عدم توجه به نظام شهری و نحوه پراکنش مراکز و کانون های شهری در پهنه سرزمین از یکسو و رشد شتابان شهرنشینی از سوی دیگر به گسیختگی و عدم انسجام در ساختار فضایی منجر خواهد شد. در چنین شرایطی بسیاری از سیاست های موجه توسعه در سطوح ملی و منطقه ای کارآمدی خود را از دست داده و نتایج مورد انتظار را به همراه نخواهد داشت. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، سعی دارد به بررسی سلسله مراتب سکونتگاه های شهری، نظام یابی استقرار شهرها و نحوه توزیع و استقرار جمعیت در آن ها با تأکید بر نقش و جایگاه شهر مهاباد در نظام شهری استان آذربایجان غربی بپردازد. در این راستا، شهرهای استان آذربایجان غربی بر اساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در طی سال های 1335تا 1385 و با استفاده از مدل هایی از قبیل؛ «مرتبه- اندازه»، «نخست شهری»، «شاخص های تمرکز شهری» «تحلیل نزدیکترین همسایگی» و «ضریب آنتروپی» مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری استان آذربایجان غربی تصادفی و متمایل به منظم بوده که در نتیجه آن نظام شهری در استان ناموزون بوده و به سمت تمرکز و عدم تعادل فضایی- بخشی حرکت می کند. به علت وجود نخست شهر ارومیه، سلسله مراتب شهری استان از قانون مرتبه- اندازه تبعیت نکرده و ناهمخوانی و عدم تعادل در سلسله مراتب شهری استان مشخص بوده است. همچنین عدم تعادل در توزیع و استقرار جمعیت و حرکت به سوی نامتعادلی شدید استقرار جمعیت در نقاط شهری استان در طی سال های اخیر وجود داشته است. جهت رسیدن به سلسله مراتب شهری و فضایی بهینه، رعایت عدالت در توزیع امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت های یکسان برای شهرهای استان ضرورت دارد. بنابراین برای ایجاد این تعادل، لازم است سیاست های مختلفی مانند ایجاد امکانات توسعه برای شهرهای کوچک و میانه اندام مانند به ویژه شهر مهاباد در داخل نظام سلسله مراتب شهری، تشویق سرمایه گذاری های اقتصادی، سیاست عدم تمرکز و بررسی نظام شهری منطقه ای در ارتباط با مناطق همجوار و در رابطه با توزیع فضایی شهرها در پهنه ملی مد نظر قرار گیرد. واژگان کلیدی: نظام شهری، سلسله مراتب شهری، مدل ها شاخص ها، استان آذربایجان غربی، مهاباد

هورمون لپتین، محصول بیان ژن لپتین (ژن چاقی) است و با مصرف خوراک و متابولیسم چربی در ارتباط است. محل اصلی بیان ژن لپتین بافت چربی می باشد و گیرنده های آن در بسیاری از بافتهای بدن از جمله مغز، بافت چربی، معده، غدد تناسلی، عضلات، هیپوتالاموس و هیپوفیز وجود دارند. تحقیق حاضر به منظور بررسی چند شکلی ژن لپتین و گیرنده آن و ارتباط این جایگاه ها با صفات تولیدی در گاو نژاد هلشتاین ایرانی انجام شد. جمعیت مورد مطالعه شامل تعداد 160 گاو هلشتاین بود که به طور تصادفی از گله گاو شیری مهدشت انتخاب و استخراج dna به روش نمکی بهینه یافته انجام شد. تکثیر قطعات 331 و 400 جفت بازی، به ترتیب از اگزون 3 ژن لپتین و اگزون 20 ژن گیرنده لپتین توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز و پرایمرهای اختصاصی صورت گرفت. برای تعیین ژنوتیپ نمونه ها از روش pcr-rflp و از آنزیم های برشی hphi و taqi به ترتیب برای ژن لپتین و گیرنده لپتین استفاده شد. در جایگاه ژن لپتین دو آللa و t به ترتیب با فراوانی 6156/0 و 3844/0و سه ژنوتیپ aa و at و tt با فراوانی هر یک به ترتیب برابر با 38/29، 38/64 و 25/6 درصد برآورد شد. در جایگاه ژن گیرنده لپتین دو آلل c و t به ترتیب با فراوانی 38/74 و 63/25 درصد و دو ژنوتیپ cc و ct به ترتیب با فراوانی72/0 و 28/0 شناسایی شد. در جایگاه گیرنده ژن لپتین ژنوتیپ هموزایگوس tt مشاهده نشد. آزمون کای مربع، نشان داد که جمعیت مورد نظر در جایگاه های مورد مطالعه در تعادل هاردی – واینبرگ قرار نداشت .آنالیز آماری اثر هر یک از جایگاه ژن لپتین روی صفات تولیدی شامل تولید شیر، پروتئین معنی دار بوده است اما جایگاه ژن گیرنده لپتین تنها روی تولید شیر اثر معنی دار داشت (p<0.05). گاوهای با ژنوتیپ aa در جایگاه ژن لپتین و ژنوتیپ ccدر جایگاه ژن گیرنده لپتین به ترتیب بالاترین مقدار تولید شیر داشته اند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر و در صورت تکرار این نتایج در پژوهش هایی با نمونه های بیشتر احتمالا می توان از این جایگاه های نشانگری به عنوان ژن های عمده بزرگ اثر در برنامه های انتخاب به کمک نشانگر بهره گرفت.