نام پژوهشگر: محمد رضا کاوه
محمد رضا کاوه محمد کاظم رحمان ستایش
در برررسی اعتبار و گونه شناسی روایات تفسیری ، به تبیین چگونگی استفاده ائمه اطهار (ع) از آیات قرآنی پرداخته شده است . بخشی از روایات هستند که در ارتباط با آیات قرآنی می باشند . و این بدان معنا می باشد که ائمه (ع) در مواردی برای بیان و تشریح یک موضوع از آیات استفاده کرده اند . که بر حسب چگونگی استفاده آن حضرات از آیات قرآنی ؛ این روایات دارای گونه های مختلفی می باشند . روایات تفسیری همانند دیگر روایاتی که از معصومین(ع) نقل شده اند ؛ دارای موقعیت های بیانی گوناگونی هستند . و برحسب این موقعیت بیانی روایات تفسیری به گونه های مختلف قابل تقسیم می باشند . اهل بیت (ع) گاه در پاسخ پرسش از مفاد و مراد آیه ای، حدیثی بیان فرموده اند و گاه خود در مقام استدلال و احتجاج، آیه ای از قرآن را ذکر کرده اند و زمانی دیگر برای بیان معنای واژه ای از قرآن سخن گفته اند و گاه معنای باطنی آن را بیان کرده اند از این رو باید اقسام گوناگون روایتهای تفسیری را به دقت شناخت، تا به هنگام بهره گیری از آنها در تفسیر و فهم آیه، لغزشی رخ ندهد .البته هیچ گونه تمییزی بین روایات توسط مولفان کتب روایی صورت نگرفته است . لذا این تقسیم بندی و ملاک قرار دادن آنها کمک شایانی در فهم درست روایات خواهد داشت . برخی از این گونه ها به شرح ذیل می باشند : " بیان مصداق – استناد به آیه – ایضاح مفهوم – بیان بطن آیه – بیان علت – فضای نزول – ردشبهه – و... ". اکثر روایات تفسیری در دو بخش مورد مطالعه ، دارای اسنادی ضعیف بوده اند . ئلی می توان توجیهات نقلی وعقلی برای دلالت این روایات آورد . بنابراین ، اگرچه برخی روایات به لحاظ سندی ضعیف بوده اند ولکن به لحاظ دلالی ، از روایت های مقبول به حساب می آیند . کلید واژه : روایات تفسیری – گونه شناسی – کتاب کافی - بیان مصداق – استناد – بطن آیات – و..... .