از قدیمی ترین ایام درایران راه های طولانی با کاربردهای گوناگون پدید آمده که با راه های بزرگ قاره ای پیوندداشته اند .یکی از این راه های بزرگ ((جاده ابریشم ))است که از شرق چین (سیان) تا میانه اروپا ((به ویژه شهرهای مهم تجاری مانند ونیز)) امتداد داشته اند.سیاحان،مبلغان مذاهب گوناگون،بازرگانان و مبشران فرهیخته در آن جاده رفت و آمدها داشته و ساکنان منطقه های مختلف جهان را با فرهنگ ها و اندیشه ها متنوع آشنا کرده اند.دراین پژوهش نقش تجاری،اقتصادی،فرهنگی و مذهبی این جاده بزرگ و شاخه های آن،مسیر دریایی که همزمان با راه های زمینی پدید آمده بود،چگونگی رفت و آمدها و نقل و انتقال کالا به ویژه ((ابریشم )) و پایگاههای راهداری و شهرهای قرار گرفته بر جاده ها در اواخر فرمانروایی خوارزمشاهیان مقارن با تهاجمات اولیه مغولان به فرمانروایی چنگیزخان مورد بررسی قرار گرفته و نقش و اهمیتی که سیطره بر این جاده در طی این سالها داشته،مورد توجه قرار گرفته است.