هنر و علم انتخاب پروژه مسئله ایست که سازمانها بصورت جدی با آن روبرو هستند. کار انتخاب پروژه، کار تکراری و مهم در اکثر سازمانهاست. معمولا پروژه های زیادی برای انتخاب وجود دارد که در چارچوب محدودیت های فیزیکی و مالی شرکت قرار دارند. برنامه ریزی و تحلیل پرتفلیوی پروژه ها به علت رشد فشار رقابتی در اقتصاد جهانی، بسیار مهم و حیاتی است. از بین پروژه ها می توان به پروژه های فناوری اطلاعات/ سیستم های اطلاعات اشاره کرد. انتخاب درست پروژه های فناوری اطلاعات/سیستم های اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار است. سازمان های امروزی برای بقاء و پیشرفت نیازمند فناوری اطلاعات /سیستم اطلاعات می باشند. پژوهش حاضر با بررسی مدل های انتخاب پروژه، مدلی را برای ارزیابی و انتخاب پروژه های فناوری اطلاعات/سیستم های اطلاعات ارائه می دهد. از آنجا که معیارهای ارزیابی در چنین پروژه هایی بیشتر کیفی می باشند در این پژوهش از رویکرد فازی برای ارزیابی پروژه های فناوری اطلاعات/سیستم اطلاعات استفاده شده است و یک روش ترکیبی از سیستم خبره فازی، تحلیل پوششی داده ها و برنامه ریزی آرمانی برای انتخاب پروژه های فناوری اطلاعات/سیستم اطلاعات ارائه شده است. برای دستیابی به شاخص های ارزیابی از پژوهش های پیشین در انتخاب و ارزیابی پروژه های فناوری اطلاعات/سیستم اطلاعات و نظر سنجی از خبره استفاده شده است. ساخت سیستم خبره فازی نیز بر اساس پژوهش های پیشین این سیستم ها و نظر خبره صورت گرفته است. از خروجی های سیستم های خبره طراحی شده و هزینه تخمینی پروژه ها،کارایی با استفاده از تحلیل پوششی داده ها محاسبه می شود. در مرحله آخر، با استفاده از برنامه ریزی آرمانی و با بکارگیری نتایج مراحل قبل، انتخاب پروژه صورت می گیرد.

مسأله مسیریابی وسایل نقلیه یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین مسائل در زمینه ی تحقیق در عملیات است. این مسأله به دنبال جستجوی یک برنامه ی کارا برای ناوگان وسایل نقلیه است. در این مسأله، وسایل نقلیه محموله ها را از یک انبار مرکزی بارگیری کرده و بعد از تأمین تقاضای همه ی مشتریان به انبار بازمی گردند، با این فرض که هر مشتری فقط یکبار ملاقات شود و محدودیت ظرفیت وسایل نقلیه نقض نشود. مسأله مسیریابی وسایل نقلیه یک مسأله np-hard است. با توجه به اینکه هزینه ی اجاره و خرید وسایل نقلیه متفاوت می باشد و برخی شرکت ها قادرند وسایل نقلیه را متناسب با نیاز خود خریداری یا اجاره کنند، در این پژوهش فرض خرید یا اجاره ی وسایل نقلیه در مسیریابی مطرح شده است، چراکه تصمیم بر اجاره یا خرید وسایل نقلیه بر نحوه ی شکل گیری مسیرها اثرگذار است.بنابراین با اعمال این فرض در مسأله مسیریابی وسایل نقلیه با محدودیت ظرفیت، مدل جدیدی با درنظرگیری ارزش زمانی پول برای این مسأله ارائه شده است. سپس دو روش حل شامل الگوریتم جهش قورباغه و الگوریتم ترکیبی شبیه سازی تبرید موازی-الکترومغناطیس ارائه شده است. طبق مقایسه عملکرد دو الگوریتم در شرایط متفاوت، الگوریتم ترکیبی شبیه سازی تبرید موازی-الکترومغناطیس ازنظر زمان محاسباتی و کیفیت جواب ها از عملکرد بهتری نسبت به الگوریتم جهش قورباغه برخوردار است.

برنامه ریزی در حوزه ی حمل ونقل عبارت است از تعیین فرایندی که طی آن، اقدامات لازم برای رسیدن یک سیستم حمل ونقل به وضعیتی مطلوب که توسط کارشناسان این حوزه تعیین می شود، مورد بررسی قرار گیرد. یکی از مهمترین مسائل مطرح در این حوزه، مسئله ی انتخاب و زمان بندی پروژه های سرمایه گذاری حمل ونقل است. این مسئله دارای ویژگی هایی از جمله تعدد ذی نفعان و تصمیم گیران، تنوع معیارهای ارزیابی، فراوانی گزینه های مورد بررسی، وابستگی متقابل پروژه ها و عدم قطعیت اطلاعات است که در بررسی مسئله باید مورد توجه قرار بگیرد. عامل اصلی و موثر بر یک انتخاب صحیح، محدودیت منابع مخصوصاً محدودیت مالی است. بنابراین از میان پروژه های پیشنهاد شده باید سبدی از پروژه ها به گونه ای انتخاب شود که هم با منابع در دسترس سازگار بوده و هم منافع مورد نظر را به دست آورد. از این رو، اگر انتخاب و زمان بندی پروژه های سرمایه گذاری حمل ونقل با یک نگاه سیستماتیک صورت نگیرد، نه تنها وضعیت سیستم بهبود نمی یابد بلکه امکان بدتر شدن آن نیز وجود دارد. در این حوزه، پژوهشگران اغلب به انتخاب پروژه ها پرداخته اند و به ندرت انتخاب و زمان بندی پروژه های سرمایه گذاری را به صورت یکپارچه مورد بررسی قرار داده اند. در این پژوهش به منظور بررسی این مسئله، مدلی برای انتخاب و زمان بندی پروژه های سرمایه گذاری حمل ونقل، به صورت یکپارچه ارائه گردیده است و در تابع هدف مدل ارائه شده، دو معیار مهم "زمان سفر طی شده در شبکه" و "رضایتمندی استفاده کنندگان شبکه ی حمل ونقل" را مورد مطالعه قرار می دهد. با توجه به پیچیدگی موجود در محاسبه ی تابع هدف و وجود پدیده ی بریز، ارائه ی روش های دقیق رایج برای حل مسئله، بسیار پیچیده و دشوار است. از این رو، الگوریتم ژنتیک به عنوان یک الگوریتم فراابتکاری برای حل این مسئله مورد استفاده قرار گرفته و تنظیم پارامتر آن با استفاده از روش تاگوچی انجام گردید. برای اجرای این الگوریتم از نرم افزار متلب استفاده شده و محاسبه ی تابع هدف برای جواب های تولید شده در نرم افزار گاوس انجام شده است. پس از حل مدل برای مسائل تولید شده در ابعاد مختلف، نتایج به دست آمده بررسی گردید و کارایی روش ارائه شده با اجرای آن بر روی یک شبکه ی حمل ونقلی با اندازه ی متوسط(شبکه ی شهری سایکس فالز) مورد ارزیابی قرار گرفت.

یکی از مسئولیت¬های مهم و اساسی در واحدهای صنعتی، برنامه¬ریزی و کنترل موجودی می¬باشد. با وجود محدودیت¬ها و شرایط حاکم در واقعیت، طراحی یک سیستم کنترل موجودی و تعیین یک سیاست سفارش¬دهی مناسب می¬تواند نقش بسیار مهمی در افزایش سودآوری و کاهش هزینه¬های سازمان داشته باشد. در این پایان¬نامه یک سیستم کنترل موجودی تحت سیاست با درنظرگیری محدودیت منبع و تخفیف در خرید در شرایطی که تقاضای مشتریان دارای الگوی گسسته با توزیع پواسون است، مورد تحلیل قرار می¬گیرد. با توجه به نوع محدودیت منبع مورد بررسی، بودجه به عنوان یک مصداق واقعی از این نوع منبع در نظر گرفته شده¬است. مدت زمان تحویل ثابت و کمبود به صورت تقاضای پس¬افت می¬باشد. محدودیت منبع درنظرگرفته شده، به صورت محدودیت نرم می¬باشد و هزینه¬های ناشی از کمبود منبع به عنوان بخشی از هزینه¬های کل سیستم در مدل لحاظ شده است. سیستم موردنظر در هر دو حالت تک¬کالایی و چندکالایی مورد بررسی قرار می¬گیرد. در سیستم تک¬کالایی منبع در دو حالت وابسته به قیمت و مستقل از قیمت در نظر گرفته شده است. در شرایطی که منبع وابسته به قیمت باشد، ضریب مصرف منبع به قیمت کالا و به تبع آن به شرایط تخفیف حاکم بر مسأله وابسته خواهد شد که این امر موجب پیچیدگی مدل و روش حل آن می¬گردد. در مدل تک¬کالایی با درنظرگیری محدودیت بودجه که یک منبع وابسته به قیمت به شمار می¬رود، مسأله در هر دو حالت تخفیف کلی و نموی مورد تحلیل قرار گرفته است و برای هر کدام از دو مدل با استفاده از اثبات خواص بهینگی مسأله رویکرد حل دقیقی بر مبنای روش جستجوی تک¬بعدی به منظور تعیین سیاست بهینه¬ی سفارش¬دهی ارائه شده است. با اثبات خواص تابع هزینه، روند جستجو در الگوریتم ارائه شده برای مدل تک¬کالایی تحت تخفیف کلی تغییر داده می¬شود و یک الگوریتم بهبودیافته برای این مدل ارائه می¬گردد. برای مسأله در حالت چندکالایی با محدودیت بودجه تحت تخفیف کلی یک مدل برنامه¬ریزی غیرخطی عدد صحیح و یک روش ابتکاری برای تعیین سیاست سفارش¬دهی کالاها ارائه گردیده است. در این روش با طراحی یک رویکرد ابتکاری، مسأله به زیرمسائل مجزا تفکیک می¬شود و سپس یک روش حل دقیق برای حل آن¬ها ارائه می¬گردد و سپس با استفاده از یک الگوریتم جستجوی محلی جواب¬های بدست آمده در طول روند الگوریتم بهبود داده می¬شود. با به¬کارگیری الگوریتم¬های مذکور برای مدل¬های تک¬کالایی، مثال¬های عددی ارائه شده و تحلیل حساسیت بر روی پارامترهای مدل صورت گرفته است. به منظور مقایسه کارایی الگوریتم ابتکاری پیشنهادی برای مدل چندکالایی، یک حد پایین برای هزینه بهینه مسأله ارائه شده است و با مثال-های عددی نشان داده شده است که روش پیشنهادی با متوسط درصد بهینگی 3.91 نسبت به حد پایین جواب بهینه از کارایی خوبی برای حل مدل موردنظر برخوردار است.