نام پژوهشگر: ثریا بخشعلی پور
ثریا بخشعلی پور مهدی قمشی
سد کرخه به عنوان تنها سد مخزنی در مسیر رودخانه کرخه از اهمیت ویژهای برخودار است. این سد که اکنون ده سال از بهرهبرداری از آن میگذرد با شرایطی بهره برداری میشود که با شرایط پیشبینی شده اولیه تفاوت فراوان دارد. شرایط واقعی بهرهبرداری این امکان را فراهم میکند که اثر مخزن بر شرایط رودخانه در پاییندست در شرایط نسبتاً واقعیتری مورد بررسی قرار گیرد. بررسی وضعیت رودخانه با شرایط نسبتاٌ واقعی میتواند شمایی صحیح از وضعیت آینده رودخانه را در اختیار قرار دهد و لذا فعالیتهای عمرانی و توسعهای در مسیر رودخانه با نگاهی مهندسی تحت کنترل خواهد بود. در این تحقیق بررسیها با بکارگیری مدل gstars3 انجام شده است. مدل کامپیوتری gstars3، مدل تعمیم یافته لولهی جریان برای شبیهسازی رودخانههای آبرفتی است که توسط گروه هیدرولیک رودخانه و رسوبگذاری مرکز خدمات فنیusbr ، تهیه شده است. این مدل قادر به روندیابی آب و رسوب در مسائل پیچیده رودخانه میباشد. بطور کلی این مدل دارای چهار بخش اصلی است که بخش اول کاربرد معادلات انرژی و مومنتم و استفاده از روش گام به گام استاندارد برای محاسبات پروفیل سطح آب است. بخش دوم بر اساس روابط متعدد رسوبی و مفهوم تیوبهای جریان، روندیابی رسوب صورت میگیرد. بخش سوم کاربرد تئوری حداقل انرژی مصرفی جریان برای پیشبینی تغییرات عرضی مجرا میباشد و بخش چهارم پایداری دیواره مجرا بر اساس زاویه ایستایی مواد دیواره مورد بررسی قرار میگیرد. طول بازهی مطالعاتی در حدود 200 کیلومتر در حد فاصل ایستگاههای پایپل تا حمیدیه در رودخانه کرخه میباشد. در این بازه از مقطع عبدالخان در سالهای 84-83 و 86-85 برای تعیین بهترین معادله رسوب استفاده گردید. در نهایت اجرای مدل بعد از واسنجی نشان میدهد که روابط ایکرز-وایت و لارسن-مادن نسبت به بقیه روابط، برآورد بهتری را ارائه میدهد و از اطلاعات هیدرولیکی موجود در سالهای 77 تا 88 (بازهی زمانی 12 ساله) استفاده شده است. استفاده از این دو رابطه تغییرات الگوی رسوب و مورفولوژیک پاییندست سد مخزنی کرخه از جمله تغییرات عرضی و طولی، تغییرات شیب بستر و تغییرات دانهبندی کف بستر آبراهه با اجرای 10 ساله مورد بررسی قرار گرفته است.