نام پژوهشگر: عثمان ناصری

نماد در شعر ادونیس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کردستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  عثمان ناصری   صادق فتحی دهکردی

این پژوهش به بررسی نماد در شعر شاعر بلند پایه ای مدرنیسم ادونیس پرداخته است، ادونیس در خانواده فقیر سوریه ای به دنیا آمد، تحصیلات ادبی آغازین را نزد پدر فراگرفت، پس از آن موفق به گرفتن دکترای ادبیات در دانشگاه لبنان گردید، سال 1985م لبنان را به مقصد پاریس ترک گفت و هم اکنون نیز در آنجا به سر می برند، پژوهش ها و مقاله های گوناگونی در زمینه و زیاده بر آن مجموعه شعری گرانبهای تاکنون از ایشان به چاپ رسیده است. ادونیس بر پایه های مدرنیسم در شعرش تاکید کرده است و در آن به آزادی بی قید و شرط، پایان ناپذیری دنیای شناخت و پلورالیسم باور دارد، رد و انکار بن مایه ای ارتباط او با سنت ها می باشد و همیشه به دنبال خشکاندن ریشه های سنت می باشد و بنیان تحول را در رد سنت ها می پندارد، بدین خاطر در شعرش نگاه ویژه ای به مساله تحول دارد. ادونیس در شعرش تلاش چشمگیری را برای زایش زبانی نوین به کار می برد و مفاهیمی به واژه ها می دهد که از قبل در فرهنگ و قاموس شعری به کار گرفته نشده است، این کاربرد او را به دنیای پیچیده ای نماد کشانده است، شاعر در شعرش از نمادهای گوناگون؛ نمادهای اسطوره ای( ادونیس، عشتار و...)، نمادهای تاریخی( مهیار دمشقی، عبدالرحمن الداخل و...)، نمادهای دینی( حلاج، خضر نبی، قابیل و ...) نمادهای طبیعی( آتش، خاکستر، زمین و...)استفاده کرده اند، و چه بسیار که از نمادهای غیر اسلامی و یا ماقبل اسلام استفاده کرده اند. در پژوهش به بررسی سبک شعری ادونیس در به کارگیری نمادهای گوناگون که مایه ای دیرفهمی زبان شعریش شده پرداخته ام، و برآنم که شاعر در پردازش نمادها از دو شیوه سود جسته اند: الف- نماد بر تمام قصیده سایه افکنده و چهارچوب کلی آن را تشکیل می دهدو سایر اجزای قصیده وسیله ای پرداختن به ایسن نماد می باشد. ب- نماد پاره ای از قصیده می باشد، و شاعر جهت پردازش تصویر شعری و رساندن پیام از آن استفاده نموده، و از آنجا که ادونیس در نمادهای شعری از پتانسیل های گوناگون زبان بهره برده، شعرش دیر فهم گردیده است. در پژوهش از ارتباط نمادها با ویژگی های روانی؛ هشیار و ناهشیار غافل نبوده و بر آنم که شعر ادونیس آینه ای تمام نمای زندگی شخصی و اجتماعی اوست، و بیشتر نمادها از فاکتورهای ناهشیار بویژه مرگ ناگوار پدرش در میان شعله های آتش تاثیر پذیرفته است.