نام پژوهشگر: مهیار کیایی رضاقلی

مشاهده و اشراق در معرفت شناسی اشراقی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1389
  مهیار کیایی رضاقلی   طاهره کمالی زاده

چکیده نور در فلسفه ی اشراق به معنای آگاهی و خود آگاهی است. این فلسفه تا کنون با دو رویکرد وجود محور و آگاهی محور مورد بررسی و مداقّه ی حکما قرار گرفته است. حکمای جاویدان خرد، رویکرد دوم را پذیرفته اند. رساله ی حاضر نیز در صدد است تا با رویکرد جاویدان خرد - که با اندیشه ی سهروردی قرابت بیشتری دارد – فرآیند دو سویه ی مشاهده و اشراق را در معرفت شناسی اشراقی بررسی کند. باتوجه به این که نور به عنوان موضوع فلسفه ی اشراق به معنی آگاهی و خود آگاهی است، لذا مدار و محور فلسفه ی سهروردی "علم" و دغدغه ی حکیم اشراقی وصول به "علم اشراقی" است. فرآیند دو سویه ی "مشاهده و اشراق" به عنوان یکی از مبانی فلسفه ی اشراق، رشته ی اتصال تمام نظریات حکمی این نظام فلسفی است و انسجام آن را به عهده دارد. معرفت شناسی اشراقی که با بررسی حقیقت نور آغاز می شود، به اشراقات باطنی و پرتو افشانی انوار قدسی بر جان سالک، منتهی می گردد، و در سایه ی اشراقات انوار، مشاهده و شهود حقایق رخ می دهد. مشاهده و اشراق در بالا ترین مرتبه به مشاهدات عقلی اطلاق می شود. سهروردی، بر اساس نظریه ی تشکیک، در ادراکات خیالی و حسی نیز قائل به مشاهده است. مشاهدات در هیچ یک از مراتب، بدون اشراقات انوار قدسی میسر نمی گردد. کلید واژه: سهروردی، نور، مشاهده، اشراق، معرفت شناسی اشراقی، حکمت اشراق.