چکیده جنس fumaria با پیچیدگی های تاکسونومی در خصوص تعیین حدود گونه ها، در ایران با 8 گونه شناسایی می شود. گونه های f. parviflora، f. vaillantii و f. officinalis دارای تنوع فروگونه ای هستند، که پیش از این مورد بررسی واقع نشده بود. در این پژوهش ضمن جمع آوری واحدهای جمعیتی گونه های fumaria از طبیعت، به ساختار تشریحی میوه جهت تفکیک بهتر گونه ها، مقایسه ی الگو های حاصل از اسید چرب و سیتوژنتیک این گونه ها پرداخته شده است. بررسی میوه با برش گیری دستی و رنگ آمیزی مضاعف، صفات ارزشمند کمی و کیفی را آشکار ساخت. تجزیه و تحلیل آماری نتایج ساختار تشریحی میوه و اسیدهای چرب به صورت چند متغیره با استفاده از نرم افزار spss ver. 19 صورت پذیرفت. از روش های تجزیه ی خوشه ای نظیر ward و upgma، تجزیه به عامل ها و رسته بندی با استفاده از مولفه های اصلی استفاده شد. در ایـــن تحقیق بــرای نخستین بار گزارش هایی از سطوح فروگونه ای برای گونــه های f. parviflora، f. vaillantii و f. officinallis برای فلور ایران معرفی گردید. اسیدهای چرب بذر شاتره از گونه های مختلف با استفاده از روش bligh and dyer 1959 و انجام gc استخراج و شناسایی شد. در بیشتر گونه ها اسید چرب شاخص پالمیتیک اسید بود. بین واریته های مختلف f. parviflora، تفاوت در نوع اسیدهای چرب مشاهده شد. در این پژوهش برای نخستین بار شمارش کروموزومی گامتوفیت در 4 گونه انجام شد و بررسی رفتار کروموزوم ها در میوز نشان داد که ناهنــجاری هایی مانند دی سیناپس و چسبنــدگی میوز که بـــرای نخستین بار گزارش می شوند، از طریق ایجاد گرده های کاهش نیافته در کاهش باروری، پلی پلوئیدی و گونه زایی جنس موثراند. بــرای نخستیــن بــار وجـــود کـــروموزوم b از جــمعیت f. parviflora گنبد گـــزارش می شود. ارتــباط بین زمینـــه های مختلف، مــورد بررسی واقع شــد و وضعیت های کروموزومی و پلی پلوئیدی، درصد باروری گرده ارزیابی شد. بــه نظر می رسد گونه زایی این گروه رویدادی اخیر باشد.