل در میان مکاتب گوناگون مورد بحث بوده است. واقعگرایی حقوق بشر را به عنوان ابزاری در جهت پیش برد سیاست خارجی می نگرد و در مقابل لیبرالیسم بر اهمیت نقش حقوق بشر و احترام به ارزش های بشری فارغ از منافع ملی تاکید می نماید. ایده حقوق بشر از حقوق طبیعی برآمده است اما بین المللی شدن آن و تنگ شدن حوزه حاکمیت ملی در جهت افزایش احترام به حقوق بشر به شکل وسیعی به تحولات جنگ جهانی دوم و دوره پس از آن مرتبط بوده است که در نهایت به صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر منجر شد. در دوران جنگ سرد کشورهای توسعه یافته غربی از ایدئولوژی حقوق بشر به عنوان ابزار در برابر کشورهای بلوک شرق استفاده می نمودند. آنان نقض حقوق بشر در کشورهای متحد خود را نادیده می گرفتند و به محکوم کردن نقض حقوق بشر در کشورهای سوسیالیستی می پرداختند. در نهایت حقوق بشر یکی از عوامل تاثیرگذار در جهت پایان جنگ سرد و پیروزی لیبرال دموکراسی بود. در دوران پس از سال 1990 و شدت گرفتن روند جهانی شدن بار دیگر ایده حقوق بشر به شکل گسترده ای در سطح بین المللی مورد توجه قرار گرفت و در صدر برنامه کشورهای توسعه یافته به ویژه ایالات متحده در جهت ایجاد تغییرات در جهان قرار گرفت. برخی از کشورهای توسعه یافته حقوق بشر را به عنوان راهنمای سیاست خارجی خود قرار دادند اما تحولات پیش آمده در دوران پس از سال 1990 از جمله برخی مداخلات بشردوستانه و اعمال استانداردهای دوگانه در برخورد با نقض حقوق بشر در کشورهای در حال توسعه نشان داد که نسبت به دوره پیش از سال 1990 تفاوت چندانی در سیاست خارجی کشورهای توسعه یافته در مورد حقوق بشر شکل نگرفته است و در مواقع لازم استفاده ابزاری از حقوق بشر در جهت منافع ملی کشورهای توسعه یافته در دستور کار آنان قرار می گیرد هر چند گاه استثنائاتی دیده شده است. بنابراین از سال 1990 میلادی به بعد، توجه به هنجارهای حقوق بشر در روابط میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه متاثر از منافع ملی کشورهای توسعه یافته بوده است.

ناگورنو قره باغ استان خودمختاری است که در حال حاضر از نظر سیاسی در ترکیب جمهوری آذربایجان قرار دارد . اما درصد زیادی از جمعیت آن ارمنی هستند . بحران قره باغ در اثر درگیری ها بین دو ملت ارمنی و آذربایجانی و یا به عبارت دیگر ارمنی ومسلمان رخ داد ، که هر دو گروه با دلایل وتوجیهات فرهنگی و تاریخی خود خواستار این هستند که این منطقه متعلق به آنها باشد. این درگیری ها دارای دلایل کوتاه مدت و بلند مدت می باشد . دلایل بلند مدت را باید در مسایل تاریخی مثل جدا شدن این منطقه از ایران وقرار گرفتن در ترکیبات ناهمگون دولت تزاری ، درگیرهای سال 1905 میلادی ، قتل عام ارامنه توسط کشور متحد آذربایجان یعنی دولت عثمانی و ذهنیت منفی و تاریخی ارامنه نسبت به آذربایجانی ها ، سیاست روسی کردن اقوام توسط دولت تزاری روسیه وسپس زمامداران شوروی ، اعطای خودمختاری به قره باغ کوهستانی در سال 1923 توسط استالین ، اهمیت قره باغ از لحاظ جغرافیایی و ژئوپلتیک در طول تاریخ وعواملی نظیر این جستجو نمود . اما سیاست های گورباچف در دادن آزادی به ملیت های شوروی واعمال سیاست های گلاسنوست وپروسترویکا را باید از عوامل کوتاه مدتی ذکر نمود ، که باعث ایجاد بحران شد . به طور کلی این عوامل را در دو دسته جغرافیایی وژئوپلتیکی وسیاست های زمامداران روسیه تزاری می توان مورد بحث وبررسی قرار داد .

قطر کشور کوچکی است که در سال 1971 به استقلال رسید. اما تا قبل از حاکمیت حمدبن خلیفه آل ثانی قطر کشور بسیار ضعیفی بود و از سال 1995 که وی حاکم قطر شد اصلاحاتی را در عرصه های سیاسی، اقتصادی، دیپلماتیک و سیاست خارجی انجام داد و این کشور را به ویژه از حیث قدرت نرم نیرومند ساخت. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که سیاست خارجی قطر در دوران حمدبن خلیفه آل ثانی براساس چه الگوی عملی و عینی توانست موجب ارتقای جایگاه منطقه ای و بین المللی قطر را فراهم سازد؟ قطر که پیش از حکومت او، کشوری تابع و پیرو سیاست های عربستان سعودی در مسائل مختلف انرژی، امنیتی، دفاعی و سیاست خارجی بود به سرعت در جهت رقابت منطقه ای با ریاض برای ایجاد موازنه در برابر آن پرداخت. دیپلماسی بالانسی، دیپلماسی عمومی، قدرت نرم و برندسازی، دیپلماسی رسانه ای، نزدیک تر شدن به قدرت های بزرگ به ویژه ایالات متحده و یافتن دوستان نزدیک از میان انقلابیون و هواداران دموکراسی در جهان عرب اقداماتی بود که از سوی قطر برای ارتقای سطح قدرت قطر و رقابت با ریاض در پیش گرفته شد. بررسی مجموعه داده های این پژوهش نشان می دهد که از سویی یک کشور کوچک مثل قطر یک کشور ضعیف نیست بلکه می تواند بسیار نیرومند و پرنفوذ باشد و از سوی دیگر درک قدرت محدود و تأکید بر موازنه ی قدرت و واقع گرایی از نوع نئوکلاسیک آن در سیاست خارجی قطر محسوس است.

با ورود جمهوری اسلامی ایران به صحنه سیاسی لبنان،این کشور به مهمترین کانال برای اثر گذاری بر مسئله قدس فلسطین و منازعه اعراب با رژیم صهیونیستی تبدیل شد وشیعیان لبنان نیز با انتقال از حاشیه به مرکز ثقل تحولات، نقش فزاینده ای در تحولات سیاسی-اجتماعی لبنان بر عهده گرفتند.به گونه ای که در حال حاضر بدون در نظر گرفتن دیدگاه ها و خواسته های آنان،دست یابی به هر گونه توافق در جامعه لبنان ممکن نمی باشد. جرقه های نفوذ انقلاب اسلامی ایران در لبنان از زمانی آغاز شدکه در جریان جنگ داخلی لبنانی ها ،امام خمینی (ره)گروههای لبنانی را به اتحاد ومبارزه با دشمن اصلی یعنی رژیم اشغالگر قدس فراخواند. امروز ارتباطات ایران با شیعیان لبنان به اندازه ای زیاد شده که برخی جنگ سی و سه روزه را در تقابل ایران با آمریکا می دانند.بنابراین در نتیجه ارتباط این مباحث یعنی نفوذ ایران در لبنان و احزاب در لبنان در این پژوهش ،به مطالعه تاثیرات مناقشات جناح های داخلی لبنان بر سیاست خارجی دولت هشتم و نهم جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده تا بتوان نگاه به مسائل لبنان و شیعیان را در منظر دولتمردان ایرانی و ارتباط آن با منافع ملی کشورمان ،بارزتر ساخت.درواقع، بررسی مسأله شیعیان لبنان به نوعی ارتباط نزدیک به نوع تعاملات ملت ودولت ایران با مسائل خاورمیانه و اعراب واسرائیل دارد. لذا دراین پایان نامه تاثیرات مناقشات جناح های داخلی لبنان بر سیاست خارجی دولت هشتم و نهم جمهوری اسلامی ایران موردبررسی قرارخواهدگرفت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی «بررسی همکاری سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با شورای همکاری خلیج فارس و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران» به روش توصیفی انجام شده است. نتایج تحقیق چنین نشان می دهند: همکاری نزدیک کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس با ناتو تأثیر منفی بر امنیت ج.ا.ایران گذارده و موجب محدودتر شدن منافع و تأثیر کنش ایران در منطقه شده است. در شرایط کنونی، فعالیت های ناتو در منطقه با منافع ملی ایران سازگاری ندارد و نگاه رایج در ایران به سیاست های ناتو به عنوان سازمانی که تحت نفوذ کامل آمریکا قرار دارد رویکردی تقابلی است. حضور نظامی کلیه اعضای درجه اول ناتو در خلیج فارس و دریای عمان و وجود پیمان های دفاعی متعدد آنها با همسایگان جنوبی ایران و با کشورهای مستقل مشترک المنافع در شمال ایران به ویژه روابط رو به گسترش ناتو با جمهوری آذربایجان، نمونه هایی از حضور نظامی آشکار و پنهان ناتو و اعضای درجه یک آن در امتداد مرزهای ایران می باشد. این امر می تواند به عنوان تهدیدی علیه امنیت جمهوری اسلامی ایران تلقی شود. حمایت های مالی و تسلیحاتی آمریکا و متحدانش از عراق در طول دوران جنگ هشت ساله با ایران، حمایت اکثر اعضای اصلی ناتو از گروه های مخالف ایران، حمایت برخی از آنان از ادعاهای ارضی امارات عربی متحده نسبت به جزایر ایرانی در خلیج فارس، فروش بی سابقه سلاح و تجهیزات نظامی مدرن به کشورهای عضو شورای همکار خلیج فارس، استفاده آنان از موضوع حقوق بشر علیه ایران به عنوان یک اهرم فشار سیاسی، اتهامات آنان مبنی بر تولید سلاح های کشتار جمعی در ایران و یا حمایت ایران از اقدامات تروریستی در جهان، از جمله عوامل منفی رویکرد قدرت های غربی نسبت به ایران تلقی شده است. حضور در پیمان های دفاعی و امنیتی منطقه را می توان به عنوان یکی از راهبردهای اصلی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با تهدیدات نوظهور و خنثی نمودن سیاست هایی که باعث به انزوا کشاندن و نادیده گرفتن ایران در مناسبات مختلف منطقه ارزیابی می شود، تلقی نمود.

دیپلماسی رسانه ای در عصر جهانی شدن ، بخش قابل توجهی از دیپلماسی عمومی کشورها به ویژه کشورهای قدرتمند را به خود اختصاص می دهد . به طوری که رسانه ها به مراتب نقش ابزار تبلیغات سیاسی دولت ها را بازی می کنند.آنها با دفاع از سیاست خارجی و با انگاره سازی و ارزش سازی القا پیام و برجسته سازی نسبت به مشروعیت بخشی به سیاست های حکومتی و رساندن پیام های دست اندرکاران دیپلماسی کشور به افکار عمومی جهانی ، نقش توجیه گر افکار عمومی را در عرصه سیاست خارجی ایفا می نمایند . امروزه رسانه ها نقش اجتناب ناپذیری در پیشبرد برنامه های دولتها بر عهده دارند و با ایجاد فضای رسانه ای برای شکل دهی به افکار عمومی و هدایت تصکیکات در بستر مطلوب ، همواره مورد توجه دولتها بوده اند، به طوری که دولتها به یاری رسانه ها از قدرت بی نظیری در عرصه داخلی و خارجی برخوردار شده اند که از آنها بعنوان مهمترین منابع قدرت یاد می شود و دولتمردان با در اختیار داشتن رسانه ها عملا کلیه اهداف و برنامه های خود را طراحی و اجرا می کنند .در این پایان نامه هدف بررسی نقش و جایگاه دیپلماسی رسانه ای درسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می باشد و در این مسیر از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است تا با بهره گیری از منابع مختلف بتوانیم به این نتیجه برسیم که دیپلماسی رسانه ای تا چه حدی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نقش دارد و آیا این ابزار مورد امعان نظر دست اندر کاران سیاست خارجی و دیپلماسی کشور می باشد یا خیر و چقدر به آن اهمیت داده شده تا در دسترسی به اهداف مورد نظر سیاست خارجی بکار گرفته شود .

موضوع امنیت یکی از موضوعات بسیار مهمی است که در افغانستان لاینحل مانده است. از این رو آمریکا با مطرح کردن پیمان استراتژیک و حضور بلند مدت در این کشور از سویی منافع خود در افغانستان و منطقه را دنبال کرده و از سوی دیگر مسائل و دغدغه-های امنیتی افغانستان را پی گیری می کند که در این راستا موافقت افغانستان با این موضوع، شکل گیری دوران جدیدی از حضور ایالات متحده در منطقه را رقم می زند. پیمان استراتژیک که مشکلات و مسائل خاصی را در داخل افغانستان دارد، چالش های عدیده ای را در منطقه می تواند بوجود آورد. این پیمان می تواند تاثیرات بسیاری را بر کشورهای منطقه بر جای گذارد. روابط پاکستان وافغانستان از بدو بروز و ظهورکشور پاکستان درنقشه جغرافیای منطقه، مسیرپرتنشی را پشت سرگذاشته است. چنین روابطی بسته به شرایط منطقه ای و بین المللی در دوران جنگ سرد ، تجاوز اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان، فروپاشی شوروی، پیروزی انقلاب اسلامی، حادثه 11سپتامبر2001 میلادی و حمله آمریکا به افغانستان و شکل گیری روابط امنیتی این دو کشور، تاثیرات مستقیم وغیرمستقیم خود را بر سیاست خارجی پاکستان درقبال افغانستان داشته است. این پژوهش به دنیال بررسی تاثیرات پیمان استراتژیک افغانستان و آمریکا بر پاکستان است. سوال اصلی مطرح شده در آن به این صورت است که روابط امنیتی –نظامی امریکا و افغانستان با توجه به پیمان استراتژیک دو کشور چگونه بوده و چه تاثیری بر پاکستان خواهد داشت ؟ و همچنین فرضیه زیر در این پژوهش مطرح شده است:به نظر می رسد مناسبات نظامی –امنیتی آمریکا و افغانستان به ویژه پس از امضای پیمان استراتژیک آن دو کشور باعث کاهش نقش منطقه ای پاکستان و امنیتی شدن فضای آن کشور خواهد شد

شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): تحولات اخیر بحرین آزمایش خوبی برای محک زدن توازن قدرت در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه است و به نظر می رسد این تحولات تاثیرات مهمی بر منطقه خلیج فارس و بازیگران آن داشته است. شورای همکاری خلیج فارس که متشکل از کشورهای حوزه خلیج فارس هست از این تاثیرات مستثنی نبوده است. وقوع اعتراضات و تداوم آن در سطحی گسترده در بحرین، نشان دهنده وضعیت خاص و متفاوت آن در میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است. وضعیتی که بررسی آن می تواند ریشه ها و ابعاد تحولات اخیر را به صورتی واضح تر مشخص نماید. با توجه به اهمیت تحولات اخیر بحرین در سطح منطقه می توان تاثیرات این تحولات را بر ساختار و سیاستهای سیاسی- امنیتی شورای همکاری خلیج فارس مورد بررسی قرار داد. سوالی که در این پژوهش مطرح شده بدین شکل است که : تاثیرتحولات اخیر بحرین بر ساختار و سیاستهای سیاسی – امنیتی شورای همکاری خلیج فارس چگونه بوده است؟ و همچنین فرضیه زیر در این پژوهش مطرح شده است: به نظر می رسد تحولات اخیر بحرین باعث تغییرات ساختاری در شورای همکاری خلیج فارس، مانند افزایش اعضای آن و همچنین تغییر سیاستهای سیاسی- امنیتی برای کنترل و حفظ وضع موجود در آن گردد.

اتحادیه اروپا ، یکی از بزرگترین بازیگران بین المللی است که همواره بر آن بوده در محیط بین المللی،علاوه بر گسترش نفوذ اقتصادی خود ، در مقام یک قدرت بزرگ فراملی نیز ظاهر شده و از این رهگذر به پیشبرد سیاست های تجاری بین المللی خود بپردازد. با این حال ، به رغم آن که اتحادیه اروپا پس از معاهدات ، نیس،ماستریخت،انون اساسی و لیسبون گام های مهمی را در زمینه رسیدن به یک سیاست خارجی و امنیتی مشترک و به تبع آن افزایش نفوذ و جایگاه خود در صحنه بین المللی ، برداشته است ، هنوز با تنگناها و موانعی روبرو است که این اتحادیه را از دستیابی به یک هویت بین المللی مستقل ، مقتدر و موثر باز می دارد . این پژوهش عوامل عدم دستیابی اتحادیه اروپا را به یک سیاست خارجی و امنیتی مشترک در دو حوزه داخلی و خارجی بررسی نموده است . در حوزه داخلی ؛ بحران هویت ، هویت داخلی و نقشی ، مشروعیت ، تعدد مراکز تصمیم گیری و دیدگاه های مختلف کشورهای اروپایی ، انگلستان ، فرانسه و آلمان ،از سیاست خارجی و امنیتی مشترک مورد کنکاش قرار گرفته و در بعد خارجی ؛ آمریکا و سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپایی و چالش های فراروی نیروی واکنش سریع اتحادیه اروپایی و مدیریت بحران های بین المللی مورد بررسی قرار گرفته است .

سازمان همکاری شانگهای نیز که نهایتاً در پی احیای ابرقدرتی شرق و تحقق هژمونی مرکب جهانی و تشکیل بلوکی از قدرت است از جمله بازیگرانی است که قابلیت مطرح شدن به مثابه یک قطب قدرت در نظام بین الملل را داراست. اما با توجه به انگیزه ها و قابلیت ها و نیز موانع و ضعف های شانگهای در این مسیر و همچنین با در نظر گرفتن واقعیت وضعیت وابستگی و تبعیت اعضاء این سازمان از غرب؛ در اکثر معادلات بین المللی، این سازمان نمی تواند اهرم مناسبی علیه تحرکات غربی به حساب آید. بنابراین سازمان همکاری شانگهای در آینده نزدیک ظرفیت ایجاد قطبی از قدرت را خواهد داشت که توان همپایگی اقتصادی- استراتژیکی لازم با قدرت هژمون ایالات متحده را دارا باشد.از این رو اگر مفهوم چند جانبه گرایی را به معنای جهان چند قطبی در نظر بگیریم، این سازمان طی آینده ای قابل پیش بینی موفقیتی را در روند چند جانبه گرایی در نظام بین الملل نصیب خود نخواهد کرد. مگر آنکه اصطلاح چند جانبه گرایی را جدا از معنای چند قطبی بدانیم که در این صورت باید گفت چند جانبه گرایی نیز به طور یک جانبه در دست ایالات متحده خواهد بود.

تحریم به عنوان ابزاری برای تامین و ارتقای منافع ملی یک کشور در میانه طیفی قرار می گیرد که در یک سوی آن اقدامات قهرآمیز مانند توسل به نیروی نظامی و در سوی دیگر تدابیر دیپلماتیک است که هدف آن تنبیه به منظور وادار کردن کشور هدف به تطبیق خود با هدفهای دولت یا سازمان تحریم کننده و یا بیان ناخرسندی از رفتارهای کشور تحریم شده به منظور تغییر رفتار است. استفاده از تحریم در تاریخ به ویژه از نیمه دوم قرن بیستم بارها مشاهده شده و در این خصوص آمریکا جهت رسیدن به اهداف سیاسی اش شامل تغییر حکومت یا رفتار و یا دست کشیدن از اصول و آرمانهای سایر کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران ید طولایی داشته است. تحریم ایران از سوی آمریکا با ماجرای اشغال لانه جاسوسی و گروگانگیری در آبان 1358 شروع و در طی بیش از سه دهه به بهانه های مختلف ادامه داشته است. برنامه هسته ای ایران فرصت مغتنمی برای آمریکا فراهم ساخت تا با تهدید جلوه دادن آن در رویکردی چندجانبه گرایانه همراهی سایر قدرتها را در تحریم ایران به دست آورد و با ارجاع پرونده هسته ای از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت چندین قطعنامه علیه ایران به تصویب برساند. با این حال، پس از روی کار آمدن باراک اوباما با سیاست خارجی دوسویه «تماس و مهار» یا «تعامل و فشار» در خصوص ایران، تحریمهای جدیدی با عنوان «تحریمهای هوشمند، هدفمند یا فلج کننده» مطرح گردید. دولت اوباما تلاش فراوان نمود با تغییر در ادبیات خود به افکار عمومی بین المللی نشان دهد آمریکا در تعامل با ایران جدی است. صدور پیام نوروزی، شرکت بدون پیش شرط در مذاکرات هسته ای، اشاره به نام کامل جمهوری اسلامی ایران، مکاتبه با مسئولان نظام، و ... از یک سو، و تکرار اتهامهای نقض حقوق بشر، حمایت از تروریسم، تهدید هسته ای، پولشویی، و ... از سوی دیگر به موازات هم ادامه داشته است. هدف این سیاست دوسویه تغییر رفتار ایران در زمینه های مورد نگرانی آمریکا شامل تروریسم، حقوق بشر و فعالیت های هسته ای ذکر می شود. نتیجه چنین سیاستی پرهیز از روبرو شدن با دو گزینه ایران هسته ای و حمله نظامی به ایران است و در همین راستا آمریکا با جلب همکاری سایر کشورها اقدام به اعمال تحریمهای هوشمند علیه مقامهای ایرانی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صنایع نظامی، بنیادهای مهم اقتصادی شامل بخشهای بانکی، بیمه ای، تجاری و سرمایه گذاری، بخش انرژی شامل نفت، گاز، بنزین و پتروشیمی، بخشهای حمل و نقلی شامل کشتیرانی و هواپیمایی نمود. عدم موفقیت آمریکا در کسب نتایج لازم به ویژه توقف برنامه هسته ای ایران از دوره «تماس» موجب شد واشینگتن عملا فاز «مهار» با محوریت تحریمهای تقویت شده را آغاز نماید. تصویب قطعنامه 1929 شورای امنیت و بعد تحریمهای جامع یکجانبه آمریکا با عنوان cisada نمود ورود به مرحله جدید اعمال تحریمها علیه ایران می باشد. با توجه به اهمیت موضوع برای جمهوری اسلامی ایران و تبعات گسترده تحریمها، این پژوهش سعی در بررسی ابعاد گوناگون تحریمها و آثار آن بر رفتار جمهوری اسلامی ایران داشته و نتیجه می گیرد علیرغم گستردگی دامنه آثار منفی تحریمها علیه کشورمان، تغییر در رفتار و سیاستهای جمهوری اسلامی ایران صورت نگرفته است.

سیاست خارجی یکی از مناقشه برانگیزترین حوزه های سیاست گذاری در همه جا بوده است، اهمیت واقعی سیاست خارجی و نقش آن در رقم خوردن سرنوشت کشور و ملت و نیز ارزش بی چون و چرایش به عنوان یکی از بزرگترین ابزارهای تأمین یکپارچگی ارضی، امنیت سرزمینی، وجهه و اعتبار بین المللی، پیشبرد اهداف و برنامه های ملی در زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره برکسی پوشیده نیست. آنچه که ما در این پژوهش در پی فهم آن هستیم و سوال اصلی ما می باشد این است که، هویت سیاست خارجی جهموری اسلامی ایران و نقش آن در صدور انقلاب اسلامی بعد از انقلاب چگونه ارزیابی شده است؟ این پژوهش در پنج فصل ارائه می گردد، در بخش اول به بررسی بیان مسئله، ضرورت و اهمیت تحقیق، سئوالات تحقیق، فرضیات پژوهش، اهداف تحقیق، تعریف نظری متغییرها، تاریخچه ی صدور انقلاب، محدوده تحقیق ومحدودیت تحقیق می پردازیم، در بخش دوم به ادبیات و پیشینه پژوهش تحت عناوین، پیشینه پژوهش، پیشینه نظری، شامل:گفتمان در اندیشه دانشمندان، نظریه گفتمان در علوم انسانی، جایگاه گفتمان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چارچوب عناصر گفتمان، عدالت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و همچنین پیشینه تجربی شامل: سیاست، صدور انقلاب در ایران، اهداف اصلی در هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، صدور انقلاب از منظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری می باشد. در بخش سوم به روش انجام تحقیق، جامعهی آماری و حجم آن، روش گرد آوری اطلاعات، روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات، تعریف تحلیل محتوا، کاربرد تحلیل محتوا، اهداف تحقیق به روش تحلیل محتوا، امتیازات تحلیل محتوا، محدودیتهای تحلیل محتوا، استفاده از کامپیوتر در تحلیل محتوا و متغیرهای تحقیق خواهیم پرداخت در بخش چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح، توصیف اطلاعات در سطح خرد، توصیف اطلاعات در سطح کلان ونشانه های ضرورت تداوم ائتلاف در قالب گفتمان های سیاست خارجی می پردازیم و در نهایت در بخش پنجم به سوال اصلی تحقیق که بررسی هویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در صدور انقلاب است خواهیم پرداخت

چکیده : جمهوری اسلامی ایران، در سیاست خارجی خود، همواره با مسأله مهم تعریف و تبیین منافع ملی و چگونگی رابطه این مفهوم با مفهوم مصالح اسلامی مواجه بوده است. یکی از مشکلات در مقوله منافع ملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تاکید بر مفهوم امت وملت بوده است که ‏ترجیح یکی از این دو مفهوم بر دیگری به معنای نادیده گرفتن ‏بخشی از قسمتی ‏از منافع جمهوری اسلامی بوده است. این پژوهش با این سوال که سیاست هسته ای جمهوری اسلامی ایران از سال 1382 تاکنون چه مراحلی را پشت سر گذاشته وتا چه میزان درچارچوب منافع ملی کشور بوده است ؟ و این فرضیه که سیاست هسته ای جمهوری اسلامی ایران از سال 1382 تاکنون درهر دوره ای از ریاست جمهوری فرازونشیب زیادی داشته ومراحل مختلفی رابه خصوص دردوره های اصلاحات ودوره اصول گرایی پشت سر گذاشته که به نظر میرسد برخی ازاین سیاستها واقدامات درچارچوب منافع ملی کشور صورت نگرفته ونتوانسته است منافع ملی کشور را تامین نماید ، نگاشته شده است. با مطالعه فرآیند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از ‏ابتدای انقلاب تا دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد این نتیجه ‏استنباط می شود که نوع نگاه واستنباط نظام سیاسی و دولت حاکم ‏به مقوله منافع ملی در هر مقطع زمانی تأثیری غیرقابل انکار ‏بر جهت گیری های سیاست خارجی ایران داشته است. نوع ادبیات و گفتمان های دولت اصلاحات و اصول گرا در عرصه سیاست خارجی با یکدیگر از جمله موضوع فعالیت های هسته ای تفاوت هایی داشته و گفتمان دولت اصلاح طلب بسیار نزدیک تر و مشابه تر به روابط بین الملل بوده و گفتمان دولتهای نهم ودهم تطبیق بیشتری با گفتمان انقلاب اسلامی داشته است. باتوجه به این که پرونده هسته ای ایران در حال حاضر به عنوان بخشی از موزاییک امنیتی و استراتژیک منطقه دوران مهمی را تجربه می کند، سیری که پرونده ی هسته ای ایران دراین دوره پیموده است، به طور مداوم رو به بحران بیشتر بوده است که با تشدید تحریم ها در سطح بین المللی ، باعث مسائل و مشکلات اقتصادی در سطح داخلی گردیده است و از زمانی که گفتمان اصول گرایی در سیاست داخلی وسیاست خارجی کشور حاکم گردید ، منافع ملی بار ‏ایدئولوژیکی پیدا نموده و در مقام تزاحم میان منافع ملی و سیاست خارجی ، منافع ملی تحت تاثیر قرار گرفته است . واژگان کلیدی : سیاست خارجی، موضوع هسته ای ، منافع ملی ، واقع گرایی، سیاست هسته ای

روابط میان کشورها متاثر از عوامل و فاکتورهای مختلفی از جمله موقعیت ژئوپلیتیک، منافع ملی، ایدئولوژی، رهبران و نخبگان حاکم، شرایط منطقه ای و ساختار نظام بین الملل است. در این راستا روابط روسیه و ترکیه از آغاز پیدایش ترکیه در سال1923 تاکنون در سیر تکوین و تطور خود فراز ونشیبهای فراوان به خود دیده است. روابط این کشورها در طول سالها از تنش و منازعه تا همکاری و وابستگی متقابل در نوسان بوده است. طی این سالها عوامل متعددی بر روابط آنکارا – مسکو تاثیرگذار بوده اند. ترکیه بخش مهم و جدایی ناپذیر از سیاست خارجی روسیه بوده است و روسیه نیز نقش و جایگاه مهمی در سیاست خارجی ترکیه داشته است. مقامات سیاسی آنکارا و مسکو، بهبود روابط و ایجاد وابستگی متقابل بر اساس منافع مشترک را به سود منافع بلند مدت طرفین قلمداد میکنند. از اینرو گسترش روابط دو کشور بیش از آنکه صرفا تاکتیک و ابزاری کوتاه مدت در سیاست خارجی باشد تابعی است از استراتژی های بلند مدت منطقه ای. در این پایان نامه با بررسی روابط میان روسیه و ترکیه از آغاز و با تاکید بر روابط دو کشور در دوران پس از تحولات سوریه که آغاز آن از سال2011 تا کنون است به دنبال یافتن پاسخی برای این سوال هستیم که مهمترین علل و فاکتورهای تاثیر گذار بر روابط میان دو کشور کدامند؟ چالشهای پیش رو در روابط روسیه و ترکیه بخصوص در سطح منطقه از چه عواملی نشات میگیرند و چه تاثیری بر روند همگرایی دو کشور بر جای خواهند داشت. در این راستا با تبیین شرایط جدید منطقه ای و بین المللی و تاثیرپذیری سیاست خارجی دو کشور از محیط پیرامونی و بین المللی بدنبال ترسیم روابط میان مسکو و آنکارا در پرتو این تحولات هستیم.

در این پژوهش تلاش شده ابتدا مفهوم منافع ملی مورد بحث قرار گیرد و در ادامه با توجه به چارچوب نظری تحقیق که رئالیسم در نظر گرفته شده، منافع ملی از دیدگاه این مکتب تشریح شود. سپس دولت¬سالاری، بقاء و خودیاری به عنوان محورهای اصلی رئالیسم تبیین خواهد شد و مؤلفه¬های کلیدی رئالیسم شامل تمییز حقیقت و عقیده، اصالت نتیجه، مرجعیت فردیت و استقلال گستره سیاسی نیز مورد بررسی قرار می¬گیرد. سپس به منظور درک صحیح از منافع آمریکا در منطقه، پس از اشاره به تاریخچه و دلایل سنتی حضور آمریکا در این منطقه، سیاست خاورمیانه¬ای آن در سه مقطع زمانی "دوران جنگ سرد"، "از جنگ سرد تا حادثه 11 سپتامبر 2011" و "پس از حادثه 11 سپتامبر" بررسی و در ادامه منافع ملی آمریکا از منظر سند راهبردی امنیت ملی، دکترین امنت ملی آمریکا و تهدیدات پیش روی آن در منطقه خاورمیانه تبیین می¬شود. سپس با نگاهی به نظام سیاسی مصر تا سال 2011 و وضعیت راهبردی و ژئوپلتیک مصر، سیاست خارجی این کشور و جایگاه آمریکا در آن و روابط و مناسبات دو کشور، تا پیش از سقوط حسنی مبارک مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا از منافع آمریکا در مصر، شناخت کافی حاصل شود. با توجه به نقش و جایگاه اسرائیل در سیاست خاورمیانه¬ای آمریکا و به ویژه درخصوص مصر، مناسبات قاهره و تل¬آویو نیز بررسی خواهد شد و بر این اساس منافع آمریکا در مصر بر پایه سه محور "تبدیل مصر به دروازه ورود آمریکا به منطقه و رهبری آن بر جهان عرب"، "امنیت اسرائیل" و "مبارزه با تروریسم و کنترل بنیادگرایی اسلامی" شناسایی و در دوره حسنی مبارک مورد ارزیابی قرار می¬گیرد. در انتها با توجه به این که پژوهش حاضر به دنبال آن است که چشم¬انداز منافع آمریکا در مصر پس از سقوط حسنی مبارک را مورد ارزیابی قرار دهد، قیام مردمی مصر و وقایع پس از آن و مواضع و واکنش¬های آمریکا نسبت به این تحولات بررسی شده و در پایان، وضعیت منافع آمریکا در قالب سه محور اشاره شده در دوره جدید مورد ارزیابی و برآورد قرار خواهد گرفت.

اهمیت شناخت این مناقشه به منظور رصد و برخورد مقتضی با آن در حجم انبوهی از تحقیقات و گزارش های انجام گرفته در مورد آن و همچنین میزان قابل ملاحظه ای از قطعنامه ها و بیانیه های صادر شده از سوی طرفین و نیز نهادهای بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی، کاملاً نمایان است. در این بین آمریکا و رژیم اسرائیل بیش از دیگر بازیگران سعی در اتخاذ سیاست های مبتنی بر قدرت سخت در برخورد با این پرونده بوده اند.تحقیق حاضر سعی بر آن دارد تا استراتژی اصلی آمریکا در برخورد با مناقشه هسته ای ایران، ابزارهای اجرایی این استراتژی و چشم انداز آینده آن مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به پیشینه این موضوع و بررسی های ادبیات نظری در این حوزه در نهایت به این نتیجه رسیدیم که آمریکا و رژیم اسرائیل با حمایت متحدین خود و با استفاده از ابزارهایی همچون دیپلماسی، تحریم، بازدارندگی، سد نفوذ، تهدید به حمله نظامی و ایجاد تخریب فیزیکی با هدف به تأخیر انداختن فرآیند تکمیل چرخه سوخت هسته ای، سعی در به اجرا درآوردن این سیاست در مورد برنامه هسته ای ایران داشته و دارند.

این پژوهش با هدف بررسی دلایل شکل گیری، استمرار و تداوم بحران قبرس و نقش دو کشور ترکیه و یونان در این بین انجام شده است. در این تحقیق سعی شده ضمن اشاره به زمینه تاریخی بحران قبرس و آغاز رسمی درگیری ها بین بخش یونانی نشین و ترک نشین از سال 1974، نقش و تأثیر مناسبات خصومت آمیز دو کشور ترکیه و یونان و جانبداری شان از دو سوی این بحران، به شکلی مبسوط واکاوی شود. نتیجه حاصل از این پژوهش نیز این بوده که تا مادامی که دو کشور ترکیه و یونان اختلافات تاریخی خود را برطرف نکنند، از قبرس به عنوان یک اهرم فشار علیه یک دیگر استفاده خواهند کرد. از این رو، ساکنان این جزیره با شرایط کنونی هرگز قادر به تشکیل دولت متحد و مستقل نخواهند بود.

با توجه به شرایط حساس بین المللی کنونی، یکی از نکات حائز اهمیت روابط بین کشورها و سازمانها و بخصوص قدرتهای بزرگ می باشد که در این رابطه کشور قدرتمند سعی بر آن دارد تا هژمونی و برتری خود را در سطح جهان دیکته کند و دیگر قدرتها و کشورها را تابع قدرت برتر خود نماید. می توان گفت یکی از مهترین این روابط ،رابطه بین ایالات متحده آمریکا بعنوان قدرت برتر با جمهوری خلق چین بعنوان قدرت نوظهور است که می توان گفت تا حدود زیادی این دو کشور دارای درهم تنیدگی منافع می باشند،سیاستی که از سوی هر دو کشور برای آسیب پذیری کمتر برگزیده شده است. در این پژوهش سعی بر روشن نمودن رابطه این دو قدرت در آینده جهان شده است.

با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و طرح گفتمان نه شرقی-نه غربی از سوی سران جمهوری اسلامی ایران، ناگزیر می بایست برای تعامل با جهان و هم چنین حل معضلات اقتصادی، به دنبال یک شریک قدرتمند می بود. بر همین اساس از اواسط دهه 60 شمسی این مهم در افکار سران نظام جمهوری اسلامی ایران راه یافت که اروپا می تواند این نقش مهم را برای ایران بازی کند. اما روابط ایران و اتحادیه اروپا در طول حیات جمهوری اسلامی همواره فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است. از مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر روابط فیمابین ایران و اتحادیه اروپا، تحولات سیاسی-اجتماعی داخلی ایران بوده که همواره بر سیاست خارجی این کشور تأثیر نهاده است. از جمله در سال های اخیر، روی کار آمدن اصولگرایان در ایران و مشخضاً لحن سیاسی آقای محمود احمدی نژاد پیرامون مسایل منطقه ای و جهانی، خاصه مباحثی نظیر موضوع هولوکاست، موجودیت اسراییل، روند صلح خاورمیانه و ... و تضاد راهبردی این موضع گیری ها با مواضع اتحادیه اروپا، بیش از پیش بر روابط ایران و اتحادیه اروپا تأثیر گذاشته به نحوی که سران اتحادیه اروپا ضمن محکوم نمودن اظهارات و مواضع احمدی نژاد، از ارتقای سطح روابط با ایران طفره رفته تا جایی که نه تنها تمامی تلاش های صورت گرفته در دولت های قبلی ایران برای برقراری رابطه نهادینه با این اتحادیه از بین رفت، بلکه سطح روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا به پایین ترین سطح خود در 30 سال اخیر رسید.

برنامه های توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی قبل از انقلاب اسلامی در ایران شروع شده است و تاکنون ادامه یافته است. این برنامه ها، همواره با حرکت به آینده و گذشت زمان، علمی تر شده اند. این برنامه ها همواره تحت تأثیر شرایط سیاسی داخلی و بین المللی در اهداف پیش بینی شده بوده و هستند.در این پژوهش سعی شده تولید ناخالص داخلی ایران در برنامه ششم توسعه با توجه به تحریم های ایالات متحده آمریکا بر علیه ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. در سال های اخیر تولید ناخالص داخلی همواره روند مثبتی داشته است ولی با توجه به تأثیرهای تحریم ها بر اقتصاد ایران (نفت و نظام بانکی) این امر در برنامه ششم توسعه مورد شک واقع شده است. کاهش درآمدهای ارزی و کاهش قیمت ریال و موارد نزولی اقتصاد در سال های اخیر، همواره این امر را به واقعیت نزدیک می کنند. بررسی تحریم های علیه ایران، برنامه های توسعه، تأثیر نفت در اقتصاد ایران و تولید ناخالص داخلی در برنامه های توسعه بعد از انقلاب اسلامی و تحریمهای مالی و بازرگانی و نفتی علیه ایران در سه دهه اخیر و تاثیر تحریمها بر در آمدهای نفت و گاز در برنامه ششم توسعه ایران و تولید و صادرات نفت ایران در سه دهه گذشته از موارد اصلی پژوهش اخیر می باشد.دولت رانتیر نفتی و آینده پژوهی از ارکان مبانی نظری و بررسی برنامه های توسعه قبل از انقلاب پیشینه موضوع می باشد. در این پژوهش سوال موردنظر، تحریم های ایالات متحده آمریکا چه تأثیری بر تولید ناخالص داخلی ایران در برنامه ششم توسعه دارد؟ که فرضیه، تحریم های ایالات متحده آمریکا با کاهش درآمدهای نفتی و محدودیت در نقل و انتقالات مالی و افزایش تضیقات فنی در حوزه نفت و گاز و همینطور کاهش مبادلات ارزی در سیستم بانکی بر کاهش تولید ناخالص داخلی تأثیر می گذارند را به اثبات رسانده است.

با توجه به اینکه عراق کشوری در همسایگی ایران و ترکیه محسوب می شود، در سیاست خارجی این دو کشور جایگاهی ویژه دارد، بخصوص پس از اینکه عراق توسط امریکا در سال 2003 مورد حمله و اشغال قرار گرفت؛ لذا در تحقیق حاضر در پی آن بودیم تا سیاست دو کشور ایران و ترکیه را در جهت برقراری ثبات سیاسی در عراق بررسی نماییم. چارچوب تئوریکی که برای تفهیم موضوع، انتخاب شد، نظریه سازه انگاری، دموکراسی انجمنی (که مخصوص جوامع چندقومی است) و ثبات سیاسی بود. سیاست های هر یک از کشورهای ترکیه و ایران نسبت به عراق جدید در فصولی مجزا بررسی شد. ابتدا روابط تاریخی ترکیه با عراق قبل و بعد از تجزیه عثمانی بیان شد و سپس با توجه به مولفه هایی که توجه ترکیه را نسبت به عراق جلب می کند، از جمله کردها و سنی ها و احزاب سنی عراق، تلاش هایی را که ترکیه برای ایجاد ثبات در عراق مبذول داشت بررسی گردید. در قسمت مربوط به روابط ایران با کشور عراق، با توجه به اینکه این دو کشور چالش های بیشتری در روابط خود در طول تاریخ داشته اند، عراق جدید از اهمیت بیشتری برای ایران برخوردار است. مولفه ها و عناصری که ایران را برای برقراری ثبات در عراق، مصمم می کند، عبارتند از: تغییر ساخت سیاسی در عراق و روی کار آمدن حکومتی شیعی، مسئله کردها، مسائل ژئوپولیتیکی، مرز های مشترک دو کشور، روابط اقتصادی و فرصت هایی که دارند. آنچه در بررسی تطبیقی سیاست های ایران و ترکیه در عراق بیش از همه افتراق دو کشور را نشان می دهد، تلاش ترکیه برای گسترش روابط خود با نخبگان سنی مذهب در عراق است؛ حال آنکه ایران در تلاش برای گسترش روابط با زمامداران شیعی این کشور و تثبیت جایگاه آنها در قدرت عراق است. در عین حال نباید از نظر دور داشت که با توجه به پراکندگی کردها در چهار کشور ایران، عراق، ترکیه و سوریه، ایران و ترکیه تلاش دارند تا با توسعه مناسبات خود با کردهای عراق، اقلیم کردستان عراق را به خود وابسته کرده و با برقراری ثبات در این منطقه، مانع تلاش های جدایی طلبانه آنها شوند؛ چراکه هرگونه تحرکی در کردستان عراق، به بخش های مشابه در ایران و ترکیه نیز سرریز خواهد کرد.

از سال 1984 تا 2013 میلادی کشمکش نظامی بین دولت ترکیه و حزب کارگران کردستان بر سر مسائلی چون برابری حقوقی ، فرهنگی و اقتصادی و در مقاطعی خودمختاری سبب کشته شدن 40 هزار نفر و دهها میلیارد خسارت به دو طرف درگیر شده است. حل و فصل این معضل تا زمان نخست وزیری تورگوت اوزال هیچ گاه مطرح نشده بود تا این که وی کوشش هایی را برای فیصله دادن به این مناقشه اغاز کرد که این کوشش ها با مرگ وی ناتمام باقی ماند. در دهه نخست از هزاره جدید حزب عدالت و توسعه با شعار انجام اصلاحات روی کار امد. رهبری رجب طیب اردوغان فضای جدیدی را در عرصه سیاست خارجی و منطقه ای این کشور به وجود اورده است. در سطح منطقه ، ترکیه تلاش می کند به یک الگوی اقتصادی و سیاسی برای کشورهای مسلمان در خاورمیانه ، اسیای مرکزی و قفقاز تبدیل شود. در سطح فرامنطقه ای نیز اتحادیه اروپا خواهان تداوم اصلاحات در ترکیه است که در این راستا دولت ترکیه ناگزیر به حل معضل مسئله کردها شده است . دولت ترکیه مذاکره ای را در سال 2009 با عبدالله اوجالان رهبر زندانی حزب کارگران کردستان اغاز کرده است. این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که عوامل تاثیرگذار منطقه ای و بین المللی گفتگوهای اخیر دولت ترکیه با پ.ک.ک چه مواردی می باشند ؟

روابط دوجانبه عراق با ایران از گذشته های دور تاکنون همواره پر تنش بوده است،به گونه ای که طی قرون و دهه های اخیر این روابط طیف متنوعی از مناسبات مسالمت آمیز تنش، خصومت و جنگ تمام عیار را شامل می شود. دو کشور به طور دائم در تلاش برای حل این منازعات با سازو کارهای حقوقی بوده اند که از مهمترین این اقدامات ،انعقاد قرارداد 1975 الجزیره می باشد.عهدنامه ی الجزیره با در نظر گرفتن نحوه ی تدوین محتوایی و جزئیات حقوقی آن از جامعیت لازم برخوردار است.این قرارداد کاملترین عهدنامه برای مدیریت درازمدت اختلافات ژئوپلتیکی بین ایران و عراق است و اروندرود بطور طبیعی یک خط مرزی را تشکیل می دهد .اگرچه بعضی از دولتمردان فعلی عراق دیدگاه های جدید وگاهی مغرضانه در مورد این قرارداد دارند،به هر حال اجرایی کردن کامل عهدنامه و پایبندی دو کشور به آن پروتکل الحاقی تامین کننده ی منافع جمهوری اسلامی ایران است.این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که بهبود مناسبات ایران و عراق چه تاثیری بر اجرایی شدن مفاد قرارداد 1975 داشته است؟

تلاش روسیه برای احیای قدرت شوروی در فضای ژئوپلیتیکی آن از مهمترین سیاست های مورد نظر ولادیمیر پوتین است.به هم پیوستن جمهوری های سابق شوروی به بهانه امور اقتصادی و گمرگی در ابتدای امر و سپس عقد قراردادهای سیاسی و نظامی نشان داد که روسیه برای جلوگیری از زوال قدرت خود و تجربه دوباره فروپاشی نیاز به متحدانی از جنس خود دارد تا بتواند همچنان به عنوان یک قدرت جهانی در مقابل ایالات متحده آمریکا،اتحادیه اروپا و چین عرض اندام کند. اجرای سیاست های اورآسیایی پوتین که در راستای تشکیل اتحادیه اورآسیا است،دارای جنبه های سیاسی،اقتصادی و نظامی –امنیتیگستردهایاستکههرکدامازاینمواردواجرایآندارایتعارضاتیبادیگرقدرت ها هستند. این تعارضات به راحتی میتواند برای هر دو طرف مشکلات عدیده ای را ایجاد نماید.آمریکا،اروپا و چین هرکدام در حوزه اورآسیا دارای منافع مختلفی هستند.از آسیای میانه تا قفقاز و از آبخازیا تا شرق اروپا،اگرچه تحت نفوذ اتحادیه اورآسیا قرار میگیرند ولی این سه قدرت در این مناطق دارای منافع اقتصادی،سیاسی و امنیتی هستند که حاضر به از دست دادن آنها نیستند.همین امر باعث میشود تا این کشورها دچار تنش ها و اختلافات بشوند. این پژوهش ضمن یادآوری روابط روسیه با این قدرت ها ، اثرات اِعمال سیاست های اورآسیایی پوتین و عواقب آن را بررسی کرده و تنش های احتمالی ایجاد شده در آینده را به صورت موردی مطالعه می نماید.

نظام بین الملل پس از جنگ سرد به خصوص در سالهای اخیر دستخوش تحولات عمده ای شده است. یکی از این تحولات جابجایی قدرت از غرب به شرق می باشد. در این خصوص نظرات و تحلیل های متفاوتی از سوی نظریه پردازان ارائه شده است. تقسیم قدرتی که پس از جنگ جهانی دوم بر جهان چیره شد، دیگر به گذشته تعلق ندارد. هر چند که آمریکا در سالهای اینده، قدرتمندترین کشور در جهان باقی خواهد ماند، اما قدرت نسبی آمریکا حتی در حوزه نظامی هم کاهش یافته و این کشور روز بروز ضعیف تر خواهد شد. در نظم نوین جهانی که در آینده چند قطبی خواهد بود، آمریکا در کنار قدرتهایی نظیر چین و هند در راس هرم قرار گرفته و بر سر توسعه قدرت با هم رقابت خواهند کرد. در خصوص جابجایی یا چرخش قدرت جهان یا انتقال مرکز ثقل قدرت جهانی بحث های متفاوتی ارائه شده است. برخی این اتفاق را در آینده نزدیک پیش بینی می کنند و برخی با تاکید بر دلایلی این مساله را به زودی محقق نمی دانند. مناسبات هند و آمریکا در مقاطع مختلف زمانی نوسان هایی داشته است. هند در دوران جنگ سرد متحد اتحاد شوروی به حساب می آمده و مناسبات دوستانه ای با بلوک شرق بر قرار کرده بود. بخصوص در دوره حکومت ایندیرا گاندی نخست وزیر سابق هند و رئیس حزب کنگره مناسبات روابط هند و اتحاد شوروی تا آن جا پیش رفت که در سال ???? پیمان همکاری امضا کردند. با این حال یک واقعیت را در سیاست خارجی هند، به ویژه در ارتباط منابع اصلی قدرت بین الملل نباید از یاد برد. آن واقعیت این است که هند همواره به نوعی توازن در مناسبات خارجی خود گرایش داشته است و به همین دلیل تقریباً با همه منابع مهم قدرت در دنیا ارتباط معقولی برقرار کرده است. این سیاست هند در راستای منافع ملی این کشور تصور شده و قطع نظر از حکومت های حزبی پیگیری شده است. واقعیت آن است که در پی تحول در قطب بندی قدرت جهانی، هند ناچار به بازنگری هایی در مناسبات خارجی خود شده است و اکنون مناسبات گسترده ای را با غرب و آمریکا ایجاد کرده است. بررسی آینده روابط دو کشورو چشم انداز مناسبات ایالات متحده آمریکا و هند موضوع بررسی رساله حاضر است.

به طور قطع، تحولات سالیان ابتدایی قرن حاضر ثابت نمود که امنیت همچنان مفهومی مناقشه برانگیز است و در نهایت دو مفهوم منافع و قدرت هستند که حدود آن را مشخص می کنند.به نظر می رسد نظم دوران پس از جنگ سرد جای خود را به نظم جدیدی می دهد. در این نظم جدید حوزه های امنیتی جهان کاملاً در حال تغییر است. تغییر عمده در روند توزیع قدرت جهانی در حوزه های ترتیبات امنیتی و متحدین صورت گرفته است. از جمله مواردی که دستخوش دگرگونی جدی بوده است، حوزه تهدیدات و آسیب پذیری هاست. بررسی تحول در ساخت و ترتیبات ساختاری قدرت بین المللی همراه خواهد بود با سیاست منطقه ای و جهانی آمریکا و تحول در محیط منطقه ای بر مبنای نگرش نئورئالیستی در شکل محوریت دولت ـ ملت همراه با نقش فرعی دادن به نهادهای بین المللی. امروزه و به خصوص پس از 11 سپتامبر و تحول در ساختار قدرت بین المللی، امنیت و کارکردهای امنیتی دگرگون شده و کشورها برای تقویت جایگاه خود و تأمین امنیت، وارد اتحادیه های قدرت های بزرگ می شوند.

منطقه قفقاز جنوبی برای روسیه به عنوان یک حوزه مهم در جنوب این کشور و متصل به منطقه حساس قفقاز شمالی و جمهوری های خودمختار مسلمان و جدایی طلب، اهمیت سیاسی و امنیتی زیادی دارد. در واقع، بسیاری از ارتباطات گروه های جدایی طلب در چچن و داغستان، از طریق قفقاز جنوبی بوده است. سیاست های ملی گرایانه و ضد روسیه در گرجستان و تا حدودی آذربایجان، و نیز بحران قره باغ و فشارهای ترکیه و آذربایجان به ارمنستان برای روسیه یک تهدید امنیتی پنداشته می شود. روابط کشورهای منطقه با غرب و بویژه در دستورکار بودن موضوع عضویت گرجستان در چارچوب طرح "اقدام برای عضویت"، روسیه را بیش از پیش نگران ساخته است.جنگ اوستیا در سال 2008 به عنوان نخستین درگیری نظامی روسیه جدید نشان دهنده اوج نگرانی های این دولت از مسائل منطقه قفقاز جنوبی است. از زمان خروج آمریکا ازabm (معاهده منع تولیدموشک های ضدموشک بالستیک)وبا مطرح شدناستقرار سپر موشکی آمریکا و سپس ناتو در ترکیه که از کشورهای تاثیر گذار در منطقه قفقاز می باشد ادعای برتری استراتژیک آمریکا باعث به خطر افتادن موقعیت همپایگی راهبردیو قدرت بازدارندگی روسیه به عنوان مهمترین اهرم روسیه در قبال کشورهای قفقاز گردیده و وضعیت امنیتی این منطقه را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. در این پایان نامه پژوهشگر ضمن بررسی سه حوزه سپر موشکی غرب، توان دفاعی روسیه و شرایط امنیتی قفقاز به بررسی این سوال که سپر موشکی ناتو در ترکیه چه تاثیری بر مناسبات امنیتی روسیه در حوزه قفقاز دارد پرداخته است.

در طول ده سال گذشته دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران متأثر از گفتمان سیاسی کشور مواردی چون همکاری و تنش زدایی، مقاومت و تداوم حرکت های هسته ای و تعامل سازنده و مذاکره با کلیه طرف های مقابل را پشت سر گذاشته است. در این رساله مسائل هسته ای ایران و چگونگی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از سال 1382 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفته است. چنین به نظر می رسد که پرونده هسته ای ایران در چند سال اخیر دچار تغییر و تحولات زیادی شده است و دولت های مختلف هرکدام با سیاست گوناگون پرونده ای هسته ای را به پیش برده اند. سه رویکرد و دیپلماسی متفاوت در طول 10 سال گذشته در عرصه مسئله هسته ای ایران وجود داشته است . در اولین رویکرد می توان به همکاری و تنش زدایی اشاره کرد. این دوران از اواخر سال 1381 شروع شد. زمانی که سید محمد خاتمی ریاست جمهوری کشور را بر عهده داشت. تیم مذاکره کننده در آن زمان با هدف زنده کردن فعالیت های هسته ای گذشته شکل جدیدی برای مذاکره انتخاب کرد. در وهله نخست بحث همکاری و تنش زدایی بود. به این صورت که تنش ها و اختلاف های بین المللی تبدیل به مذاکره و نوعی همکاری شد. بحث گفتگوی تمدن ها نیز در این مورد بی تأثیر نبود. بدین ترتیب در آن دوران مذاکرات هسته ای تقریباً به پیشرفت و نوعی همکاری بین المللی رسید. دومین رویکرد بحث مقاومت و تداوم حرکت های هسته ای بود. این رویکرد از سال 1384 تا 1392 یک دوره هشت ساله را پشت سر گذاشت. ریاست جمهوری وقت محمود احمدی نژاد در مقابل فشارهای غرب در مورد مسئله هسته ای ایران سیاست مقاومت را در پیش گرفت.این سیاست تحریم های شدید و تنش های بین المللی را در بر داشت. شایان ذکر است با توجه به دیدگاه تیم مذاکره کننده نسبت به مسئله هسته ای در مذاکرات گذشته و حرکت های قبلی در زمینه پرونده هسته ای ایران که در سال های قبل صورت گرفته بود موفقیت های نیز در طی ای هشت سال در بحث هسته ای به دست آمد. رویکرد سوم در دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران تعامل سازنده و مذاکره با کلیه طرف های مقابل بود. در این دوره حسن روحانی که ریاست جمهوری کشور را بر عهده داشت به همراه تیم مذاکره کننده برای از بین بردن تحریم ها و همچنین رسیدن به ثبات و تکامل در پرونده هسته ای تعامل سازنده را در پیش گرفتند. در این تعامل مذاکره با تمامی طرف های مورد بحث در پرونده هسته ای در رأس گفتگوها قرار داشت. تا به امروز تیم مذاکره کننده دولت یازدهم کارنامه قابل قبولی را از خود به نمایش گذاشته است.

درتاریخ کشور لبنان،دردوره هایی احزاب به صرف تعلقات قبیله ای – مذهبی وبا اتکا به حمایت خارجی مقدمات جنگ داخلی رافراهم کرده اند. در تاریخ لبنان نبرد بین گروهها و احزاب نمادی از تعارضات دو گانه قبیله ای – مذهبی است که به آغاز دوران جدیدی در تحولات تاریخی معاصر این کشور بدل شده است. لبنان به عنوان دومین کشور کوچک منطقه خاورمیانه دارای بیشترین تعداد احزاب ،گروهها ودسته های سیاسی در سطح منطقه خاورمیانه می باشد. ویژگی منحصر به فرد لبنان ،ترکیب قبیله ای-مذهبی آن است.این ترکیب ،تاثیر مهمی بر سرنوشت سیاسی لبنان داشت.مشکلاتی که در دگرگونی اجتماعی همه کشورها وجود دارد،در لبنان با ترکیب قبیله ای-مذهبی منحصر به فرد آن عجین شده است. هیچ یک از هفت فرقه عمده مذهبی این کشور ،اکثریتی را تشکیل نمی دهند .موازنه تقریبی بین مسیحیان و مسلمانان از یک سو و تقسیم مسلمانان به شیعیان و سنی ها از سوی دیگر فضای سیاسی لبنان را همواره ناآرام وبی ثبات کرده است.حضور مسیحیان علاقه غرب به این کشور را در پی داشته است.حضور سنی ها هم علاقه مندی کشورهای اسلامی را برانگیخته است.حضور شیعیان نیز حضور چشم گیر و موثر ایران را در تحولات این کشور طی سالهای اخیر موجب شده است.بعدازتروررفیق حریری(نخست وزیرسابق لبنان)گروههای داخلی و خارجی در لبنان را می توان به دو گروه اساسی تقسیم نمود ،که خود لبنانی ها آن را برگزیده اند: گروه 8 مارس(مخالفین دولت) وگروه 14مارس(موافقین دولت) جرقه های نفوذ انقلاب اسلامی ایران در لبنان از زمانی آغاز شدکه در جریان جنگ داخلی لبنانی ها ،امام خمینی (ره)گروههای لبنانی را به اتحاد ومبارزه با دشمن اصلی یعنی رژیم اشغالگر قدس فراخواند. امروز ارتباطات ایران با شیعیان لبنان به اندازه ای زیاد شده که برخی جنگ سی سه روزه را در تقابل ایران با آمریکا می دانند.بنابراین در نتیجه ارتباط این مباحث یعنی نفوذ ایران در لبنان و احزاب در لبنان در این پژوهش ،به مطالعه تاثیرات مناقشات جناح های داخلی لبنان بر سیاست خارجی دولت هشتم و نهم جمهوری اسلامی ایران پرداخته می شودتا بتوان نگاه به مسائل لبنان و شیعیان را در منظر دولتمردان ایرانی و ارتباط آن با منافع ملی کشورمان ،بارزتر ساخت.این پژوهش بررسی تشریح وتبیین تاثیر مناقشات جناح های داخلی لبنان را بر سیاست خارجی دولت هشتم و نهم حکومت جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خویش قرار داده است.

فعالیت های هسته ای ایران یکی از مهم ترین چالش هایی است که بر روابط جمهوری اسلامی ایران و اروپا سایه افکنده و مناسبات سیاسی- اقتصادی ایران و اروپا را هم تحت الشعاع قرار داده است. ارزیابی روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپایی نشان می دهد که اختلافات دو طرف طی سال های اخیر پررنگتر و منجر به رادیکال شدن موضع اتحادیه اروپا در قبال ایران شده است. در این پژوهش، به بررسی تحریم های اخیر (2013-2011) بر مناسبات سیاسی، اقتصادی ایران و اروپا می پردازیم. پرسش اصلی این نوشتار عبارت است از این که تحریم های اخیر (2013-2011) چه تاثیری بر مناسبات سیاسی، اقتصادی ایران و اروپا داشته است؟ فرضیه اصلی پژوهش آن است که تحریم های اخیر (2013-2011) اتحادیه اروپا علیه ایران باعث کاهش مناسبات سیاسی، اقتصادی ایران و اروپا شده است. در این راستا، اعمال فشار، مجازاتهای اقتصادی و تحریم های فراگیر و حمایت از صدور قطعنامه های ضد ایرانی توسط « شورای امنیت »، در هماهنگی کامل با آمریکا مورد توجه اتحادیه اروپایی است.

تاریخ نیم قرن اخیر تونس شاهد تجربه ای ویژه در جهان عرب، در زمینه حضور مسئله جنسیت در مناسبات و روندهای سیاسی، بوده است. از زمان استقلال این کشور در سال 1956، سیاست برابری جنسیتی یکی از پایه های مشروعیت نظام جدید را شکل داد و طی سال های بعد به تدریج به نماد تقابل دولت شبه سکولار و اپوزیسیون اسلام گرا تبدیل شد. از دل این تحولات، جنبش فمنیستی تونس پدید آمد و در قامت یکی از جریانات مهم عرصه سیاسی تونس ظاهر گردید. این جنبش علاوه بر نقش آفرینی سیاسی در دوران دیکتاتوری، از زمان انقلاب 2011 نیز در تحولات ناشی از رقابت سکولارها و اسلام گرایان برای پی ریزی نظام جدید، حضور فعال داشته و الگویی از مشارکت جنبش زنان در روند گذار سیاسی را به نمایش گذاشته است؛ الگویی که می تواند در جهان عرب تأثیرگذار باشد. در این تحقیق، با رویکردی تحلیلی به زمینه های تاریخی تحولات مذکور و نهایتاً به اثرات آن بر انقلاب ژانویه 2011، با نگاه به دیدگاه فمنیسم رادیکال در خصوص ارتباط جنسیت و سیاست، پرداخته می شود.

رساله پیش رو درصدد بررسی سیاست خارجی مصر و عربستان سعودی به عنوان مهمترین کشورهای عضو اتحادیه عرب و تاثیر سیاستهای خارجی این دو کشور بر اتحادیه عرب است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که مصر از 1960 میلادی ؛ (دوران زمامداری جمال عبدالناصر) نقش مهمی در خاورمیانه و سیاست بین المللی بازی کرده است و برای درک بهتر و تجزیه و تحلیل درست سیاست خارجی مصر باید به چهار نکته ی کلیدی که همان موقعیت ژئوپلیتیکی و جغرافیایی مصر، منافع ملی، قدرتهای بزرگ و رهبران مصر هستند، توجه کرد . علاوه بر این ، مصر هنوز مأمور حفاظت از منافع ملی اعراب است. در خصوص اهدف سیاست خارجی عربستان نیز می توان گفت که عربستان سعودی در سیاست خارجی خود چهار هدف اصلی را دنبال می کند و تمام مقدورات خود را در جهت تحقق این چهار هدف بکار می بندد. اهداف مزبور عبارتند از: 1- تضمین امنیت داخلی و منطقه ای 2- تاکید بر رهبری جهان اسلام به منظور کسب حمایت ملل اسلامی .3- مخالفت و مبارزه با فعالیت کانون های انقلابی در منطقه و جهان اسلام.4- ترویج آیین وهابیت در بین کشورهای اسلامی. اهداف و متغیرهای مورد اشاره سبب اتخاذ رویکردها و استراتژیهای گاه متفاوت و گاه متشابه سیاست خارجی دوکشور می شود. مواردی نظیر حفاظت از منافع ملی اعراب و ارتباط با قدرت های بزرگ جهانی از نقاط مشترک سیاست خارجی دو کشور محسوب می شود اما بی شک همین اشتراک سیاست خارجی در خصوص منافع عربی و اعراب و تلاش برای نقش آفرینی بیشتر که بعضا رنگ و بوی رهبری جهان عرب به خود می گیرد، می تواند زمینه ساز رقابت میان دو کشور نیز شود و همین امر سبب تضعیف نقش اتحادیه عرب میگردد.

روابطعربستانباقطربافرازوفرودهایبسیاریهمراهبودهاست. اختلافهایعربستانوقطرریشهدرتاریخدوکشوردارد،اماتحولاتاخیردرکشورهایعربیباعثشدهاست تا این دو کشور به یک همگرایی دست یابند. از زمان آغاز ناآرامی ها در سوریه، حمایت همه جانبه کشورهای منطقه، به ویژه عربستان، قطر از گروه های مسلح مخالف اسد، به واقعیتی انکار ناپذیر تبدیل شد؛ اما به نظر می رسد با تطویل این بحران، اختلاف منافع میان این بازیگران منطقه ای منجر به واگرایی گردد و این موضوع، به رقابتی پنهان میان آن ها در سوریه دامن زده است.رقابتهایعربستانسعودیوقطربرایکسببرتریدرمیانگروههایمخالف،بهیکیازمهمترینجنبههایبحراندرسوریهتبدیلشدهاست. دز این پژوهش محقق به دنبال پاسخگویی به این سوال است که سیاست خارجی عربستان سعودی و قطر در قبال تحولات سوریه چه شباهت ها و تفاوتی هایی دارد؟درسوریهموضعدوکشورعلیرغموحدتدرموردبرخوردبانظامسوریه قطرعمدتابهگروههاینظامینزدیکبهاخوانالمسلمینکمکتسلیحاتیومالیمیکندوعربستانبیشترازگروههاینظامیتندروویاسکولارغیراخوانیحمایتمالیولجستیکیدارد. در خصوص بحران سوریه موضعدوکشوروحدتدرموردبرخوردبانظامسوریه و برکناری بشار اسد است در حالی که سیاست حمایتی قطر از گروه های اخوانی آن را در مقابل عربستان که مخالف روی کار آمدن آنان و حمایت از قدرت یابی نوسلفی هاست قرار می دهد. کلیدواژه: همگرایی، واگرایی، سلفی، نوسلفی، بحران سوریه، اخوان المسلمین،عربستان سعودی، قطر.

فرانسه از اعضای عمده اتحادیه اروپا ویکی از اعضای دائم شورای امنیت بوده و توان مندیهای اقتصادی،سیاسی،فرهنگی و هسته ای فرانسه را از جایگاه ممتازی در نظام بین الملل برخوردار ساخته است. در سال های اخیر شاهد اتخاذ مواضع بسیار تندی از سوی رهبران فرانسه در قبال جمهوری اسلامی ایران و برنامه هسته ای این کشور بوده ایم. تحقیق حاضر در پی این موضوع است که چه علل و عواملی سبب این موضع گیری های تند از جانب مقامات فرانسوی شده است و دامنه تضادها و اختلافات دو کشور چه حوزه هایی را در برمی گیرد. تغییر در نقش و جایگاه دو کشور در منطقه به دنبال تغییر موازن? قوا در آن و افزایش قدرت منطقه ای ایران،سبب بروز اصطکاک منافع بین دو کشور و ایجاد چالشی بزرگ برای سیاست خارجی فرانسه شده است. فرانسه که در حال از دست دادن اهرم های نفوذ سنتی خود درمنطقه است، اینک با همسویی بیشتر با آمریکا درصدد مقابله با چالش ایران برآمده است. در این تحقیق ضمن بررسی حوزه های تضاد منافع میان ایران و فرانسه به رویکرد های عمده سیاست خارجی و سیاست خاورمیانه ای آن کشور و عوامل تاثیرگذار بر تصمیم گیرندگان سیاست خارجی فرانسه در دو دولت پرداخته شده است .

در درون حاکمیت و نهادهای اتحادیه ی اروپا رویکردی وجود دارد که معتقد است نظم آینده ی بین المللی تأکید بیشتری به ساختارهای غیرمادی قدرت خواهد داشت. به همین علت، اتحادیه ی اروپا باید پیشرو در این زمینه باشد. در حالی که قدرت اقتصادی اروپا در نوع خود قابل توجه می نماید، این اتحادیه در خصوص قدرت نظامی تا کنون به نتایج قابل قبول دست نیافته است. لذا تکیه بر قدرت هنجاری این اتحادیه بخشی از تأملات نظریه پردازان این حوزه را دربر می گیرد. منظور از قدرت هنجاری اتحادیه ی اروپا به معنی استفاده از پتانسیل های غیرمادی قدرت به عنوان بازیگر جهانی (نه قدرت نظامی) برای پیشبرد اهداف خود در عرصه ی بین المللی است. از دیگر سوی منطقه بالکان غربی و یا به نوعی کشورهاییوگسلاوی سابق به لحاظ نزدیکی جغرافیایی، فرهنگی، تاریخی و مرزی از اهمیت ویژه ای برای اتحادیه اروپا برخوردار است. در نتیجه اتحادیه اروپا خصوصا از سال 1990 سیاست پیچیده ای را در جهت سرعت بخشیدن به توسعه پایدار و برقراری صلح و ثبات در این منطقه تدوین کرده است. به نظر می رسد اقدامات اتحادیه اروپا در این منطقه بیش از وجهه نظامی و غیر نظامی از منظر هنجاری قابل ارزیابی باشد و اتحادیه اروپا با وعده الحاق این کشور ها به اتحادیه، امضاء قرارداد ثبات و همبستگی، اعطا، مشوق های اقتصادی و دیگر برنامه ها در صدد تاثیر گزاری هنجاری بر این منطقه با هدف ایجاد ثبات و همسویی کشورهای بالکان غربی با اتحادیه است.

مسئله هسته ای جمهوری اسلامی ایران دارای فرآیندی پیچیده و نیز پیشینه ای نزدیک به یک دهه می باشد. از ده سال پیش که مسئله هسته ای ایران توسط کشورهای غربی به عنوان یک تهدید بین المللی مطرح شد و باعث گردید چندین قطعنامه توسط شورای امنیت به منظور توقف و محدود سازی صنعت هسته ای ایران صادر گردد؛ فرآیندی طولانی طی شده است که نهایت آن در نوامبر سال 2013 متعاقب تغییر دولت ایران طی انتخابات ریاست جمهوری منجر به انعقاد توافق نامه موسوم به توافق ژنو گردید. توافقی که به نظر می آید یک دگردیسی در سیاست جمهوری اسلامی از تقابل به یک سیاست تعامل در آن مشهود می باشد. بدیهی است توافقات بین المللی از این دست دارای ابعاد و تبعات حقوقی و سیاسی بوده و کشورها را در آینده ملزم به آنها خواهد نمود. بررسی این تبعات در دو حوزه حقوقی و سیاسی و نیز تاثیر آن بر برنامه هسته ای ایران در پژوهش حاضر مورد کنکاش و مداقه قرار گرفته و سوال اصلی تحقیق حاضر این بوده است که: توافق ژنو دارای چه ابعاد سیاسی ـ حقوقی بوده و چه تاثیری بر برنامه هسته ای ایران خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوال در این پژوهش فرضیه ای عنوان گردید، بدین صورت که: توافق ژنو دارای ابعاد مختلف سیاسی ـ حقوقی بوده و باعث کنترل و محدود شدن برنامه هسته ای ایران گردیده است؛ که نتایج این بررسی ها در تحقیق حاضر به صورت مبسوط آورده شده است.

جنبش مردم مصر در 25 ژانویه2011 تحت تأثیر حرکت مردمی تونس شکل گرفت و با گذشت مدت زمان کمی به سرنگونی حسنی مبارک رییس جمهور این کشورمنجر شد .از علل بروز جنبش مردم مصر می توان به عدم توسعه سیاسی، وضع نامناسب اقتصادی و افزایش آگاهی و بسیج سیاسی مردم مصر در نتیجه رواج تکنولوژی های ارتباطی نوین اشاره نمود.

حادثه11سپتامبر رخداد مهمی درتاریخ سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بود که باعث شد دولتمردان و سیاستمداران آمریکایی به اهمیت بازبینی وتقویت دیپلماسی عمومی وقدرت نرم بیش ازپیش پی ببرند.بعداز حادثه11سپتامبر رسانه های مختلف آمریکایی شامل:رسانه های نوشتاری،دیداری وشنیداری نظیر شبکه های مختلف تلویزیونی و رادیویی و همچنین مطبوعات آمریکایی درراستای پیشبرد سیاستهای خارجی این کشورعمل کرده ودرکنار دولت آمریکا بوده اند.بعد از حادثه 11 سپتامبر ایالات متحده آمریکا به اهمیت و لزوم وجود قدرت نرم در کنار قدرت سخت به عنوان مولفه ای مهم و اساسی پی برد.دولت آمریکا برای آماده کردن و همراه کردن افکار عمومی کشورهای جهان با سیاست خارجی خود از طریق قدرت نرم و رسانه های داخلی و بین المللی خود اقدام می کند.اوکراین کشوری واقع در اروپای شرقی است که در پایان سال 2013 دچار یک بحران سیاسی شده است که تا کنون نیز ادامه دارد.این بحران به دلیل مخالفت دولت اوکراین در امضای توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا و مخالفتش در نزدیک شدن به اتحادیه اروپا رخ داد.اعتراضات اوکراین از 21 نوامبر 2013(30آبان ماه 1392) و بعد از تصمیم دولت برای تعلیق گفتگوها با اتحادیه اروپا آغاز شد و این اعتراضات نهایتاً تبدیل به یک بحران بزرگ سیاسی برای اوکراین شد.سقوط حکومت یاناکوویچ،به قدرت رسیدن حکومت موقت،اشغال شبه جزیره کریمه وبرگزاری رفراندوم والحاق آن به روسیه،ناآرامی های مناطق شرقی اوکراین و ... نتیجه ء این بحران بود. باتوجه به نقش رسانه ها در سیاست خارجی ایالات متحده در این پژوهش به بررسی نقش و تاثیرگذاری رسانه های آمریکایی در جریان تحولات اخیر در اوکراین پرداخته می شود و در روند این بررسی به فعالیتهای 3 رسانه خبری مهم آمریکایی(سی ان ان،فاکس نیوز و نیویورک تایمز) در جریان تحولات اوکراین می پردازیم. کلمات کلیدی:رسانه ها، دیپلماسی رسانه ای،دیپلماسی عمومی، قدرت نرم،قدرت سخت،بحران اوکراین

حکومت عربستان سعودی از جمله حکومت های هویتی و دارای ایدئولوژی در منطقه است و تفکرات محمدبن عبدالوهاب و فرقه مذهبی حنبلی تاثیری جدی در تمام لایه های سیاسی از جمله سیاست خارجی این کشور گذاشته است. اصول سیاست های خارجی این کشور برگرفته از دو اصل مبانی اندیشه های وهابیت بنا گذاشته شده است یکی رهبری جهان اسلام و دیگری اتحاد و هماهنگی و هم سویی با غرب و آمریکا. عربستان برای اجرایی کردن این دو اصل عمدتا به دنبال اجرای سیاست های کم تنش و ملایم با غرب و آمریکا و تعدیل کننده سیاست های رادیکال جهان عرب در تقابل با غرب بوده است.و برای اجرای بهتر این اصول به دنبال نفوذ موثر خود در کشورهای عربی و اسلامی و نفوذ آیین وهابیت به عنوان عامل مشروعیت بخش خود بوده است. این کشور در تقابل با کانون های فعال شیعی از جمله ایران به دو علت اندیشه های ضد شیعی وهابیت و جلوگیری از نفوذ جریان تشیع در کشورهای اسلامی سیاست های خارجی خود را در قبال این جریان از حالت تعادل خارج نموده و به تقابل و ضدیت پرداخته است و تمام تلاش خود را مخصوصا بعد از بهار عربی برای حفظ توازن سیاسی موجود و نفوذ خود و ترویج فضای تعامل با آمریکا و مصالحه با اسرائیل به کاربرده است.