در این تحقیق ابتدا سوابق خرابی قطعات در ایستگاههای پمپاژ آب را بررسی میکنیم. سپس دو قطعه بحرانی را انتخاب نموده و با استفاده از سوابق شکست و زمان تعمیر این قطعات؛ توابع توزیع احتمال شکست و زمان تعمیر آنها را مشخص می نماییم. سیاست نگهداری و تعمیراتی که در این تحقیق بکار می رود، تعویض پیشگیرانه قطعات در فواصل زمانی ثابت است بطوریکه کمترین هزینه، شاخص بهینه سازی باشد. بنابراین تابع هدف مسئله عبارت است از مینیمم کردن هزینه کل تعویض اضطراری و پیشگیرانه قطعات مذکور است و محدودیت های مسئله، تولید حداقل تقاضای آب در هر شبانه روز و حداکثر نیروی انسانی تعمیراتی مورد نیاز در هر ماه می باشد. به منظور حل مسئله از شبیه سازی استفاده نموده و با استفاده از توابع توزیع احتمال شکست و زمانهای تعمیر و تولید اعداد تصادفی، وضعیت سیستم نگهداری و تعمیرات ایستگاههای پمپاژ آب برای مدت زمانی طولانی شبیه سازی می شود تا بهترین فاصله تعویض پیشگیرانه قطعات مذکور را تعیین نماییم.

طراحی گرافیک در عین حال که دارای اصول و ضوابط زیبا شناختی مشترکی در تمام دنیاست اما در هر منطقه با توجه به قابلیت ها و نیازهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... صورت های گوناگونی به خود می گیرد. طراحی گرافیک محیطی در ایران، نیز منطبق با هویت فرهنگی اجتماعی و تاریخی مختص به خود شکل گرفته است. بررسی روند ایجاد طراحی گرافیک محیطی بافت های سنتی به عنوان نمونه هایی متناسب با شرایط و نیازهای زندگی فردی و اجتماعی انسان ها، می تواند راه گشایی برای طراحی گرافیک معاصر باشد. چرا که با وجود پیشرفت علم و تفاوت های بارز در زندگی انسان معاصر با گذشته، انسان ها ذاتاً تغییر نمی کنند، به این معنی که به طور مثال تمایل یک انسان به آرامش درونی، زیبایی، حفظ حریم خصوصی در عین حال ارتباط با محیط خارج، همواره وجود داشته و هم اکنون هم یک خواسته ی عمومی است. برای رسیدن به شناخت در رابطه با انسان و پیوند او با محیط، بافت سنتی یزد انتخاب شده است، چرا که بافت آن تا حدود زیادی به گونه ی گذشته حفظ شده است.

اقوام ترکمان، بین قرون پنجم تا هفتم هجری از نواحی اطراف ماوراء النهر وارد ایران شده و پس از مدتی در نواحی اطراف دریاچه وان در ترکیه امروزی سکنی گزیدند. اینان پس از چندی قلمرو خود را گسترش داد و به بخشی از غرب ایران و شرق آناتولی دست یافتند. در اوایل قرن نهم هجری ترکمانان قراقویونلو با گسترش نواحی تحت امر خود حکومت مستقلی به مرکزیت تبریز شکل دادند که تا زمان مرگ حسنعلی آخرین حاکم آنان در 873 هـ. ادامه یافت ودر دهه 860 هـ . تا هرات پیش رفته و جهانشاه، مقتدرترین حاکمشان در هرات به تخت نشست. ترکمانان قراقویونلو در دو هنر نگارگری و معماری آثار ارزنده ای از خود بجای گذاشتند و گرایش های مدهبی آنان به تشیع در این آثار نمود یافته است. از منظر تحولات رخ داده در جهان اسلام، قرن نهم هجری، اهمیت ویژه ای دارد. در این قرن گرایشهای نوین در تصوف ظهور پیدا کرده و تشیع بدان نفوذ فراوان یافته است. از منظر تاریخی، در این قرن ترکان عثمانی موفق به فتح قسطنطنیه شده و حکومت هزار و صد ساله بیزانس را ساقط کردند و از طرفی در همین قرن تیمور، فاتح بزرگ آسیا در ماوراء النهر ظهور کرده و تا اراضی آناتولی را در سیطره خود گرفت. در چنین اوضاعی بود که آناتولی شرقی حد مرز دو حکومت عثمانی و تیموری مکانی امن برای رشد و تبلیغ اندیشه های صوفیانه و رشد فرق جدید بود. احترام حکام به مشایخ صوفیه نیز منجر به افزایش مقام و قدرت آنان می شد. با توجه به این مقدمه در این پایان نامه به بررسی هنر تزیین کاشی در معماری قراقویونلوها پرداخته شده است. هدف از آن بررسی دقیق آثار کاشی قراقویونلوها از نظر طرح، نقش و رنگ بوده است. چرا که تاکنون این آثار در دسته آثار هنر تیموری طبفه بندی می شدند. با توجه به تحولات دینی، اجتماعی و تاریخی قرن نهم ابتدا تاریخ و جغرافیای ترکمانان قراقویونلو به اختصار بیان شده است و سپس مهمترین تحولات و مهمترین اندیشه های دینی قرن نهم هجری مورد بررسی و کاوش قرار گرفته اند، چرا که این تحولات نمودهایی در هنر این دوره می توانست داشته باشد. آنگاه به معرفی و تجزیه و تحلیل آثار هنر کاشیکاری ترکمان قراقویونلو از منظر نقش رنگ و طرح و نیز شیوه های رایج کاشیکاری پرداخته شده است. تعداد این آثار زیاد نبوده و انگشت شمار است اما از کیفیتی بی نظیر برخوردارند. مسجد کبود تبریز به عنوان مهمترین اثر به جای مانده ار آنان جایگاه ویژه ای در کاشیکاری ایران دارد. چه از نظر فنی که حاوی ظریفترین آثار کاشی معرق بوده و نیز تنوع زیبایی از انواع کاشی را در خود جای داده است، و چه از منظر طرح و نقش که حاوی مفاهیمی جالب توجه بوده و به لحاظ ارزشهای هنری نیز مقامی بالا دارد. آثاری از اندیشه های حروفیان که آذربایجان مهمترین مرکز فعالیت آنان بوده، در این مسجد دیده می شود. همزمانی کتیبه های شیعی و سنی در آن، علیرغم شیعه بودن قراقویونلوها و کشف و قرائت دو کتیبه در سردر مسجد توسط نگارنده مبنی بر نماز جمعه و جماعت، جامع بودن آن و برگزاری نماز جمعه در آن را اثبات می کند و این مسأله مهمترین توجیه در همزمانی کتیبه های شیعه و سنی در آن است، چرا که مردم تبریز در قرن نهم هجری دارای مذهب اهل تسنن بودند. پس از استخراج و قرائت کتیبه ها، نقوش هندسی ترسیم، بررسی، و تحلیل ومفاهیم برخی از آنان ارائه شده است. همچنین در این پایان نامه نقوش گیاهی و نیز مسأله طرح و طراحی در کاشیکاری این مسجد بررسی و تحلیل شده اند. بنای زیارتی درب امام در اصفهان دومین اثر مورد بررسی نگارنده در این پایان نامه است که به همان روش بررسی مسجد کبود، تجزیه و تحلیل شده است. پس از سیل سال 860 هـ . ق. در یزد بناهای آن توسط جهانشاه مرمت شده اند که این آثار نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در نهایت نگارنده با توجه به گرایش تحصیلی خود مبادرت به ساخت دو اثر با الهام از طرحهای مسجد کبود تبریز کرده است.

چکیده ایران سرزمینی است با پیشینه طولانی که در جای جای آن آثار متعددی از دوره های مختلف دیده می شود. مجموعه گنجعلیخان کرمان نیز یکی از مجموعه های به جای مانده از دوره صفویه است و باتوجه به اینکه بیشتر هنرهای عصر صفویه در این مجموعه درحد کمال رسیده اند، از بهترین مجموعه های احداث شده در آن دوران، درکرمان می باشد. این مجموعه شامل: کاروانسرا، حمام، آب انبار، دارالضرب و میدان بوده و تزئینات آن شامل: نقوش جانوری، گیاهی، انسانی و هندسی می باشد. نقوش فوق، علاوه بر بررسی، مورد بازسازی نیز قرار گرفته اند. شناخت بناها و تزئینات وابسته به آن، می تواند ضمن تداوم نقوش آن ها در دوره های آتی، راه را برای بسیاری از طراحان گرافیک هموار کند. چراکه این شناخت، می تواند ضمن خلق آثارگرافیکی زیبا، به جنبه های دیگری چون تبلیغ و اطلاع-رسانی و ترویج بی انجامد. از میراث برجای مانده در این مجموعه به این نتیجه می توان دست یافت که تمدن و هنر، دوره ای پا برجا و پایدار خواهدبود که توجه به شاخصه های فرهنگی و هنری در آن از عمق و خلاقیت عمیق تری برخوردار باشد. در این تحقیق در کنار بررسی تاریخچه مجموعه گنجعلیخان کرمان و چند عمارت دیگر ازجمله: مسجد جامع و عمارت شترگلو، به معماری، تزئینات وابسته و نقوش جانوری به کاربرده شده در آن ها پرداخته شده است. واژگان کلیدی: مجموعه گنجعلیخان، کرمان، نقوش جانوری، صفویه، مسجدجامع، عمارت شترگلو

مازندران نامی است که از آن در اساطیر و افسانه ها بسیار سخن به میان آمده است. این مکان اسطوره ای مهد هنر پیش از تاریخ و هنر قرون مختلف اسلامی است که در شناخت اصالت سرزمین متمدن ایران نقشی اساسی ایفا می کند. وجود برجهای آرامگاهی متعدد در جای جای این مکان پر رمز و راز، دلیلی قاطع بر وجود عوامل شناخت اصالت و هویت هنر اسلامی در آن است. برجهای آرامگاهی مازندران در سرتاسر آن پراکنده اند و بررسی هر یک از آنها برگی از اسرار هنر اولیه اسلامی را ورق می زند. بررسی منشأ و دلیل استفاده از نقوش گیاهی در سه برج آرامگاهی رسگت، لاجیم و رادکان و کشف علت کاربرد کتیبه های پهلوی و کوفی در کنار یکدیگر در این سه برج مورد مطالعه، راه را برای شناخت هر چه بیشتر هنر اصیل اسلامی هموار می کند. مطالعه تزئینات این سه برج نشان می دهد که هنرمند ایرانی پس از ورود اسلام به ایران، اصالت هنر ایرانی را فراموش نکرده، بلکه آثار هنری اسلامی را در راستای دین اسلام و با الهام از هنر با هویت ایرانی خلق کرده است. حضور کتیبه های پهلوی در کنار آیات قرآنی با تزئینات مشترک، از مهمترین شاخصه های هنری هنرمندان این دوره است که در کمتر جایی ظاهر شده اند.

«اسطوره همچون نظام نشانه شناسی» برگرفته شده از مقاله ی«اسطوره امروز»، نوشته ی رولان بارت roland barthes است و ترکیب واژگانی جدیدی نیست. منظور از عنوان مذکور این است که در قالب نظام ها و اجزای نشانه شناسانه، به اسطوره شناسی بپردازیم. اسطوره در این جا معنا و مفهوم مشخصی هم دارد: اسطوره یک گفتار است و نه هر گفتاری؛ گفتاری که حاوی یک پیام و انگیزش باشد. در مبانی نظری این تحقیق، ضمن آن که زوایای اسطوره شناسی رولان بارت منعکس شده است، تلاش های اسطوره شناسانه ی دیگری نیز مانند فاصله گذاریِ برتولت برشتbertolt brecht ، اسطوره شناسی های ارنست کاسیررernst cassirer و بالأخره اسطوره شناسی ها در آثار برخی از متفکرین مکتب فرانکفورت، به بحث و بررسی گذاشته شده است. این اسطوره شناسی ها درمجموع کمک می کنند که در هنگام بازخوانی اسطوره پردازی های گوناگون، بتوان محتوا و کارکرد جدید اسطوره ها را در هر بازه ی زمانی و مکانی شناسایی و راززدایی نمود. در نتیجه از این مبانی فکری و نظری، برای بازخوانی اسطوره پردازی ها در نقوش سفالینه های نیشابور در قرن چهارم هجری قمری/ دهم میلادی، کمک گرفته شد. این بازخوانی بیش از هرچیز نیازمند بررسی اوضاع سیاسی، مذهبی و اجتماعی در محدوده ی زمانی و مکانی مورد نظر است. در این مباحث به تحلیل اوضاع سامانیان در قرن چهارم اشاره شده است. همچنین در قسمت عقاید مذهبی، آثار و تبعات بعضی از عقاید تشیع و به ویژه عقاید اسماعیلیان و فرقه های موسوم به «زنادقه»، در اوضاع اجتماعی و سیاسی این دوره مورد ارزیابی قرار گرفته است. شرح و تفسیر باورهای متافیزیکی این دوران مانند پیشگوئی های نجومی، قسمت دیگری از این مطالعات را به خود اختصاص داده است. در پایان ابتدا جمع بندی مختصری از این دامنه ی گسترده از اصول فکری، سیاسی و مذهبی ارائه گردیده است. سپس با توجه به این نتایج، نقشمایه ها و اجزای بصری- مانند نقوش انسانی، حیوانی و خوشنویسی- در دو ظرف سفالین از نیشابور و از قرن چهارم هجری قمری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

خراسان شمالی به دلیل قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی، در طول تاریخ، همواره مورد تهاجم اقوام مختلف قرار گرفته و به همین علت کم تر بنایی همراه با نقوش تزئینی آن باقی مانده است و ما ناچاریم به همین انگشت شمار اثر باقی مانده بپردازیم. به غیر از بناها که عرصه ی ابراز عشق و هنر مردمان این سرزمین است، یکی از مهم ترین زمینه های آفرینش هنرمندان بومی، گلیم این استان است. از آن جا که تحقیقات مدوّن و موثری در زمینه ی جمع آوری نقوش منطقه، صورت نگرفته و در حال حاضر دچار فقر تصویری از بازمانده های تاریخی و فرهنگی استان می باشیم، لذا نیاز به گردآوری مجموعه ی نقوش استانی، به منزله ی شناسنامه ی فرهنگی و احساسی است که ایجاد این مجموعه را باعث شده است. می توان با مستند کردن و جمع آوری نقوش، به خصوص نقش گلیم ها، به مثابه بخشی از هنر بکر این سرزمین، ضمن معرفی شکل ظاهری آن ها به جامعه، با نگاهی نو، قابلیت های آن را در کاربرد به عنوان عنصری تزئینی مطرح کرد و آثار ملی را به مُهر فرهنگ آراست. امکانات بالقوه ای که در این نقوش وجود دارد، می تواند خلأ موجود در بازار فرهنگ تصویری ایرانی را به نحوی پر کند. ضعف و کمبود منابع تصویری در دسترس هنرمندان، به رغم وفور آن ها در میان جامعه سنتی و هنرمندان بومی، خود اعلام نیازی است برای استخراج این گوهر ارزشمند و تبدیل آن به وسیله ای ساده ولی پر محتوا برای خلق آثار هنری. ثبت آن ها بر در و دیوار منازل، را در قالب کاغذدیواری ها، پرده ها، فرش هایی با طراحی مدرن و ... ؛ و در هر تولیدی که نیاز به جزئی برای تزئین دارد، می تواند یکی از هزاران قابلیت به کارگیری این نقوش وجود داشته باشد؛ که البته نیل به این مهم همت هنرمندان را می طلبد.

قرن دهم هجری دوران اوج تاثیر هنر ایران بر آسیای صغیر است. وقایعی مهمی همچون پایان حکمرانی ترکمانان آق قویونلو، افول مکتب هرات، واقعه چالدران و تصرف تبریز، سبب انتقال گنجینه آثار و مهاجرت بسیاری از هنرمندان و صنعتگران ایرانی به دربار عثمانی گشت. این شرایط در کنار عوامل مهمی همچون فشارهای مذهبی دولت صفوی بر عموم مردم بر قبول مذهب شیعه، جملگی در ورود تاثیرات هنر ایران زمین بر دربار استانبول کارگر افتاد. دولت عثمانی با هدف اعتبار بخشیدن به موقعیت سیاسی و فرهنگی خود، اولین کارگاههای هنر استانبول را با اقتباس از ایران که در زمینه فرهنگ و هنر آن روزگار پیشگام بود، تاسیس کرد. تحولات سیاسی و ناآرامیهای مختلفی که در طی این سالها در ایران رخ داد، شرایط را برای خروج بسیاری از گنجینه آثار و دستنوشته های نفیس و همچنین مهاجرت گروهی از هنرمندان و اساتید فن ایران که در جهت یافتن حمایت و پشتیبانی هنری بودند، به استانبول فراهم ساخت. این شرایط، بستر مناسبی را جهت رشد و توسعه نگارگری عثمانی بر پایه دستآوردهای هنری مکاتب ایران در کارگاههای تازه تاسیس استانبول بوجود آورد. روش شناسی تحقیق به واسطه پراکندگی موضوعات، بیشتر بر نوع بنیادین و توسعه ای و برپایه روشهای توصیفی، تاریخی و در پاره ای موارد بر روش همبستگی استوار است. تجزیه و تحلیل آثار مصور مکتب استانبول و تطبیق آنها با همتایشان در ایران، بالاخص در نیمه نخست قرن دهم هجری، تشابهات بارزی را بین آثار دو گروه به نمایش میگذارد. نتایج رساله حاضر بازتاب این حقیقت است که نه تنها از نسخ مصور ایرانی موجود در خزانه توپقاپی سرای، به عنوان الگو در تولدات نسخ مصور دربار استانبول استفاده می شده، بلکه فعالیت هنرمندان مهاجر ایرانی در کارگاههای توپقاپی سرای و نیز رهنمونهای برخی صاحب نظران بر تولید آثار مکتب استانبول، تاثیرات قابل ملاحظه ای را از دستآوردهای هنر ایران زمین بر نگارگری عثمانی بر جای گذاشته است.

پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل وضعیت رشته ی ارتباط تصویری در مقطع کارشناسی پرداخته است. فرض پژوهش بر این امر استوار بوده است که برنامه ی درسی رشته‏ی ارتباط تصویری، در ایجاد زمینه برای تقویت مهارت های عملی و علمی از جمله خلاقیت، تفکر انتقادی، تقویت دید بصری، استفاده ی صحیح و مناسب از تکنولوژی و شناخت ماهیت و جایگاه تکنولوژی، پاسخگوی نیازهای این رشته نبوده است. با توجه به شرایط و نیازها و با استفاده از رویکردهای مناسب می توان به راه‏کارهایی برای تجدید نظر و بهبود برنامه ی درسی رشته ارتباط تصویری دست یافت. بدیهی است برنامه ی درسی فعلی رشته ی ارتباط تصویری در مقطع کارشناسی، سالهاست مورد بازنگری قرار نگرفته است. با توجه به ناکارآمدی و عدم موفقیت فارغ التحصیلان آن و از طرفی پیشرفت روزافزون این رشته در سراسر دنیا ، لزوم بازنگری و پیشنهاد در مورد برنامه ریزی درسی آن ضروری به نظر می رسد. این پژوهش به بررسی این برنامه ریزی پرداخته و با توجه به نقاط قوت و تأکید بر آن و بررسی نقاط ضعف به ریشه یابی و تحلیل آن مبادرت ورزیده است. نگارنده بر این باور بوده است که با توجه به شرایط و انتظارات، می توان با یک رویکرد تلفیقی و تطبیقی به تجدید نظر در اهداف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی در برنامه ی درسی این رشته پرداخت. همچنین با غنی تر نمودن بُعد نظری و پرورش مهارت های تحقیق در برنامه ی درسی رشته ی ارتباط تصویری به بهبود برنامه کمک کرد. هدف از این پژوهش ارائه ی تعریف جامع و دقیق ماهیت این رشته، جهت مشخص شدن اهداف برنامه ی درسی آن، بررسی تطبیقی برنامه ی ارتباط تصویری در ایران و تعدادی دانشگاه خارجی و شناسایی نقاط ضعف و قوت آنها و ارائه ی راه کارهایی برای بهبود بخشیدن به برنامه ی درسی رشته ی ارتباط تصویری جهت بررسی، بازبینی و ارتقاء برنامه ی درسی این رشته بوده است. بازبینی و بررسی های معلوم، همه جانبه و نتایج پژوهش می تواند مورد استفاده ی مسئولین مربوطه همچون وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه ها و سایر مراکز آموزش عالی باشد. بدین ترتیب می توان از یافته های این پژوهش در راستای تجدیدنظر و بهبود برنامه ی درسی-دانشگاهی هنر به ویژه ارتباط تصویری استفاده نمود. همچنین نتایج این پژوهش می تواند زمینه ساز و مبنای دیگر پژوهش ها و مطالعات علمی باشد و با این مهم به آرمان رسیدن به جامعه ی ارتباط تصویری مطلوب‏تر نزدیک شد.

این پژوهش، در رابطه با اهمیت اصول و فنون روش های تدریس در درس آموزش طراحی پوستر انجام شده است. محقق سعی نموده که با طرح 17 سوال پژوهشی بر اساس سوال کلی و جزئی و سه مضمون: یک. ویژگی های شخصیتی مدرس در 5 سوال. دو. توانایی علمی مدرس در 4 سوال و سه. توانایی تدریس مدرس در 8 سوال از طریق مصاحبه و اخذ دیدگاه دانشجویان گرافیک نسبت به استادان این درس به بررسی و کنکاش روش های موفق آموزش طراحی پوستر در دانشگاه های هنر ایران پرداخته است. روش پژوهش کیفی و از نوع مصاحبه ای می باشد و با توجه به اینکه نمونه گیری آماری بر اساس پژوهش کیفی زمانی متوقف می گردد که محقق به غنای داده ها رسیده باشد لذا جامعه آماری 13 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد گرافیک بوده است. از برجسته ترین و مهمترین نتایج پژوهش حاضر که از مجموع یافته های اصلی و جانبی پاسخ مصاحبه شوندگان در اختیار محقق قرار گرفت مبین آن است که مدرسان درس طراحی پوستر غالباً در امر آموزش و تدریس سلیقه ای عمل نموده و با طرح درس و برنامه مدونی کلاس خود را اداره نکرده اند، سرفصل های آموزشی در بیشتر موارد توسط استادان به طور کامل پوشش داده نشده، فقدان استادان با تجربه کاری، حرفه ای و عملی کافی برای تدریس این درس، بی توجه استادان به برگزاری ارزشیابی های دوره ای و همچنین مدرسان با تخصص های غیرمرتبط به آموزش این واحد درسی پرداخته و شخصیت مورد قبولی را برای ایفای نقش استادی در این درس ارائه ننموده اند که لازم است برنامه ریزان آموزشی در تعیین سرفصل ها تجدید نظر نموده تا استادان و مجریان طرح درس ها بتوانند روش های موفق و مدونی در درس طراحی پوستر بکار گرفته و نقص های آموزشی تدریس آن را مرتفع سازند

مُهرها منابع تصویری غنی و با ارزش فرهنگی به?شمار می?آیند با توجه به اهمیت مهرهای که جزء اسناد و مدارک اصیل و دست اول محسوب می شوند، مطالعه ی جامع درمورد آنها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. هنر در دوره های مختلف از هر منظری که بررسی شود دریچه ی تازه برگستره ی دانش باستان شناسی و آشنایی با فرهنگ، اعتقادات وآداب رسوم و گروهها وطبقات مختلف اجتماعی می گشاید و جنبه های مختلف زندگی این دوره را نشان می دهد. هنر مهرسازی و حکاکی نقوش روی مهرها که در رده هنرهای سنتی قلمداد می شود از جهات مختلف دارای اهمیت ویژه ای است. در دورانهای مختلف اهمیت ویژه ای یافت. نقوشی که بر این سنگ ها و فلزات و دیگر اجسام حک شده، برخاسته از باور مردم آن روزگاراست و اعتقادات مذهبی و اسطوره ای و باورهای عامیانه را منعکس می کند. همین طور کاربرد این مهرها به عنوان تضمین و تایید سندهای اقتصادی و اداری و احکام حکومتی حائز اهمیت است. این تحقیق، از نوع هدف کاربردی و توسعه ای بوده و برای تسهیل و فراهم آوردن بسترهای کاربردی مناسب به بررسی ریخت شناسی و زیبایی شناسی نقوش مهرها و ماهیت و محتوای آنها پرداخته است . از لحاظ روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر، میدانی و کتابخانه ای است و در این پژوهش با بررسی تعداد 472 سجع مهر اسناد موجود در موزه بنیاد پژوهش های اسلامی شهر سوق به مطالعه محتوایی و کارکردی پرداخته شده است.

نقاشی دیواری هنری دیرین است با ظرفیت هایی نوین و تاریخ هنر مملو از آثار دیواری با کارکردها و رویکردهای متنوع است. به موازات رشد جوامع بشری، عنصر ارتباط نیز در این آثار رشد کرده است. امروزه آثار دیوارنگاری به قلمروهای گسترده ای از حیات اجتماعی انسان ها واردشده اند و کارکردها و نقش های اجتماعی متعدد و متنوعی را در جامعه ایفا می کنند. در جامعه ایران، نقاشی دیواری از دیرباز مورد توجه حاکمیت های مختلف بوده است و در بیشتر دوره ها به عنوان هنری با قابلیت های عمومی، مورد توجه و حمایت حاکمیت بوده است. در دوران معاصر و با توجه به شکل گیری جوامع نوین، نقاشی دیواری در ایران نیز مورد توجه بیشتر حاکمیت قرارگرفته است. به ویژه در دوره پس از انقلاب، از ظرفیت های گفتمانی و اجتماعی نقاشی دیواری نهایت استفاده شده است. بررسی رابطه بین میدان تولید هنری در عرصه نقاشی دیواری با جامعه، مستلزم شناخت ضرورت ها، مواضع و رویکردهای کلان میدان قدرت در قبال جامعه است که به عنوان عنصری تعیین کننده و موثر بر شکل دهی هنر عمومی دیوارنگاری، ایفای نقش می کند. در این پژوهش نقاشی دیواری پس از انقلاب به عنوان یک زیرمیدان تولید هنری با روش توصیفی-تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته است. در دوره بعد از انقلاب، ساختار سیاسی به همراه نقاشان همگرا با ایدئولوژی انقلاب، ساختار هنری جدیدی را در زمینه نقاشی دیواری سازمان داده اند که در طی تحول های تاریخی درونی دوره فوق، شکل دهی به ماهیت، صورت و کیفیت آثار درحال تولید، را ادامه داده اند. هدف این رساله تحلیل موقعیت و کارکردهای اجتماعی و شناسایی عوامل موثر بر روند تولید و ارائه آثار نقاشی دیواری پس از انقلاب برای برخورداری از ظرفیت های ارتباطی، فرهنگی و اجتماعی آن است. کاربرد رسانه ای نقاشی دیواری در دوره پس از انقلاب، برای بیان مواضع حاکمیت مورد توجه قرارگرفته است و در روند اثرگذاری شرایط پرامونی در تولید آثار، جامعه و حاکمیت بر مضامین و ساختار محتوایی آثار تاثیر گذاشته اند و سرمایه های هنرمندان نیز بر کیفیت بیانی آثار موثر بوده است.

سلسله گورکانی ، با ظهور بابر در هند کار خود را آغاز نمود و جانشینان وی تا دوران شاه جهان ، از قدرتمندترین حامیان هنر در مشرق زمین بودند . دربارهای پر رونق همایون ، اکبر ، جهانگیر و شاه جهان مقصدی آرمانی و ایده آل برای هنرمندانی بود که به هر دلیلی از سرزمین های خود بیرون شده بودند از جمله شاخص ترین این هنرمندان ، ایرانیانی بودند که ناامید از حامیان صفوی خود به سمت دربارهای گورکانی هند رهسپار شدند . این مسئله خود آغازی بود برای رواج سبک و شیوه های ایرانی در نقاشی درباری گورکانیان ؛ کارگاههای درباری گورکانی که با حضور هنرمندانی ایرانی همچون میرسید علی و عبدالصمد و قرار گرفتن آنها در راس امور ، رونق یافته بود در ابتدایِ کار خود ، شیوه های ایرانی را در آن سرزمین بسط و گسترش دادند بطوری که تشخیص نقاشی های اولیه مکتب هند و ایرانی از نوع ایرانی آن جز برای اهل فن میسر نمی باشد . « هند و ایرانی » اصطلاحی است که در اوایل سده بیستم برای توصیف آثار نقاشان ایرانی و هندی فعال در دربار امپراطوران گورکانی هند به کار برده شده است ؛ زیرا آثار مزبور به لحاظ سبک از نگارگری ایرانی سرچشمه گرفته و به لحاظ جغرافیایی در هندوستان تولید شده بود . امروزه اصطلاح « نقاشی گورکانی یا نقاشی مغولیِ هند » که بر تحول بعدی این هنر در هندوستان نیز دلالت می کند ، متداول تر می باشد . در دوره های بعد با رشد و اعتلای هنرمندان بومی هند و نیز طبع و سیاست پادشاهان جدید و نفوذ سایه فرهنگ مغرب زمین بر قلمرو گورکانیان ، مکتب نوپای هند و ایرانی با تغییراتی گسترده مواجه شد ؛ کم رنگ شدن عناصر و شیوه های ایرانی ، طبیعت گرایی افراطی ، واقعگرایی ، حضور مضامین بومی هند و نیز مضامین مسیحی از جمله مهم ترین این تغییرات می باشند . اوج این تغییرات در دوران زمامداری جهانگیر به وقوع پیوست به طوری که بعضی از صاحبنظران ، نقاشی هند را در دوران او از مکتب هند و ایرانی مجزا دانسته و با نام «مکتب جهانگیری» به ما معرفی می نمایند . از تغییرات مهم دیگر در این دوران رواج قطعات مستقل و خودبسنده نقاشی و خوشنویسی است که تا حد زیادی جای سنت دیرینه کتاب آرایی ( که کارکرد اصلی نگارگری و خوشنویسی تا آن زمان بوده است ) را می گیرد. گردآوری و ارائه مجموعه ای این قطعات مستقل در قالب یک مجموعه ( مرقع یا آلبوم ) اصلی ترین فعالیت هنرمندان درباری را در دوران جهانگیر به خود اختصاص داده بود . علاقه این پادشاه هندی به طبیعت و نیز خلق آثار واقعگرایانه مکتب مستقلی را بر بستر مکتب هند و ایرانی خلق نمود که تاثیرات آن به ویژه در مرقع گلشن ـ به عنوان یکی از مهم تــرین و با ارزش ترین مجموعه های گردآوری شده در این دوره ـ بازنمود داشته است ؛ خصوصیات نقاشی دوران جهانگیری به ویژه توجه به طبیعت واقعگرا حتی در تشعیر های به کار رفته در کنار نگاره ها و خط نگاره های این مرقع ، قابل مشاهده است . در این پایان نامه ضمن مطالعه خصوصیات فرمی ، مضمونی و محتوایی نگاره های مکتب هند و ایرانی و نیز آثار دوران جهانگیری ( مکتب جهانگیری ) ، تعدادی از نگاره ها و خط نگاره ها ی محفوظ در مرقع گلشن مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. سعی ما در این مطالعه و تجزیه و تحلیل دست یافتن به ویژگیهای تصویر سازی در دوران جهانگیری بوده است . فصل های مختلف این پایان نامه به شرح زیر می باشد : فصل دوم پایان نامه تحت عنوان بسترهای سیاسی ، مذهبی ، فرهنگی و هنری گورکانیان هند ، به مطالعه و بررسی زمینه های سیاسی و اجتماعی شکل گیری سلسله گورکانیان هند اختصاص یافته است . چگونگی تشکیل حکومت گورکانی توسط بابر در آن سرزمین و ارائه شرحی از دوران زمامداری چهار پادشاه نخست این سلسله ( بابر ، همایون ، اکبر و جهانگیر) مطالب آغازین این فصل را به خود اختصاص داده است .شرح هنرپروری پادشاهان بابری و واکاوی عوامل ظهور و توسعه مکتب نقاشی هندو ایرانی از دیگر مباحث فصل دوم می باشد . بررسی ویژگی های فرمی و مضمونی این مکتب از مباحث مطرح شده در فصل سوم این پایان نامه تحت عنوان تصویرگری و کتاب آرایی گورکانیان هند با تاکید بر دوران جهانگیری می باشد . در این فصل به طور ویژه در مورد بسترهای ظهور شکل جدیدی از نقاشی در دوران زمامداری جهانگیر مطالبی ارائه شده است ؛ ادامه فصل نیز به معرفی ویژگی های فرمی ، مضمونی و محتوایی آثار خلق شده در این مکتب ( دوران جهانگیری ) اختصاص یافته است . فصل چهارم ( مرقع و مرقع سازی در ایران و هند ) ، به ارائه تعریفی جامع از مرقع و ساخت آن اختصاص یافته است ، همچنین علت رواج مرقع سازی ، تاریخچه مرقع سازی ، کارکرد آنها و تاثیراتی که این مجموعه ها بر ظهور شیوه های مستقل هنری داشته اند از دیگر مباحث ایــن فصل می باشد . همچنین در بخش دیگری از این فصل به معرفی هنرهای وابسته به مرقع سازی پرداخته شده است . فصل پنجم پایان نامه به معرفی مرقع گلشن اختصاص یافته است . چگونگی گردآوری و آماده سازی مرقع گلشن ، ویژگی های ظاهری مرقع ، ویژگی های مضمونی آثار موجود در آن ، سبک های تصویر گری مرقع و نیز شیوه های تشعیرسازی در آن از مباحث مطرح شده در این فصل می باشد . در بخش مربوط به تشعیر سازی مرقع گلشن به بررسی تمایزات فرمی و مضمونی نقوش تشعیر به کار رفته در کنار نگاره ها و خط نگاره ها پرداخته ایم . معرفی هنرمندان خوشنویس و نگارگر سازنده مرقع گلشن و تعداد آثار ساخته شده توسط ایشان در مرقع از مباحث دیگر این فصل می باشد . تجزیه و تحلیل نگاره ها و خط نگاره های مرقع گلشن با تاکید بر ویژگی های تصویری نگاره ها و خط نگاره های خلق شده در دوران جهانگیری عنوان آخرین فصل پایان نامه می باشد که به واکاوی ویژگی های سبکی و فرمی نگاره ها و حاشیه خط نگاره های مرقع گلشن پرداخته است. در این فصل سبکهای تصویر گری کار شده در مرقع گلشن ، همچنین تکنیکهای کار شده در ساخت نگاره ها و خط نگاره ها و نوع فضا سازی آثار موجود بصورت تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است . تجزیه و تحلیل های فرمی و مضمونی نگاره ها و حاشیه تشعیر خط نگاره ها بر اساس موارد فوق در هر بخش ارائه شده است . در ادامه نیز نتایج به دست آمده از فصول مختلف به ویژه فصل مربوط به تجزیه و تحلیل آثار ، به صورت فهرست وار و بر اساس اهداف و فرضیه های مطرح شده در پایان نامه آمده است .

بین کیفیت و گیرایی بصری بسته بندی، با فروش محصولات، رابطه ی تنگاتنگ و مستقیمی وجود دارد. با در نظر گرفتن این مهم که یکی از فنی ترین وجذابترین کارهای یک طراح گرافیک که از حساسیت بالایی برخوردار می باشد طراحی بسته بندی است، گرافیست با بکارگیری گرافیک و ساختاری خلاق در طراحی اش، سهم به سزایی از افزایش فروش و موفقیت محصول در بازار را به خود اختصاص میدهد. در این تحقیق سعی شده است برخی از نمونه های موفق بسته بندی دنیا و ایران از نظر خلاقیت در طراحی ساختار و گرافیک مورد بررسی و تطبیق قرار گیرد تا از این طریق الگوی مناسبی جهت طراحی یک بسته بندی موفق در اختیار طراحان قرار داده شود. نمونه های بسته بندی مورد ارزیابی، مربوط به محصولات عسل، چای، برنج و پسته می باشد. هدف از بررسی این نمونه ها رقابت با کالاهای خارجی، ارتقای کیفیت بسته بندی محصولات داخلی و دستیابی به پاسخ این پرسشها است؛ آیا فرمهای به کار رفته در این نمونه ها معنای خاصی دارد؟ طرحها و رنگهای به کاربرده شده چه ارتباطی با کاربرد محصول دارد؟ آیا بسته بندی می تواند با رعایت نکات فنی و هنری در میزان فروش تاثیرگذار باشد. عمده ترین روش پژوهش در این تحقیق روش تحلیلی و توصیفی بوده و شیوه تحقیق بررسی اسناد و مدارک کتابخانه ها و اینترنت بوده است. با توجه به بررسی های انجام شده، بسته بندی داخلی به دلیل محدودیت در اشکال مستلزم توسعه و ارتقا می باشد. برای کاهش ضایعات در زمان انبارداری، حمل و نقل و مصرف، نیاز به بسته بندی های مقاوم، اصولی و بازارپسند می باشد. در بخش عملی این پروژه تلاش بر این است تا بسته هایی طراحی شود که بتواند نقاط ضعف نمونه های داخلی خود را پوشش دهد و میان رقبای خارجی حرفی برای زدن داشته باشد. طرح عملی پیش رو شامل طراحی بسته بندی، ساک خرید و لیبل برای محصولات عسل، چای، برنج و پسته است. واژگان کلیدی: بسته بندی، طراحی، خلاقیت، گرافیک

صحافی یا هنر تجلید از جمله ی صنایع و هنرهای دستی است که قدمت آن به زمان ساخت و تولید نخستین کتابها می رسد. جلدها اغلب از چرم ساخته می شده است. در دوره های مختلف از حیات و شکوفایی هنر جلدسازی؛ تکنیک هایی برای ساخت و تولید جلدها ابداع گشته که در تنوع بخشیدن به نمای بیرونی و ظاهری کتب نقش ارزنده ای را بر عهده داشته است. از جمله ی این تکنیک ها می توان به مشبّک کاری چرم (جلد مشبّک) اشاره کرد. این هنر و تکنیک در پاره ای از مواقع با هنرهای دیگری چون معرّق و منبّت اشتباه گرفته شده است، که می توان یکی از عوامل این امر را در نداشتن شناخت کافی و دقیق از این هنر دانست. مشبّک کاری از جمله ی فن ها و تکنیک هایی است که در شاخه های مختلفی از هنر ایرانی به کار گرفته می شود. بازشناخت جلد مشبّک و تکنیک اجرایی آن از اهداف این تحقیق در برابر دو شیوه ی جلدسازی دیگر یعنی معرّق و منبّت خواهد بود. تحقیق، کوشش خواهد کرد با استفاده از منابع تاریخی به تجزیه و تحلیل داده ها به صورت توصیفی- تحلیلی و اجرای عملی، علاوه بر شفاف سازی برخی از تعاریف فن جلدسازی، به شناسایی نقوش بکار رفته در جلد مشبک به طور اخص نیز بپردازد. در بخش پایانی تحقیق، با ساخت نمونه هایی متاثر از دیگر نمونه های هنرهای ایرانی و نیز احیا و تغییر کاربری برخی از هنرها???lراموش شده در کتاب آرایی، الگوهای پیشنهادی جدیدی توسط نگارنده در جهت گسترش تکنیکی و طراحی جلد مشبک معاصر، ارائه شده است. تصاویری از کارهای عملی ارائه شده در این تحقیق، شواهدی مستند بر این مدعاست که با گسترش و تنوع تکنیک و طراحی در جلد مشبک می توان به نمونه های بدیع و متنوعی در این حوزه دست یافت.

امروزه بسیاری از نیازهای کاربران و مخاطبان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی از طریق وب سایت های این مراکز تأمین می شود. می توان گفت که وب سایت ها نقش بسیار مهمی در نخستین تعاملات کاربر و سازمان و حتی برداشت و تصور آنان از کیفیت آموزشی و علمی آن دانشگاه ها دارد. وب سایت های دانشگاه ها دریچه ای هستند که مخاطبان آن ها از طریق آن به سازمان می نگرند. بنا بر اهمیت این موضوع، در این پژوهش سعی شده است تا به بررسی و مقایسه جنبه های گرافیکی و طراحی پنج وب سایت انتخاب شده از میان دانشگاه های دولتی کشور، شامل دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه شریف، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علامه طباطبایی، پرداخته شود. از این طریق می توان به نقاط ضعف و قوت این وب سایت ها پی برده و در جهت رفع معایب و تعالی آن ها گام برداریم. در این پایان نامه معیارهای اصلی زیبایی شناسی و تأثیر گذار در جذابیت بصری وب سایت ها معرفی و شرح داده شده است. سپس بر اساس آن معیارها پنج سایت انتخاب شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت معیارهای فوق توسط بیست کارشناس گرافیک مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد این پنج سایت در مجموع در زمینه طراحی گرافیک سایت خود عملکرد متوسطی داشته اند. در بین آن ها دانشگاه تربیت مدرس دارای بهترین عملکرد در طراحی سایت بوده و سایت دانشگاه شهید بهشتی کم ترین امتیاز را به دست آورده است. علاوه آن، سایت دانشگاه های علامه طباطبایی و دانشگاه تهران با نتیجه ای یکسان بعد از سایت دانشگاه تربیت مدرس قرار گرفتند. سایت دانشگاه شریف نیز با توجه به متوسط بودن نتیجه ارزیابی آن پس از این دوسایت (سایت دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران) جای گرفت.

چکیده استفاده از فضاسازی¬های دوبُعدی، بازنمایی و خلق پیکره¬هایی با خطوط شکل¬ساز قوی، سطح¬های رنگی تخت و آرایه¬ها و تزیینات گیاهی، حیوانی و هندسی مشخصه¬های بارز نگاره¬های ایرانی است، که در دو شاهنامه¬¬ی بایسنقری و شاهنامه¬ی¬ شاه تهماسبی می¬توان بازنمایی¬شان را شاهد بود. نگاره-های این دو شاهنامه¬ی مصوّر، بازتاب¬دهنده¬ی روایت¬های اساطیری، پهلوانی- حماسی و تاریخی هستند که برگرفته از فرهنگ و تمدن مردمان ایران زمین¬ است. این دو شاهنامه هر چند از لحاظ سبک و شیوه¬ی اجرا و حتی اندازه و تعداد نگاره با یکدیگر متفاوتند اما، در برخی از عناصر تشکیل-دهنده¬ی اجرایی شباهت¬هایی با یکدیگر دارند که در این پایان نامه مورد بررسی قرار می گیرد. نقوش هندسیِ گره یکی از همین نقاط مشترک است که از جنبه¬های اجرایی، تزیینی و کارکردی قابلیت شناخته شدن دارد. بر همین اساس این پایان نامه بر آن است تا با شناسایی نگاره های دارای نقش گره، و مقایسه آنها با یکدیگر، و یافتن وجوه مفارقت و مشابهت میان گره¬ها به شناختی بهتر و عمیق¬تر از این عناصر تزیینی دست یابد. در این راه بازشناسی عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و هنری به همراه سیر تاریخی زمینه¬های رشد و توسعه نقوش هندسی گره ضروری می-نماید. بر این اساس منابع اطلاعاتی و داده¬ها به صورت اسنادی-کتابخانه¬ای، فیش برداری و رجوع به اصل موضوع (رجوع به نگاره¬های دو شاهنامه) جمع آوری شده است، و آنگاه از شیوه¬ی تاریخی، توصیفی و ترسیمی با توجه به استراتژی کمّی و کیفی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردیده است. واژگان کلیدی: نقوش هندسی، گره، دوره¬ی تیموریان، دوره¬ی صفویان، شاهنامه فردوسی، شاهنامه بایسنقری، شاهنامه شاه تهماسبی.

رسانه تلویزیون، رسانه ای است که از زمان پیدایش، جای خود را به عنوان رسانه ای فراگیر، جذاب و پرطرفدار در علوم ارتباطات تثبیت کرده است. این رسانه در طول سالیان اندک، از لحاظ تکنولوژیک و هنری در سراسر دنیا پیشرفت قابل توجهی داشته، و توانسته است دیگر هنرها و تکنولوژی ها را در اختیار بگیرد و از آن ها بهره کافی را ببرد. در میان هنرهای موجود، بیشترین هنری که با این رسانه در تعامل قرار می گیرد، بدون شک هنرهای تجسمی است. زیر بنای هنر تجسمی، درک تصویر است. تصویری که از عناصر بصری متعدد تشکیل می شود و در نتیجه مفهومی را به شکلی منسجم ارائه می دهد. نقطه، خط، سطح، حجم و ... وقتی در کنار یکدیگر قرار می گیرند، مفاهیمی را به بینندگان منتقل می کنند. هر عنصر بصری به طور مستقل دارای یک انرژی است، که طراح با هوشمندی آنها را در کنار یکدیگر قرار می دهد، تا مفهومی را به صورت تصویری منتقل سازد. در این میان، گرافیک ارتباط بسیار زیادی با این رسانه پرطرفدار، برقرار کرده است، به طوری که در اکثر برنامه های تولیدی در این رسانه شاهد اثری گرافیکی هستیم. از سوی دیگر برای گرافیک هر شبکه فکری مستقل صورت گرفته است، که بر اساس محتوای اصلی، رویکردها و شعارهای هر شبکه، عناصری متفاوت مورد استفاده قرار گرفته اند. در این پژوهش سعی شده، به چگونگی شکل گیری این عناصر و انواع آن اشاره گردد و در نهایت با نگاه آسیب شناسانه به شبکه های داخلی، الگوی کلی برای اصلاح گرافیک در شبکه های بومی ارائه گردد.عناصر متفاوت بصری، پس از قرار گرفتن در کنار همدیگر مجموعه ای را تشکیل می دهند، که مختص شبکه خواهند بود. عناصر گرافیکی که برخی در روبروی دوربین فیلمبرداری ایجاد می شوند، تا در غایت تصویر مورد استفاده قرار گیرند، و برخی دیگر روی صفحه تلویزیونی و پس از تولید برنامه ها ایجاد می گردند. عناصری که در برابر دوربین قرار می گیرند، عناصری از قبیل دکور، مجری، لباس مجری، گریم، نور، رنگ و ... است، که قبل از ضبط برنامه ها به آنها فکر می شود و ایجاد می گردند. به عناصری که پس از تولید برنامه ها شکل می گیرند، از قبیل لوگو و برند شبکه، انتخاب رنگ جامع، انواع گرافیک متحرک، قلم انتخابی برای شبکه، گرید بندی و لی اوت، عنوان بندی ها، زیر نویس ها و ترکیب های کامپیوتری هم زمان اشاره نمود.

با دقت در آثار نمادینی که از دیرباز چشمها را زینت می دهد و توجه در مانایی این نقوش این معنی رخ می نماید که ارزشی بنیادین پشتوانه آنها است. ایرانیان اغلب معناگرا و اندیشه مند، هنری نمادین را برای نجات آیندگان میراث نهادند. این میراث رمزی در اولین مقام شایسته کشف و ارج نهادن است. از این روی بته جقه بعنوان میراثی عظیم نگارنده را شایسته حضوری دقیق نمود. در این بررسی بته جقه بر خلاف آنچه تاکنون ثبت شده است نشان سرو خمیده یا اَبوت قدسی، درخت زندگی و امثالهم آشکار نگشته، بلکه این نقش با تکیه بر تاریخ منثور، مکتوب، آثار باستانی و هنری ایرانیان بعنوان فره ایزدی که با نماد مرغ وارغن که همان عقاب یا باز یا سیمرغ است مشخص می گردد. مرغ وارغن یکی از نمادهای ایزد بهرام، ایزد پیروزی و بخت در دنیای باستان است. ایزد پیروزی استعاره انسانهایی است که دل را با اندیشه حق، مجلّا به نور الهی (فره ایزدی) داشته اند و بدین ترتیب به پادشاهی معنوی و سپس مادی رسیده اند. جمشید اسطوره ایرانی مانند سلیمان در ادیان ابراهیمی که بر ضحاک درون و اژدهای نفس غلبه کرد و پرنده وجود خویش را به پرواز درآورده اند. طیران مرغ دیدی تو ز پایبند شهوت بدر آی تا ببینی طیران آدمیت سعدی

با ¬وقوع انقلاب اسلامی ایران، تمامی شاخه¬های هنر تأثیراتی شگرف از این تحول بزرگ اجتماعی گرفتند؛ هنر پوستر انقلاب نیز یکی از زمینه¬های ظهور این تحولات و تغییرات بود که با اطلاع رسانی و تشویق مبارزین گامی مهم در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی داشت. طراحان پوستر انقلاب حوزه هنری با توجه به اهمیت انتقال موضوع در قالب محتوا و شکل، تأثیرگذاری و انتقال پیام، سعی در ایجاد رابطه صمیمانه با مخاطب خود داشته¬اند. بنابراین توجه به عناصر تصویری مورد استفاده در پوسترها، خطوط نوشتاری رایج در آنها و عوامل موثر بر طراحی این شاخه از هنر گرافیک، امری مهم تلقی می¬شود. چون انقلاب اسلامی ایران اساساً انقلابی بر اساس فرهنگ و هویت بود، هنر نیز که نماینده، اسوه و زبان گویای این فرهنگ است می-بایست دارای هویت باشد. در پوسترهایی که در این دوران و متآثر از اتفاقاتی نظیر جنگ و مقاومت طراحی می¬شد، تأثیرات هنر و فرهنگ سنتی ایران، در قالب نمادهای تصویری قابل توجه است. در این آثار غلبه¬ی سبک¬ نقاشی انقلاب سبب شده که پوسترهای انقلاب شباهت زیادی با آثار نقاشی معاصر خود داشته باشند و بیشتر از شیوه¬ی نمادپردازی و واقع¬گرایی در آثار گرافیکی انقلاب استفاده شده و تنها پوسترهایی که دارای نوشتار هستند را به راحتی می¬توان از یک اثر نقاشی متمایز کرد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات و انجام تحقیق به روش کتابخانه¬ای می¬باشد.

مطالعه و بررسی تاریخی اقوام و گذشتگان نیازمند اسناد و مدارکی ست که آنان به شیوه های گوناگون و متناسب با موقعیت فرهنگی و تمدن آن دوره از خود بجای گذارده اند . انسان با استفاده از سطوح مصالحی همچون فلز ، سنگ ، چوب ، پارچه ، گچ و ... به اسامی و تصویر کردن وقایع پیرامون خود پرداخت و همزمان با دفع نیازهای روزمره ، نقشی از دل بر این صفحات انداخت . از میان مصالح یاد شده سنگ و حجاری بر آن ، استفاده گسترده تری یافت چرا که سنگ از مزایای بسیاری همچون در دسترس بودن ، مقاونت در برابر بلایای طبیعی و تعرض دشمنان ، پرداخت بهتر و آسانتر آن ، و همچنین بهره برداری تصویری بیشتر در ابعاد گوناگون برخوردار بود . طاق بستان نمونه ای شگفت انگیز از اسناد بجا مانده از دوران پراوج هنر و تمدن ایرانی معینی ساسانیان است ، تخته سنگهای حجاری شده بر دل سنگ ، که در سایه سلسله جبال زاگرس آرام گرفته اند . این اثر زیبا و دیدنی با عمری 1800 ساله دیدگان بسیاری را در خود خیره نگاه داشته و رازهای بسیاری در خود پیدا و پنهان دارد و همین خیرگی پر اسرار سبب ساز تحقیقات ، پژوهشهای باستانی و مطالعات بسیاری از مشرقین و مغربیان جستجوگر گشته و نگاه محقق ایرانی نیز کمتر از آنان نبوده است . با اینحال حق مطلب هنوز بخوبی ادا نشده و همه در روشن نمودن بخشهای از آن در این تلاش ضمن معرفی مطالعات انجام شده ، به عوامل فرهنگی ، جغرافیایی آن دوره، مذهب و سازمان فکری ساسانیان ، تأثیر و تأثر تمدنهای پیشین در شکل گیری این نقوش پرداخته شده است . مهمترین بخش این تحقیق ، مستند سازی و تحلیل گرافیکی نقوش سرستونهای موجود در طاق بستان است که درباره آن سخن کمتر گفته شده ، شاید این هم راهی درجهت نگه داری نقوش باقیمانده برروی این سرستونهاباشدتاحداقل همانند بخشهایی از آن محو و نابود نگردد . در پایان پیشتهاداتی برای نگهداری و حفاظت هر چه بهتر این آثار ارائه گردیده است .

کمابیش، هم زمان با حکمرانی سلجوقیان، ساخت سفال هایی با شکل، نقش و روشی نو در ایران آغاز شد و از سده های ششم تا هشتم هجری قمری رواجی چشمگیر یافت. در میان روش های فراوان و گوناگون مورد استفاده در ساخت و تزیین سفال ها، تکنیک «زرین فام» جلوه و مقامی خاص دارد و با ویژگی های منحصر به فرد و چشمگیر، یکی از عالی ترین نمونه های سفال اسلامی است. علیرغم تمامی پژوهش های صورت گرفته در این زمینه، خاستگاه سفال زرین فام ایران نامشخص است. نقوش و ساختار این سفال ها بارها به وسیله پژوهشگران مورد بررسی های گوناگون سبک شناسی و زیبایی شناسی قرار گرفته، ولی تاکنون درباره خاستگاه این لعاب چه از نظر مکانی، زمانی و انگیزشی، اتفاق نظری ایجاد نگردیده و گاه از ایران، مصر و یا از عراق به عنوان نخستین مراکز ساخت سفال زرین فام، نام برده می شود. پرسش آغازین و ویژه این رساله نیز بدین گونه مطرح گردید که خاستگاه لعاب و سفال زرین فام ایران کدام کشور است؟ ایجاد این فناوری در چه زمانی رخ داده است؟ انگیزه اصلی و منشأ پیدایش این لعاب چه بود؟ این پژوهش برمبنای این فرضیه کلی شکل گرفته است که مراکزی غیر از ایران، محل پیدایش سفال های زرین فام بوده اند. عراق و مصر برای احراز مقام ابداع این لعاب، در الویت بوده و روش ساخت لعاب زرین فام از این کشورها به طرق گوناگون به ایران راه یافته است. در این پژوهش، فرضیه ی یافتن خاستگاه سفال زرین فام بر اساس ریشه یابی نقوش، کارآیی نداشت و ره به جایی نبرد. در راستای انجام پژوهش، آشکار گردید که با استناد به رخدادهای تاریخی، برخی پدیده های اجتماعی و پیش زمینه های لازم برای ابداع این لعاب (بدنه خمیرسنگی، لعاب سربی-قلعی و کیمیاگری) می توان این منشأیابی را پی گرفت. مهم ترین هدف این رساله، یافتن منشأ پیدایش و خاستگاه (مکان، زمان و انگیزه) اصلی سفال زرین فام ایران است. در این نوشتار برآنیم تا با بررسی آرای صاحب نظران در این مقوله و نقد آنها، به نتیجه ای قوام یافته و مبتنی بر یافته های علمی در مورد خاستگاه سفال زرین فام ایران دست یابیم. پژوهش حاضر با مفهومی میان رشته ای بر اساس هدف، از نوع بنیادی بوده و برای گردآوری داده ها (هنری، تاریخی، ادبی و سیاسی) از منابع نوشتاری و مستندات عینی بهره برده است. ماهیت و روش اصلی اجرای این رساله، تاریخی-توصیفی بوده و در پاره ای موارد نیز رویکرد تحلیلی و تطبیقی مد نظر واقع شده است. بنیاد بررسی در این رساله، بر پایه پیش فرض های یافت شده از سوی برخی پژوهشگران، مبنی بر سیر تکامل و تطور سفال اسلامی و کیمیاگری است. بنا به یافته ها و نتایج کلی حاصل از پژوهش، شیشه های رومی– یونانیِ مصر سرمنشأ لعاب زرین فام بوده و مصر خاستگاه اصلی لعاب زرین فام است. به نظر می آید که ایران بعد از مصر و عراق، در قرن ششم هجری شروع به ساخت سفال زرین فام کرده است. کیمیاگری، پیش زمینه ای مناسب و منطقی برای ابداع این لعاب است. در ایران پیش نیازهای لازم برای ساخت لعاب زرین فام مهیا نبوده و برخی پدیده های اجتماعی، پشتوانه شکل گیری و رواج این نوع سفال بوده اند. به روش ریشه یابی و یا نمادشناسی نقوش نمی توان خاستگاه لعاب زرین فام را واکاوی نمود.

در دنیای امروز تنوع زیادی که در طراحی موضوعات مختلف فرهنگی، سیاسی، تجاری، هنری و اجتماعی وجود دارد باعث شده که گرافیک از شاخصه¬های فراوانی برای بیان مقاصد مختلف برخوردار باشد. یکی از این شاخصه¬ها نشانه¬های گرافیکی می¬باشند، که به عنوان شناسنامه برای هر مکان و سازمانِ رسمی و غیر رسمی به¬شمار می¬روند. در این میان بهره¬گیری از پیشینه¬ی تاریخی و هنری ایران، همواره مورد توجه طراحان بوده است. در این پژوهش به بررسی قابلیت¬های نقوش تزئینی بناهای تاریخی ایران در طراحی نشانه¬های گرافیکی پرداخته شده است. از این¬رو، در کلیات این تحقیق به مفاهیم کلی نشانه¬ها و تزئینات بناهای تاریخی ایران پرداخته شد و در ادامه¬ی پژوهش نیز بیست عدد از نشانه¬های ایرانی که در طراحی آن¬ها از نقوش تزئینی بناهای تاریخی بهره گرفته شده بود، از جهت نوع نقوش، دسته¬بندی موضوعی نشانه¬ها و غیره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتیجه این¬که بهره¬گیری از نقوش تزئینی ملی و تاریخی در طراحی نشانه¬ها، هویت و اعتبار نشانه¬ها را دو چندان کرده و به جهت استفاده از این نقوش، ایجاد ارتباط و انتقال پیام به مخاطب، که از وظایف یک نشانه¬ی موفق به¬شمار می¬رود، به نحو احسنت صورت می¬گیرد.

ذن تانگل یک روش آسان بسوی یادگرفتن، استراحت و سرگرمی و روشی برای ایجاد تصاویر زیبا با الگوهای سازمان یافته است. بهره گرفتن از ذن تانگل موجب افزایش تمرکز ذهنی می گردد و خلاقیت هنری را بالا برده، رضایت درونی شکل می گیرد. با آموزشی ساده و آسان این شیوه می توان طرز دید و خلاقیت را در لحظه خلق و برنامه ریزی شده بیان کرد. ذن طراحی دست آزاد تمامی هنرهای موجود است. اگر چه در این میان حرف از محدودیت، تقیُد و پایبندی به این اصول نبوده، چه بسا آزادی و خلاقیت در این زمینه راهی بسیار وسیع را در اختیار هنرمند می گذارد. در این پایان نامه دو موضوع بررسی شده: یکی بررسی ذن تانگل و چیستی آن، و دیگری نقش همخوانی آن با نقوش ایرانی است. با توجه به این که یکی از مظاهر فرهنگی کشورمان طرح و نقوش سنتی وبیان اهمیت و جایگاه ویژه آن در دسته بندی نقوش تزیینی می باشد. در حالی که سبک نو پایی(ذن تانگل) با تکیه بر میراث کد های تصویری شرق نهاده شده، آگاهی از آن و آموزش صحیح چنین هنرهایی برای حفظ میراث فرهنگی و هنری انتقال آن به آیندگان اهمیت فراوان دارد. جای خالی هنرهای گرانقیمت ایرانی در این میان بس محسوس است. به همین دلیل تمامی سعی نگارنده بر این است که با استفاده از مبانی هنر و داشته های هنری ملی کشور سبک ذن تانگل مورد مطالعه قرار گیرد . ذن تانگل نگاهی نو به هنر است یعنی هنر برای همه ... که با توجه با به اینکه شخص توانایی گرفتن قلم را داراست با او همراهی میکند تا با اندک آموزش توانایی لازم با به او برای رسیدن به اعماق ذهنیات شگفت انگیز فردی و خلاقیت وی گردد ذن تانگل یک سبک ساده ای میباشد که با ذهن و درون هر فرد سرو وکار دارد و کمک مناسبی برای تک تک انسانهایی باشد که به هنر علاقمندن اما از سختی نقاشی و یا طراحی از هنر دوری میکنند .

از بارزترین نشانه های اسلامی بودن یک کشور، وجود مساجد در آن سرزمین می باشد. نوع مساجد و معماری مربوط به آن، سؤالات بسیاری در ذهن هر انسانی به وجود می آورد که منشأ و شکل گیری آن چگونه و به چه کیفیتی و به تحت تأثیر چه شرایطی به وجود آمده است. مساجد، در کشورهای اسلامی یکی از مهترین پایگاه های اجتماعی، مذهبی در میان مسلمانان بوده و احترام آحاد آن جامعه نسبت به آن حاکی از مهم بودن این مکان می باشد. مساجد، تنها مکان هستند که تحت هیچ شرایطی حتی مهندسی و معماری شهری قادر به تخریب و جابجایی آن نخواهد بود. مساجد در کشور سریلانکا نیز تحت همان شرایط فوق بود، ولی به لحاظ حاکمیت حکومت بودایی، شکل و نوع معماری آن تحت تاثیر این دولت شهر ،قرار گرفته است. پژوهش حاضر بر آنست تا به بررسی شکل گیری مساجد در کشور سریلانکا بپردازد. این مقاله از نوع توصیفی ،میدانی بوده و از ابزار کتاب خانه ای استفاده شده است. نتایج بررسی حاضر، حاکی از آن است که روابط کشورهای اسلامی با این کشور تاثیر بسزایی در شکل گیری آن داشته است هر چند در سیر تاریخی شکل گیری آنها را نمی توان در یک دوره بخصوص تشریح نمود. زیرا این کشور همیشه فاقد دولت اسلامی بوده و حاکمیت بودایی در آن کشور حکم فرما است. شکل این مساجد نیز تحت تأثیر همین موضوع قرار گرفته است. کلید واژه ها: سراندیب، روابط کشورهای اسلامی ، قله حضرت آدم(ع)، مساجد سریلانکا، فضای مساجد.

پوستر گونه‏ای از هنر گرافیک است، حاوی تصاویر، نقوش و کلمات، برای آگاهی دادن یا پیام‎رسانی و اهمیت آن بیشتر از این جهت است که در کوتاه‎ترین زمان، بیشترین تاثیر را بر مخاطب می‎گذارد. پوستر در موضوعات متفاوتی طراحی می‎شود که از مهمترین آنها می‎توان به پوسترهای نمایشی اشاره کرد. در پوسترهای نمایشی دو عنصر اصلی تصویر و نوشته نقش مهمی را ایفا می‎کنند که تصویر نقش اصلی را بر عهده دارد. طراح گرافیک با بکارگیری شیوه‎ها و تکنیکهای مختلف طراحی پوستر می‎تواند بر دریافت مخاطب از اثر، تاثیرگذارتر باشد.با توجه به آنچه ذکر شد، این پژوهش به بررسی طراحی پوستر تئاتر از ایده تا اجرا می‎پردازد. هدف از این تحقیق دست‎یابی به شیوه‏ها و تکنیکهای کارآمد و همسو با موضوع پوستر می‏باشد. با بررسی‎ها و تحلیل‎های انجام شده طراحی پوستر تئاتر از ایده تا اجرا، مشخص شد که استفاده از تکنیک عکاسی یکی از کارآمد‎ترین شیوه‎ها در طراحی پوستر تئاتر می‎باشد.

شتاب چشمگیر گرافیک محیطی و پیشرفت آن در عصر حاضر و توسعـ? آن بوسیله رسانه ها و فضاهای ارتباطی زمینه های افزایش کمی و کیفی ارائه آثار و فعالیت های هنری را فراهم کرده است. همچنین گسترش و تنوع هنرهای محیطی در دهه های گذشته و استفاده از قابلیت ها و امکانات ارائه و بیان هنری در این فضاها برای اهداف مختلف ارتباطی و اطلاع رسانی، علمی، فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، تجاری و تبلیغی، خدماتی و تفریحی و ...، توجه به این حوزه را برای حیات اجتماعی هر جامعه ضروری می سازد. توسعه و تحولات زندگی شهرنشینی، نحوه ارتباطات شهروندان با محیط نیز در بر آوردن ضرورت ها و نیازهایشان دگرگون شده است. برای دستیابی به موقعیت و مکان قرارگیری آنها در مناطق مختلف شهرها ضرورت آگاهی یافتن شهروندان جهت بهره برداری سریع و آسان اهمیت بسیاری می یابد. در این روند، گرافیک محیطی در محیط معماری و فضای شهری می تواند زمینه تسهیل در تعامل شهروندان و محیط شهری را به وجود آورد. هدف از این پژوهش معرفی هویت شهر شیراز و پیشنهاد طریقی نو، در گرافیک محیطی منظم و برنامه ریزی شده شهری، برگرفته از عناصر نمادین هنر ایرانی – اسلامی، جهت احیای فرهنگ و هویت اصیل ایرانی در گرافیک محیطی این شهر می باشد. نتایج بررسی های انجام شده در این پژوهش نشان می دهد، با استفاده از مضامین و مفاهیم تاریخی، فرهنگی و هویتی و نمادهای ایرانی- اسلامی به جا مانده از گذشته و پیوند مناسب آن با زندگی امروز، می توان به تقویت روابط اجتماعی، هماهنگی با محیط زندگی، زیبا سازی چهره شهر و نشاط و شادابی دست یافت. فرهنگ سازی شرط پایداری فعالیت های انسانی است. هر فعالیت جمعی که مبتنی بر دانش و تجربه باشد در صورتی رشد وتکامل خواهد یافت که به مستند ساختن پیشینه، دستاورد ها وتجارب خود همت گمارد. بدیهی است درکشور پهناور ایران که تاریخ چند هزارساله آن گواه تلاقی و حضور قومیت های مختلف و تاثیر گذاری وتاثیر پذیری آنان بر تاریخ کهن این سرزمین است توجه به شناخت معماری و شهر سازی بومی ومطالعه در خصوص تاریخ اقوام مختلف نه تنها یک ضرورت بلکه به منصه ظهور رساندن واقعیت های حیات فرهنگی و هویت یک ملت است. فضاهای معماری و فضاهای شهری تجلیگاه فرهنگ، تمدن و پیشرفت علمی و فرهنگی یک جامعه به شمار می آیند. سیمای شهری و نمادهای موجود در آن نمودار شخصیت، منش، کارکرد و فرهنگ ساکنان آن می باشد. در فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی، محیط زندگی انسان، یکی از مهمترین بسترهایی است که هنر با عالی ترین شکل تجسم و نمود پیدا کرده است. هنرمندان با به کارگیری انواع مصالح، رنگ ها، نقش ها، شکل ها و...، توانسته اند نهایت هماهنگی، تلفیق و زیبایی را در محیط زندگی ایجاد نمایند و محلی دلپذیر و زیبا متناسب با نیاز های جسمی وروحی انسان به وجود آورند. اوج این ارتباط در معماری تجلی پیدا کرده است.

نقش و نگاره در فرهنگ و تمدن ایران سابقه ای دیرینه دارد. در غبار تاریخ، عمده ای از آن ها محو شده و تنها از روی آثار مادی بجای مانده بر سنگ نگاره ها، سکه و ... می توان آن ها شناخت. از این روی با انتخاب محوطه ی تاریخی طاق بستان، سعی بر آن است که با توجه به اسطوره ها و باورهای عامیانه و مذهبی که بن مایه ی شکل گیری این نقوش هستند به بررسی گرافیکی و دسته بندی فرمی و موضوعی آنها پرداخت. با توجه به تنوع این نقوش بر روی اشیاء و ابنیه های دیگر می توان اینگونه پنداشت که از منشاء و باوری همانند شکل گرفته اند. روش مورد استفاده در این پایا نامه روش کتابخانه ای و توصیفی است. و به بررسی چگونگی ارتباط نقوش و مفاهیم آن ها می پردازیم. در محوطه ی تاریخی طاق بستان با توجه نقش های بدست آمده به صورت مجموع 24 نقش در چهار گروه فیگوراتیو، سماوی، گیاهی و جانوری تقسیم نمود. و در نهایت با درک ماهیت و مفهوم آن ها به بررسی گرافیکی آن ها پرداخته شده است و سرانجام با توجه به نوع فرم و ویژگی های بصری آن ها مسیری طراحی شده است تا بتوان از این نقوش به عنوان نشانه هایی امروزی استفاده نمود.

قاب به عنوان عنصری کاربردی، از قدیمی ترین ایام در هنرهای تصویری ایران، جایگاه ویژه ای داشته و مورداستفاده قرار می گرفته است. این عنصر به دو شکل محسوس و نامحسوس در انواع دست ساخته ها، دست بافته ها، دیوارنگاره ها و نگارگری و فرش کاربرد داشته است. این پژوهش در پی آن بوده تا به نقش و جایگاه قاب در هنرهای تصویری ایران پرداخته و معنا یا معانی نهفته در آن را تبیین نماید. این پژوهش با تطبیق یافته های به دست آمده از مطالعات نظری و منابع مکتوب کتابخانه ای با تصاویر برجای مانده از آثار هنر پیشینیان، ارتباطی میان حریم به عنوان یک مولفه فرهنگی در جامعه ایرانی و قاب به عنوان نمود تصویری آن یافته که پیش تر بدان پرداخته نشده بود.

این پایان نامه با تأکید اصلی بر ترکیب های نوشتاری روی سکه ها که نمونه ای از جلوه عالی کلام الهی و فرهیختگی خوشنویسی ایران اسلامی را در خود دارد و نیز با توجه به نقوش به کار رفته به عنوان مکمل ترکیب های نوشتاری شکل گرفته و آنها را مورد تحلیل قرار می دهد.

چکیده از بدو هستی تا کنون، از اساسی ترین تفکرات آدمی مسأله مرگ و جهان پس از مرگ بوده و در این ارتباط، سنگ مزار از دیر باز برای آدمیان از جایگاه خاصی برخوردار بوده است . در قبرستان تخت فولاد اصفهان که قدم بگذاریم، از مشاهیر و دانشمندان آرمیده در آن که بگذریم، این مکان حاوی گنجینه ای است از نقوش و تصاویری که ارزش قبرستان را دو چندان کرده است. در این تحقیق سعی گردیده به روش توصیفی تحلیلی از طریق گرد آوری و مطالعه اسناد و مدارک موجود کتابخانه ای وموزه - سنگ و برداشت میدانی با تمرکز برتصاویر تقریبا 5000 قطعه سنگ قبر، علاوه بر شناخت و دستیابی به نقش مایه ها، باز شناسایی ویژگیهای بصری و مفاهیم پنهان این نقش مایه ها با هدف رمز گشایی معانی، گوشه ای از تاریخچه گرافیک بومی کشورمان محقق گردد . بررسی و تفحص در معنای نمادین و کهن الگویی این نقش مایه ها نیاز به تأویل و تفسیر و مراجعه به منابع متعددی دارد . با توجه به نمونه های یافت شده، نقوش سنگ قبرهای این قبرستان را می توان به پنج گروه کلی تقسیم کرد: 4. نقوش گیاهی 2. نقوش حیوانی 9. نقوش انسانی 1. نقوش هندسی و انتزاعی 5. نقوش اشیا و ابزار. در این میان، نقوش گیاهی از لحاظ کمیت بر سایر نقوش برتری دارند، چرا که در اکثر سنگ قبرها نقش گیاه اعم از گل و بوته و... چون عضو ثابتی از سنگ ها حضور داشته و نقش اصلی را در ترکیب بندی ایفا می

یکی از مهمترین علائم شناخت و تکامل گرافیک متحرک مربوط به حرکت در حروف است و نوعی بیان که بوسیله حرکت اتفاق می افتد . اگر تایپوگرافی که به معنای کلی حساسیت بصری بخشیدن به نوشتار است ،نشانه نوشته متحرک(moving type) ابزاری است که بوسیله حرکت و جانبخشی، این حساسیت و تأکید را دو چندان می کند .

با آغاز قرن سوم هجری، ایران شاهد فصل جدیدی در دوران تاریخی خود بود. دورانی که آن را رنسانس ایرانی نامیده اند. دورانی که از قرن سوم تا پنجم هجری همگام با ایرانیان خالق آثار غنی و گران بهایی بود. بازه ی زمانی مورد مطالعه در این پژوهش، دوران سامانی و آل بویه می-باشد. در این بازه شاهد شکوفایی تمامی هنرها به ویژه پارچه بافی می باشیم. هدف از انجام این تحقیق علاوه بر بررسی نقوش پارچه در این دو دوره تاریخی و شناساندن قسمت کوچکی از فرهنگ غنی ایرانیان، احیاء، بازسازی و توسعه ی نقوش پارچه های این دو دوره و نیز طراحی پارچه هایی با کمک این نقوش برای نیاز جامعه ی مدرن امروز است.

نگارگری ایرانی هنری اصیل و والاست که ضمن در برداشتن مفاهیم والای عرفانی ترکیب های چشم-نوازی از عناصر بصری را به مدد قدرت خیال درخود جای داده است. تأثیر مستقیم شعر و ادب فارسی بر نگارگری به عنوان یکی از هنرهای اصیل ایرانی، در تمامی ادوار، به ویژه در اوج درخشش، در عصر صفوی بسیار مشهود است. در این دوره نسخ بیشماری کتابت و مصور گردیده که در زمره نفیس ترین نسخ خطی دنیا قرار گرفته اند. یکی از آثار فاخر و ناشناخته این دوره نسخه خمسه نظامی است که هم اکنون در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری نگهداری می شود. این نسخه مشتمل بر سی نگاره، با نمادگرایی عالی و رنگ آمیزی باشکوه می باشد که سبک تبریز به کار رفته در آنها به خوبی توانسته، خیال انگیزی شعر نظامی را به نمایش بگذارد. در این تحقیق دوازده نگاره ممتاز این نسخه بر اساس اهمیّت موضوعی و ارجحیت داستانی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. شناخت مکتب تبریز و ویژگی های آن و به تبع، ویژگی نگاره های این نسخه و بررسی مضمون و عناصر بصری تأثیر گذار بر این نگاره ها، موضوع این تحقیق می باشد. در این پایان نامه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی و روش تحقیق نیز به صورت تاریخی، توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. دستاورد حاصل از این تحقیق آن است که تمامی عناصر تصویری و بصری نگاره-ها ، اعم از: ترکیب بندی، رنگ بندی و فضای کلی حاکم بر نگاره ، در جهت ایجاد وحدت هنری و در خدمت القای مفاهیم مورد نظر نظامی شکل گرفته اند و نگارگر به خوبی توانسته، به مدد نمادها و نشانه های تصویری، ارتباطی قوی بین متن و تصویر برقرار نماید.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

منطقه لرستان از دیرباز تا کنون به علت داشتن آثار تاریخی درکانون توجه باستان شناسان و مورخین داخلی و خارجی قرار داشته است. نقوش صخره ای غار ها، اشیاء مفرغین از عصر مفرغ و آهن، بناهای تاریخی و مذهبی مربوط به ادیان مختلف در تاریخ چندین هزار ساله این سرزمین متاثر ازآیین ها و مراسمات رسمی وسنتی و اعتقادی بوده است. این آثار همچنان در زندگی روزمره مردم این منطقه حضور فعال داشته و دارند. بیشترین نشانه های پیوند این دوران فرهنگی با دوره معاصر را می توان در میان عناصر تصویری سنگ قبرهای این منطقه با قدمت تقریبی 850 سال، جستجو کرد. این نقوش متشکل از تصاویر روایتگر و نمادینی هستند از زندگی، شخصیت و جایگاه اجتماعی شخص متوفی در زمان حیات، که توسط بازماندگان بر روی سنگ قبر وی حک و نسب می گردیده. این آثار میتوانسته است جلوهای از میل به جاودانگی و دوری جستن از مرگ و نابودی را بدین شکل به نمایش بگذارند و با نقش کردن نمادها و نشانه هایی هر چند اندک از شکل زندگی و یا خصیصه های اخلاقی وی، شاکله وجودی روح مرده را در میان بازماندگان وجود عینی ببخشند. در این پایان نامه با شناخت جغرافیایی منطقه، مسائل زیست محیطی، جغرافیای فرهنگی، شکل گذاردن زندگی ساکنان قبلی و فعلی و همچنین شرایط آب و هوایی که در منطقه حاکم بوده و هست، می توانسته است تا حد امکان روشن کننده بسیاری از ابهامات، چرایی و چگونگی به وجود آمدن شکل اولیه نقوش سنگ قبرها و آئین تدفین در این منطقه از گذشته تا حال باشد.

جای خالی دریافت های عاطفی و معنایی گذشته در زبان تصویر امروز –که همگی متأثر از تعاریف کانونی غرب است-، به راستی محسوس است و بازخوانی آموزه های تصویری گذشتگان برای پیوستگی و تداوم فرهنگ تصویری هر ملت یک ضرورت. مفاهیم دریافتی از عناصر بصری وکیفیات معنایی در سنّت هنرهای تجسمی ایران جایگاهی مقدم تر از صورت و پیوند محکمی با خاطره ی ازلی و الگوهای کهن جامعه گذشته ی سنّتی خود دارد . نگرش درونی و وابسته به این معیارهای سنتی در تفسیر و تجسمِ پیرامون هنرمند ایرانی، بدل ساخته است . (intuition) معنای واژه ی "دیدن" را از تعاریف کلاسیک به تعریفی کیفی و والا نمود نمونه های تصویری و نقل شده از کتب عرفانی در پایان نامه - به ویژه مفاتیح الاعجاز و مرصاد العباد که تعاریف بیشماری از این دست را در بردارند - و تطابق آن در بررسی عناصر و کیفیات بصری حکایت از عنایت و اطلاع کافی هنرمند ایرانی در عرصه ی شناخت باطنی اجزا و کیفیات تصویر را دارد : نقطه نماینده ی وحدانیت، خط نماد عقل کل (طرح آفریش) ، اشکال به مثابه ی پدیده های کائنات، رنگ تطبیق یافته با نظامهای چندگانه ی هستی و مراتب شهود... و همگی یادآورکثرت در وحدت است . دراین مسیر تصویر در قسم پذیری صوری خود محدود ، ولی در معنا تعاریفی تأویل پذیر می یابد . شناخت طراح از این پیشینه و معنای از دست رفته باعث می شود، تا در پی باززایی معرفت جویانه ی تصویر و معرفی دوباره ی آن به جامعه جان تازه ای به فرهنگ تصویری ایرانی داده شود. اگر چه این برداشتها بصورت مستقیم جایی برای کارکرد یافتن به گونه ی گذشته ی خود را ندارند، ولی مفهوم گرایی و شناخت حس?ی مبادی سواد بصری همچون (گستردگی ، مرکزی?ت ، تقارن ، تعادل ، تباین ، حرکت ، ریتم و ...) که همگی برای یادآوری کمال در کیهان زائی(تکوین) است، برای طراحان گرافیک جامعه ی امروز ایرانی که گریبان گیر بازی های بدون عمق اشکال شده اند، مفید بوده تا در این راستا سبک ماهوی خود را بازیابند. علاوه بر این در مسیر باز شناسی نگاه ایرانی، نشانه ها و نمادهای درخور توجه دیگری تجلی می کنند که با بکارگیری آن، سبب اعتلای مفاهیم مثبت و مثمر ثمر گذشته و حال مخاطب ایرانی می گردد . واژگان کلیدی: هنر سنّتی، عالم مثال و اعیان ثابته، وحدت وجودی، عقل کل، جوهر و عرض، صورت و معنا

مسجد جامع یزد با قامتی برافراشته در دل کویر، یکی از مساجد عظیم و مهم دوران معماری ایرانی، اسلامی است . درخشندگی کاشی ها، بلندی مناره ها، زیبای گچ کاری، گشادی صحن، خوابیدگی گنبد، شبستان زمستانی وسیع، ایوان بزرگ و غرفه ها، گوشواره ها، رواقها و طنبی ها همه در بالاترین حد زیبایی است . آنچه در کنار مکان و فضای مسجد نقشی شاخص و بارز را ایفا می کند، نقوشی نقر شده بر بستر اجر و نقوش کاشی است . مسجد جامع یزد قبل از دوران سلجوقیان تزئیناتی را در خود داشته ولی گذشت زمان باعث خرابی و فرسودگی مسجد شده است . از دوران سلجوقیان تزئیناتی را در خود داشته ولی گذشت زمان باعث خرابی و فرسودگی مسجد شده است . از دوران سلجوقیان تا تیموریان تزئیناتی را در خود دارا است . در عهد سلجوقیان تا عهد مغول هنر آجرکاری نقشی شاخص و بارز را در معماری اسلامی ایفا می کند. در دوران ایلخانی، آل مظفر و تیموری اهمیت دوره قبل را از دست می دهد و مواد و مصالحی مثل کاشی و در برخی موارد مثل سنگ بکار برده می شود. نقوش زیبای مسجد جامع یزد با توجه به تحقیقات به عمل آمده در نوع خود کم نظیر است . نقوش به کار رفته شده در مسجد جامع یزد به مثابه مساجد دیگر شامل نقوش زیر است . نقوش اسلیمی (شبه اسلیمی، گلهای شاه عباسی، نقوش گلدانی، مشکات و ...) نقوش هندسی (برگرفته شده از اشکال اصلی هندسی، آلت و لغت های گره چینی و ...) و نقوش کتیبه (خط نگاره). عناصر تزئینی به کار رفته شده بر مواد و مصالح گوناگون جای جای مسجد را فرا گرفته اند که مهمترین آنها عبارتند از سنگ نگاره (سنگی)، کاشی نگاره (کاشی) و آجر نگاره (آجری) که هر کدام از این مواد و مصالح در خود دارای نقوش اسلیمی، هندسی و نقوش کتیبه هستند. متنوع ترین و جذاب ترین نقوش به کار رفته شده در مسجد جامع یزد، نقوش نقر شده بر بستر آجر است . با توجه به مکانهای مورد تحقیق بعضی نقوش و کتیبه ها و شیوه اجرایی آنها کم نظیر است . همچنین بعضی از نقوش مسجد جامع یزد نیز شباهت و تفاوتهایی با دیگر ابنیه دارد که در این نوشتار به آن پرداخته می شود. در کنار بررسی و تجزیه نقوش ، منابع مورد استفاده در نقوش ، دوره های کلی معماری اسلامی، ایرانی، دوره های به کارگیری این نوع خاص از نقوش ، تاثیر و تاثرپذیری نقوش ، مقایسه نقوش با نقوش همسان خود در مناطق و شهرهای دیگر، فلسفه کاربرد نقوش ، شیوه استفاده شده در نقوش و موارد دیگر مورد بررسی قرار گرفته است . نقوش فوق از حیث طرح و نقش ، دقت و خلاقیت در اجرا، تنوع بی حد و حصر، القاب و اسامی به کار گرفته و نوع فضاسازی و نحوه تزئین بسیار جذاب و کم نظیر است . برعهده هنرمندان گرافیست است که با دقت و تفحص در نقوش ، هرچه بیشتر این منابع عظیم و غنی را معرفی و در آثار خویش به کار بندد.

تبلیغات بر بدنه اتوبوس یکی از پیشرفته ترین شکل تبلیغات محیطی اماکن عمومی شهری به شمار می رود. از طریق اتوبوس آگهی می توان تبلیغات سه بعدی روانی را ایجاد کرد که مدام در سطح شهر در حال رفت و آمد هستند و از این طریق می توانند با مخاطبان خود ارتباط نزدیکی را ایجاد کنند. برای آنکه بتوانیم نتایج بهتری را از تبلیغات بر بدنه اتوبوس ها داشته باشیم می بایست بدانیم که در کدام قسمت از اتوبوس (پشت ، سمت بدنه راست یا بدنه چپ ) بهتر می توانیم هدف و مقصود خود را بیان کنیم. سیستم انتقال شهری برای کلیه اتوبوسها جهت حرکت در تمام نقاط شهرها برنامه ای تهیه کرده که از این طریق تبلیغات بر بدنه اتوبوسها می توانند بر هر گروهی از مردم که دور از دنیای گرافیک هستند، هر روز و در تمام روز با کمترین هزینه نسبت به سایر وسائل تبلیغاتی تاثیر بگذارند. تبلیغات بدنه اتوبوس به مردم نشان می دهند که نیازهای مردم چیست ؟ و در کجا می توانند خدمات مورد نیازشان را پیدا کنند؟ همچنین بکارگیری اصول فنی گرافیک در تبلیغات بر بدنه اتوبوسها علاوه بر ارائه و ترویج هر چه بهتر پیام می تواند در ایجاد زیبائی شهری نقش بسیار مهمی را ایفا کند.

نیازهای فردی و خواسته های اجتماعی یکی از انگیزه های اصلی فعالیتهای هنری وآفرینش آثار هنری می باشد. تاریخ فعالیتهای هنری را می توان تاریخ مجموعه وظایفی دانست که از طرف اجتماع برعهده هنرمند گذاشته شده و هدف هنر برانگیختن آنهاست . هنر گرافیک یکی از مهمترین رسانه های تبلیغی و تصویری دوران معاصر است . طراح باید با تیزهوشی وظیفه اش را در ارائه صحیح طرح به انجام رساند. این هنر که رابط بین انسانهاست ، هنرمند را ناچار می سازد که نظری عمیق بر اجتماع و فرهنگ داشته باشد و با آگاهی بیشتر از جامعه و نیازهای آن، طرح های بصری را ارائه دهد. تحولات زیادی در زمینه ابزارهای گرافیک انجام شده است . در این رساله سعی شده که نقش این ابزارها در صنعت جهانگردی و گردشگری که صنعتی اقتصادی با بار فرهنگی است ، مورد بررسی قرار گیرد. بعنوان نمونه نقش پوستر، نشریات ، نقشه های راهنما و بروشورها به عنوان عوامل موثر برای رسیدن به اهداف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، مورد مطالعه قرار می گیرند.

واقعیت مجازی یکی از جدیدترین عرصه های هنری - رایانه ای است که امروزه به شکل عمده ای مطرح می باشد. واقعیت مجازی محیط سه بعدی رایانه ای هوشمندی است که با امکان ایجاد حرکت برای مخاطبین و برقراری ارتباط موثر چند جانبه میان محیط و کاربران عرصه های جدیدی را در هنر و ارتباطات گشوده است .

یکی از بناهای مهم مذهبی دوران اسلامی در ایران ، بنای مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در شهر اردبیل است ، که دارای کتیبه هایی زیبا و نفیس است . لزوم شناسایی و بررسی کتیبه های این دوره بخصوص در مجموعه فوق که در تاریخ دوره صفویه بسیار مهم و شاخص بوده ما را در شناخت کامل و عمیق هنر مذهبی این دوره یاری خواهد کرد. یکی از مهمترین و محوریترین تحولات هنر کتیبه نگاری دوره صفوی در این مجموعه تاریخی - اسلامی همانند سایر ابنیه این دوره در شهرهای دیگر غلبه متون مذهبی و دیگر متونی که بر مرکزیت مذهب تشیع استوار گردیده است . کتیبه های مزبور که در قسمت های مختلف بنا مانند گنبدها، سردرها، بالای پنجره ها، ایوانها ، حاشیه طاقنماها و ... واقع شده اند ، غالبا بر روی کاشی به خط ثلث سفید و زمینه لاجوردی و یا به صورت گچبری نگارش یافته اند . در جایی هم که خط ثلث با خط استوار کوفی همراه شده رنگ قهوه ای روشن برای خطوط کوفی در نظر گرفته شده است . این خصوصیات در واقع یکی از تحولات مهم کاشیکاری این دوره به حساب می آید. جنس کتیبه ها، کاشی و یا گچی است و کاشی ها اغلب بصورت معرق و گاهی هفت رنگ ساخته شده اند . مضمون کتیبه ها در برگیرنده آیات قرآنی ، احادیث نبوی و همچنین متون مربوط به ساخت یا تعمیر بنا در ادوار مختلف است . در مجموع ، می توان گفت که هنر کتیبه نگاری دوره صفویه مانند سایر شاخه های هنرهای تزئینی این دوره ، تغییرات و تحولات عمده ای را به خود دیده است . این تغییرات هم در مضمون و هم در سبک نگارش خطوط شکل یافته است .

رساله حاضر در چهار فصل ارائه شده است : فصل اول به ظهور خط کوفی و بررسی جایگاه تزئینی آن در هنر اسلامی می پردازد. در فصل دوم کاربرد کتیبه در معماری مورد مطالعه قرار می گیرد . فصل سوم با نگاهی به عصر سلجوقی بناهای مسجد جامع کبیر قزوین ، مسجد جامع اردستان و بقعه پیر علمدار دامغان که دراین عصر احداث شده اند همراه با کتیبه های این بنا ها معرفی می شوند. در فصل چهارم کتیبه های کوفی مورد نظر در هر بنا مورد تجزیه و تحلیل ، مقایسه و انطباق بامبادی سواد بصری قرار گرفته ، از دیدگاههای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد.در انتها مروری تصویری به کار کاربرد خطوط کوفی تزئینی در سایر هنرهای اسلامی در دوره های مختلف صورت پذیرفته است .

در این پایان نامه ، نخست برای مهیا سازی بستر حضور بیننده در فضای نگارگری و موضوع متن به اطلاعاتی مختصر در مورد خاستگاه ، هویت و سرچشمه نوری که این هنر اصیل از آن کسب روشنایی کرده ، اشاره ای خواهم شده است ، سپس فصلی را با تاکید بر شرح زندگانی کمال الدین بهزاد و شاخصه های آثار او گشاده تا فتح بابی باشد بر فصول پی آمد آن .پس از آن با توجه به ارائه تعریفی جامع از انسان و اشکال آن در نقاشی ، شکل انسان در نگارگری ایرانی - اسلامی پیش از بهزاد و پس از وی مورد مداقه قرار گرفته و با نگاهی گذرا منشا حضور انسان را که با نگاه به ادبیات هویت می یابد در ذیل دو بخش انسان حماسی و انسان عرفانی تفکیک کرده و چگونگی مصداق پیدا کردن آن در نگارگری ایرانی با ذکر موارد تبیین می گردد. در ادامه ، بحث تجسمی این شکل با تاکید بر تجزیه و تحلیل برخی آثار استاد مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد تا در ضمن تطبیق موارد مذکور با نمونه های آثار ، مراتب و موضوع تحقیق در معرض سنجش و داوری قرار گیرد . در فصل آخر این پایان نامه با تذکر این رخداد که در هنر بهزاد انسان نقش اصلی را در جهت بیان اندیشه ایفا می کند ، جمع بندی و شناخت پیشنهاد نهائی هموار و میسور می گردد.