چکیده جمع‏گرایی یا گرایش به جمع یک گرایش فطری و طبیعی است که در نهاد هر انسان وجود دارد و از آنجایی که وظیفه انسانها تلاش برای تکامل مادی و معنوی خود است لذا این تکامل تنها در سایه جمع‏گرایی تحقق می‏یابد. مسئله تکامل انسان در سایه جمع‏گرایی از جمله مسائلی است که اثبات آن کاملاً عقلی است و در این باره آیات و روایات فراوانی نیز وجود دارد. بررسی این مسئله از دیدگاه امام صادق (علیه السلام) به عنوان ششمین پیشوای مسلمانان، از دو جهت حائز اهمیت است: نخست آنکه تقریباً بیش از یک‏سوم از احادیث شیعه از سوی آن امام بزرگوار روایت شده است. دوم آنکه آن حضرت به عنوان خلیفه خداوند در مقام امامت به عنوان کسی که کامل‏ترین فرد است می‏باشد، از این رو تنها چنین شخصیتی است که می‏تواند انسان‏های دیگر را به تکامل برساند، لذا آموزه‏های آن حضرت در این باره راه‏گشا است. لزوم جمع‏گرایی را باید از اهمیت آن در زندگی انسان دانست که بسیاری از مشکلات و گرفتاری‏های انسانها در طول تاریخ با به کار گیری آموزه‏های جمع‏گرایانه بر طرف می‏شود. مشکلاتی از قبیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و خانوادگی؛ حتی تأثیر آن در عالم تکوین و قضا و قدر الهی را می‏توان عنوان کرد. مثلاً می‏توان به آموزه‏ای چون صله رحم اشاره نمود که تأثیر تکوینی در زندگی انسان دارد و آن اینکه سبب فزونی رزق و عمر می‏شود. در این پژوهش با بهره‏گیری از منابعی که احادیث امام صادق (علیه السلام) در آنها ذکر شده است، مولفه‏های جمع‏گرایی که در دو گروه مصادیق و آموزه‏ها تقسیم می‏شود، از نگاه آن امام بزرگوار بررسی شده است ضمن آنکه رابطه آنها با تکامل انسان تبیین می‏شود. همچنین به اهمیت مسئله جمع‏گرایی و کارکردهای آن از منظر امام صادق (علیه السلام) پرداخته شده است. بی‏شک تمام آموزه‏های جمع‏گرایانه در شکل‏گیری جامعه مطلوب که بستری مناسب برای دستیابی به سعادت و کمال حقیقی و در نهایت عبودیت خداوند است، موثر است. با مطالعه احادیث آن امام بزرگوار در تمام زمینه‏ها و باب‏ها به این نتیجه دست یافتیم که تکامل واقعی انسان تنها در سایه جمع‏گرایی صورت می‏گیرد و شواهدی از فرمایشات ایشان در این باره ارائه شده است.