سن گندم،eurygaster integriceps put. مهم ترین آفت حشره ای گندم و جو در ایران می باشد که در صورت عدم کنترل، خسارت آن تا 100 درصد محصول می رسد. در حال حاضر استفاده از حشره کش ها موثرترین روش کنترل این آفت در ایران و سایر کشورهای سن خیز دنیا می باشد. سالانه صدها هزار هکتار از مزارع کشور علیه سن سمپاشی می شوند و صدها تن ماده ی شیمیایی وارد محیط زیست می شود که علاوه بر هزینه های بالا، آلودگی محیط زیست و مسایل بهداشتی را به دنبال دارند. کاهش مصرف آفت کش های شیمیایی و در عین حال کنترل موثر سن گندم، هدف اصلی برنامه های مدیریت این آفت می باشد. مدیریت تلفیقی مکان - ویژه ی آفات (ssipm) در قالب کشاورزی دقیق یکی از راهکارهایی است که برای رسیدن به این هدف مطرح شده است. این روش با کاربرد هدفمند آفت کش ها براساس نقشه ی تراکم آفت در داخل مزرعه موجب کاهش مصرف این ترکیبات و سمپاشی نشدن قسمت هایی از مزرعه می شود که این مناطق می توانند به عنوان پناهگاه هایی برای دشمنان طبیعی و جمعیت حساس آفت عمل کنند. پژوهش حاضر با هدف استفاده از مدیریت مکان - ویژه در مورد سن گندم، تعیین رفتار مکانی این آفت و تهیه ی نقشه ی احتمال خطر از روی رفتار مکانی تعیین شده، انجام گرفت. برای رسیدن به این اهدف از ژئوانفورماتیک شامل سامانه ی موقعیت یابی جهانی (gps)، سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (gis) و آمار مکانی استفاده گردید. این بررسی در شش شهرستان سن خیز استان آذربایجان شرقی به مدت سه سال زراعی و در دو بخش اجرا شد. بخش اول شامل تشخیص نوع پراکنش مکانی- زمانی جمعیت سن گندم در مزارع گندم آبی و تهیه ی نقشه ی این پراکنش با روش های درون یابی بود که با استفاده از زمین آمار و تجزیه ی مکانی با شاخص های فاصله (sadie) انجام گرفت. کارآیی سمپاشی مکان- ویژه در کنترل خسارت سن گندم و کاهش مقدار حشره کش مورد استفاده و اثرهای آن روی جمعیت دشمنان طبیعی نیز بررسی شد. بخش دوم شامل تعیین رفتار مکانی سن با استفاده از gis و تهیه ی نقشه ی احتمال خطر از روی رفتار مکانی تعیین شده بود. نتایج حاصل نشان دادند که سن مادر و پوره های سنین 2 و 3 دارای توزیع مکانی تجمعی بوده و همبستگی مکانی قوی داشتند. در اواخر فصل رشد پوره های سنین 4 و 5 وابستگی مکانی ضعیف تا متوسط نشان دادند. در حالی که مقدار حشره کش مصرفی در روش سمپاشی مکان - ویژه حدود 50-40% روش سمپاشی سراسری بود، سطح کنترل جمعیت و خسارت آفت قابل قبول بود. همچنین جمعیت بالتوری سبز stephens chrysoperla carneaو کفشدوزک ها coccinella spp. به عنوان دشمنان طبیعی عمومی فعال در مزارع گندم در کرت هایی که به صورت مکان- ویژه سمپاشی شده بودند بیشتر از کرت های سمپاشی سراسری بود. بررسی رابطه ی تغییرات جمعیت سن گندم با شرایط اقلیمی، سطح زیر کشت گندم و جو، سطح مورد سمپاشی، متغیرهای موضع نگاشتی و شاخص پوشش گیاهی حاصل از تصاویر ماهواره ای نشان داد که نوسانات جمعیت سن در استان بیشتر تحت تأثیر سطح سمپاشی شده بود. متغیرهای موضع نگاشتی، پوشش گیاهی و پتانسیل نسبی رطوبت خاک در انتخاب مکان های استراحت سن نقش مهمی داشتند. از این متغیرها به عنوان متغیرهای پیش بینی کننده ی مکان های استراحت سن در شهرستان مرند استفاده شد و نقشه ی تراکم جمعیت یا احتمال خطر برای این شهرستان به کمک gis تهیه گردید. مقایسه ی مکان های زمستان گذرانی واقعی سن در شهرستان مرند با مکان های پیش بینی شده نشان داد که در دامنه های شمالی میشو محل های پیش بینی شده کاملاً منطبق بر مناطق زمستان گذرانی بودند. اما در ارتفاعات شمال شرق مرند مناطق پیش بینی شده با واقعیت منطبق نبودند. از دلایل احتمالی این عدم انطباق، فاصله ی نسبتاً زیاد این ارتفاعات با مزارع آلوده و وجود جمعیت بالای کبک در این مناطق به عنوان یکی از شکارگرهای مهم سن قابل ذکرند.

غلات و حبوبات غذای اصلی انسان می¬باشند، که به دلایل تفاوت در شرایط اقلیمی مناطق مختلف جهان و نامتناسب بودن میزان تولید و مصرف کشور¬های مختلف در سطح جهان، کشور¬ها ملزم به انبار کردن این محصولات در زمان¬های طولانی و تجارت این محصول در مسافت¬های زیاد می¬باشند. بنابر¬این کنترل کیفیت و درجه¬¬بندی این محصولات از نظر آلودگی به آفات و یا شکسته بودن دانه¬ها، که باعث کاهش شدید زمان انبارداری می¬شود، الزامی است. بدین منظور تشخیص آلودگی دانه های انباری به لارو حشرات نیازمند روش های غیر¬مخرب، از آن جمله روش پردازش صوت است. در مورد لوبیا به ویژه لوبیای چشم بلبلی در جهان، مطالعاتی در این خصوص صورت نگرفته است، درحالی که زیان های آفات انباری مخصوصاً سوسک چهار نقطه ای بر این محصول بسیار زیاد است و تا حدی که کشت این محصول را در ایران به شدت کاهش داده و یا کشاورزان را ملزم به ضد عفونی بذور با سموم حشره¬کش و قارچ¬کش نموده که اثرات جبران ناپذیری بر سلامت جامعه دارد. در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از یک سیستم هوشمند سیگنال صوتی حاصل از برخورد لوبیای چشم بلبلی سالم و لوبیای حاوی لارو سوسک چهار نقطه ای با یک صفحه فولادی ضخیم در-یافت، و مورد مطالعه قرار گیرد. بدین منظور یک کلنی پر جمعیت از سوسک چهار نقطه ای آماده و سپس برای تعیین تأثیر اندازه دانه در دقت تشخیص سیستم سه اندازه از لوبیاها با الک های استاندارد تهیه شد. تعداد مشخصی لوبیا از هر اندازه در ظروف جداگانه قرار گرفت و در هر ظرف تعداد 150 عدد سوسک بالغ هم سن (48ساعته) انتقال داده شد. نمونه ها در دما و رطوبت مناسب قرار گرفتند. پس از حصول اطمینان از آلودگی 100% دانه ها برای تعیین تأثیر اندازه لارو بر دقت تشخیص سیستم در پنج نوبت از نمونه های آلوده و دانه های سالم داده¬برداری صورت پذیرفت و یک بار هم پس از خروج لاروها از داخل دانه ها داده¬برداری انجام گرفت. دانه های شکسته و نامرغوب به صورت دستی جداسازی و به همین ترتیب مورد داده¬برداری قرار گرفت. برای تعین صفات مطلوب برای هر دسته از داده ها از روش pca استفاده شد. بردارهای ویژه و مقادیر ویژه برای هر دسته در حوزه زمان و فرکانس استخراج شد. برای واحد تصمیم از شبکه عصبی mlp استفاده شد. دقت سیستم برای جداسازی دانه های سالم از دانه های آلوده برای سه دسته کوچک، متوسط و بزرگ به ترتیب برابر 100%، 6/99% و 2/99% و دقت سیستم برای تشخیص دانه-های آلوده از دانه¬های سالم به ترتیب 6/99%، 6/99% و 4/99% به دست آمد. دانه های نامرغوب با دقت 7/99% و دانه های سالم با دقت 5/99% برای سیستم قابل تشخیص بود.