چکیده هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی اثرات بنزوآلفاپایرن (bap) و عفونت باکتری vibrio alginoliticus بر هیستوفیزیولوژی تیروئید ماهی هامور معمولی (epinephelus coioides) می باشد. بدین منظور، 140 قطعه ماهی هامور معمولی (میانگین وزنی 9/7 ±180 گرم) به طور تصادفی انتخاب و پس از طی دوره سازگاری 10 روزه، به مدت 2 هفته مورد مطالعه قرار گرفتند. طراحی آزمایش بدین صورت بود که در تانک اول هیچ گونه تزریقی صورت نگرفت، به ماهیان تانک دوم فقط روغن نارگیل، تانک سوم باکتری v. alginoliticus با دوز cfu/ml 107، تانک چهارم و پنجم به ترتیب 20 و 200 میلی گرم بر کیلوگرمbap ، تانک ششم و هفتم نیز به ترتیب غلظت 20 میلی گرم بر کیلوگرمbap +cfu/ml v. alginoliticus 107 و غلظت 200 میلی گرم بر کیلوگرمbap + alginoliticus .cfu/ml v 107 به صورت درون صفاقی تزرق شد. در روزهای 1، 4، 7 و 14 خون گیری از سیاهرگ ساقه دمی ماهیان انجام شد و سنجش سطوح هورمون های تیروئیدی (t3، t4) و هورمون محرک تیروئید (tsh) به ترتیب با روش های elisa و irma صورت گرفت. نمونه های بافتی از ناحیه حلقی ماهیان در روزهای 1، 4، 7 و14 اخذ و در محلول بافر فرمالین تثبیت گردید. پس از طی مراحل بافت شناسی آزمایشگاهی، مقاطع بافتی با استفاده از روش رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین (h & e)، رنگ آمیزی و در زیر میکروسکوپ نوری بررسی شدند. نتایج، نشان دهنده کاهش قابل توجه غلظت هورمون های (t3،t4 و tsh) در روز چهارم آزمایش در تیمارهای دارای bap و تیمارهای ترکیبی نسبت به گروه های شاهد (05/0(p< و سپس افزایش این هورمون ها تا روز چهاردهم آزمایش بود. در ماهیان تیمار شده با alginoliticus . vکاهش قابل توجه این هورمون ها در روز هفتم و سپس افزایش آنها نسبت به گروه های شاهد، مشاهده گردید (05/0(p<. همچنین، نتایج بافت شناسی، نشان دهنده تغییرات قابل توجه در ساختار بافت تیروئید همه تیمارها بود. در گروه های تیمار شده با bap و تیمارهای ترکیبی، افزایش اندازه فولیکول های تیروئیدی، کاهش ارتفاع تیروسیت ها و کاهش بافت همبند بینابینی مشاهده گردید. در تیمار باکتری، ضایعات مذکور در روز هفتم مشاهده شد. در تیمارهای دارای bap و تیمارهای ترکیبی، افزایش غلظت هورمون ها و کاهش ضایعات بافتی، از روز چهارم به بعد به دلیل بیوترانسفورماسیونbap در کبد ماهیان و کاهش اثرات آن می باشد. همچنین در انتهای دوره آزمایش، بازگشت هورمون ها به سطوح کنترل و کاهش آسیب-های بافتی در تیمار باکتری، به دلیل کاهش بیماری زایی باکتری پس از 6 تا 7 روز، مشاهده گردید.