چکیده آسیب شناسی دین وشناخت عوامل« دین گریزی » دایره ا ی وسیع دارد . دراین پژوهش به شناسایی و بررسی عمده ترین این عوامل ازدیدگاه قرآن و نهج البلاغه باتاکیدبرعوامل فرهنگی پرداخته شده است . دین درلغت به معنای طاعت، جزا ، حکم ، عبادت ،تدبیرو... می باشد ؛ ودراصطلاح , به مجموعه معارف وقوانینی گفته می شود که خداوند متعال توسط پیامبران ، برای راهنمایی وسعادت بشر تشریع نموده است ؛ به طوری که لازمه ی سعادت دنیا وآخرت بشردرپیروی ازآن می باشد . «دین گریزی» یا به تعبیر قرآن « اعراض از دین» عبارت است از هرگونه فاصله یا واپس گرایی از دین وتمام نمود های دینی درگرایش، بینش وکنش . درابعاد مختلفِ پدیده ی« دین گریزی» ، دودسته عوامل قابل تفکیک می باشد : 1- عوامل درونی مانند : درک نادرست ازدین وتعالیم دینی ، پیروی از خواهش های نفسانی ، حب دنیا ،تقلید کورکورانه و ... 2- عوامل بیرونی - عواملی که ازبیرون برفرد تاثیرمی گذارد- که درچندشکل ظهور می یابد : الف - عوامل اجتماعی ازقبیل : اعضای خانواده، دوستان ، معلمان ، ودیگر افراد جامعه . ب - عوامل سیاسی مانند : نظام های حکومتی، حاکمان وسردمداران . ج - عوامل اقتصادی همچون : فقر و رفاه زدگی . د - عوامل فرهنگی ازقبیل : تبیین نارسای مفاهیم دینی، ترویج خرافه ، بدعت ونوآوری ، تحجر گرایی ، اکراه واجبار دردین ، رفتار نامناسب برخی ازمتولیان دینی . پس از شناسایی این عوامل ، یافتن راه های پیشگیری از تاثیر این عوامل ، متناسب با شرایط ومقتضیات زمان حال ، ازاهمیت ویژه ای برخوردار می باشد . باتوجه به مطالب مذکور، تعلیم وتربیت براساس موازین اسلامی ، مبارزه با خرافات وتبلیغ می تواند عمده ترین این راه ها باشد . از آنجا که مهاجمان فرهنگی برای ازبین بردن فرهنگ وارزشهای دینی، ملی وفرهنگی جامعه وجایگزین کردن آن با فرهنگ بیگانه تمام تلاششان را به کاربسته اند ، به نظر می رسد درچنین شرایطی،تبلیغات صحیح وکارآمد می تواند بهترین وکوتاه ترین راه برای مبارزه با تهاجم فرهنگی،درراستای احیاء فرهنگ اسلامی وتجدید بنای هویت تخریب شده ی امت اسلامی باشد؛ لذا شناخت انواع روش های تبلیغ اعم ازتبلیغ الهی وتبلیغ شیطانی ونیز ابزار وشیوه های موثر درهردو نوع تبلیغ امری ضروری است . کلید واژه ها : قرآن ، نهج البلاغه ،دین ،دین گریزی ، جامعه ،عوامل فرهنگی .