نام پژوهشگر: امیر چراغی
امیر چراغی محمدسعید مصدق
مخربترین موریانه در استان خوزستان گونه microcerotermes diversus silvestri (isoptera: termitidae) میباشد. مدیریت معمول موریانههای زیرزمینی در ایران شامل استفاده از حشرهکشهای خاک کاربرد میباشد که به منظور کاهش یا حذف جمعیت جستجوگر موریانهها استعمال میشوند. اما استفاده مداوم از موریانهکشهای شیمیایی در محیط زیست نگران کننده است. امروزه کنترل بیولژیک بسیار مورد تمجید قرار گرفته و بهعنوان راهکاری برای حل مسئله کاربرد وسیع آفتکشهای شیمیایی محسوب میشود. علاقهمندی برای بکارگیری قارچهای بیماریزای حشرات جهت مبارزه با حشرات آفت افزایش یافته است. یکی از مشهورترین قارچهای بیمارگر حشرات metarhizium anisopliae (metschnikoff) sorokin میباشد. این قارچ بهعنوان عامل بیماری موسکاردین سبز حشرات، قارچی مهم در کنترل بیولژیک حشرات آفت محسوب میشود. این تحقیق با هدف بررسی کارآیی قارچ m. anisopliae جدایه rhynchophorus یا سراوان (demi 001) در مقابل موریانه m. diversus در شرایط آزمایشگاهی و صحرایی انجام گرفت. در این تحقیق آزمونهای مختلفی شامل آزمون غیرانتخابی (به روش آغشتهسازی کاغذ صافی با سوسپانسیون اسپور قارچ و غوطهورسازی موریانهها در سوسپانسیون اسپور قارچ)، انتخابی، ارزیابی رفتار تونلزنی- غذایابی، انتقال افقی قارچ در جمعیت موریانه، طعمه مسموم و آزمون صحرایی انجام گرفتند. در آزمون طعمه مسموم از 3 بستر شامل بلوک چوبی، ترکیب خاک اره و ترکیب سلولزی بهعنوان بستر ارائه اسپور در جمعیت موریانه استفاده شد. در آزمونهای مختلف با افزایش غلظت سوسپانسیون اسپور قارچ میزان مرگ و میر افزایش یافت. همچنین در اکثر موارد با افزایش غلظت سوسپانسیون اسپور قارچ، مدت زمان لازم برای مرگ و میر 50% از جمعیت کاهش یافت. در آزمون انتقال افقی موریانههای ناقل توانستند قارچ بیمارگر را به موریانههای سالم انتقال دهند. این روند در غلظتهای بالای سوسپانسیون اسپور قارچ و نسبت ناقل 30% و 50% مشهودتر بود. حداکثر میزان مرگ و میر در نسبت ناقل 10% در غلظت 108×3.5 اسپور در میلیلیتر بدست آمد که کمتر از 25% جمعیت بود. در آزمون صحرایی تلقیح قارچ در محیط باعث کاهش میانگین جمعیت موریانهها گردید. برآورد تغذیه از بلوکهای چوبی نیز این امر را اثبات کرد. میانگین جمعیت روی چوبهای تیمار نشده مرحله اول، 1756 موریانه و روی چوبهای تیمار نشده مرحله دوم، 691 موریانه بود. همچنین میانگین تغذیه از چوبهای تیمار نشده مرحله اول، 75/59 گرم و میانگین تغذیه از چوبهای تیمار نشده مرحله دوم، 81/27 گرم بود. در پایان با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق میتوان بیان کرد که قارچ m. anisopliae قابلیت توسعه بهعنوان عامل کنترل بیولژیک موریانه m. diversus را دارد و باید تلاشهای بیشتری جهت کاربردی کردن استفاده از آن در مقابل موریانه مذکور صورت پذیرد.