بررسی اثرات سمیت سلولی و القاء آسیب dna سس کوئی ترپن فروتینین بر روی تعدادی رده سلولی کارسینوما با وجود پیشرفت های انجام گرفته در شیمی درمانی سرطان، پاسخ موثر به این روش درمانی، به دلیل مقاومت اکتسابی سلول های سرطانی، تنها در تعداد کمی از بیماران مشاهده می شود. سس کوئی ترپن ها هیدروکربن های حلقوی با منشاء گیاهی هستند که اثرات ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد التهابی آن ها به اثبات رسیده است. جنس رازیانه، متعلق به خانواده چتریان، گیاهانی با گسترش وسیع در خاورمیانه و بویژه کشورهایی مانند ایران هستند. در پژوهش حاضر اثرات سمیت سلولی و القا کنندگی آپوپتوز فروتینین، سس کوئی ترپن مستخرج از گیاه ferula ovina، با استفاده از روش های سنجش mtt، رنگ آمیزی های dapiو pi و نیز تکنیک dna laddering مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی اثرات سمیت سلولی فروتینین، پنج رده سلولی مورد استفاده قرار گرفتند که عبارت اند از tcc (سلول های کارسینومای مثانه انسان)، mcf7 (سلول های کارسینومای پستان انسان)، ntera2 (سلول های کارسینومای شبه جنینی انسان)، kyse30 (سلول های کارسینومای مری انسان) و hff3 (فیبروبلاست های نرمال انسان). جهت تعیین غلظتی از فروتینین که منجر به مرگ 50% از سلول ها می شود (ic50)، چندین غلظت از فروتینین (5، 10، 20، 30، 40، 50 و ?g/ml100) تهیه و بر سلول ها اثر داده شد و به منظور حذف اثر سمی dmso، که به عنوان حلال مورد استفاده قرار گرفته بود، محلول های مختلفی از dmso نیز تهیه و بر سلول ها اثر داده شدند. برای بررسی بیشتر مکانیسم عمل فروتینین، آسیب dna در سلول های tcc، mcf7 و kyse30 با استفاده از رنگ آمیزی dapi مورد مطالعه قرار گرفته و از رنگ آمیزی pi و تکنیک dna laddering نیز جهت بررسی بیشتر اثر این ترکیب بر روی سلول های mcf7 استفاده شد. تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از سنجش mtt نشان داد که پس از 24 ساعت، ic50 فروتینین بر روی سلول های سرطانی در بازه غلظتی 17 تا ?g/ml 37 بود. لازم به ذکر است که طی بازه زمانی مشابه، ic50 فروتینین بر روی سلول های hff3 حدود ?g/ml 46 تعیین شد. مطالعه مورفولوژی هسته سلول ها با استفاده از رنگ آمیزی dapi نیز نشان داد که در مقایسه با سلول های tcc، mcf7 و kyse30 تیمار نشده و نیز سلول های تیمار شده با dmso، به ترتیب غلظت های 33، 37 و ?g/ml22 ماده فروتینین باعث افزایش معنی دار(p<0.001) کروماتین های منقبض شده و هسته های قطعه قطعه شده می گردد. همچنین مطالعه اثرات فروتینین بر سلول های mcf7 با استفاده از رنگ آمیزی pi و تکنیک dna laddering نشان داد که غلظت ?g/ml74 ماده فروتینین بطور معنی داری باعث افزایش تعداد سلول های آپوپتوتیک و القا آسیب dna می گردد. ferula ovina گیاهی خوراکی حاوی مقادیر بالایی مشتقات ترپنی است که در طب سنتی ایران به دلیل داشتن اثرات ضد باکتریایی تجویز می گردد. نتایج حاضر نشان داد که فروتینین در مقایسه با سلول های سرطانی، اثرات سمی کمتری بر سلول های نرمال اعمال کرده، و نیز عملکرد خود بر سلول های سرطانی را از طریق القا آپوپتوز ایفا می کند. بدین دلیل به نظر می رسد که می توان فعالیت ضد سرطانی این ترکیب را در مطالعات in vivo و کلینیکی آینده مورد بررسی بیشتر قرار داد.