«آتش» در آیین ها و مراسم ایران باستان از قداست و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است، به طوری که در سراسر متون اوستایی از آن به نیکی نام برده و ستوده شده و به ویژه در «یسنا»، هات 62 و در «خرده اوستا»، نیایش پنجم به ستایش آن اختصاص داده شده اند. در پایان نامه حاضر، تحت عنوان «بررسی متن اوستایی و زند آتش بهرام نیایش (خرده اوستا)» ، متن فارسی میانه این نیایش برای نخستین بار به فارسی برگردانده می شود. به همین سبب تلاش بر آن گردیده که متن به طور دقیق حرف نویسی و آوانویسی شده و ضمن رعایت نکات دستوری، برگردانی روان از آن ارایه گردد. در مقایسه دو متن اوستایی و برگردان آن به فارسی میانه (=زند)، مشخص گردید که در متن زند واژه ها گاه به طور کامل با واژه های متن اوستایی برابر معنایی دارند و گاه چنان از معنای اصلی دور هستند که مفسران زند ناچار برای رساندن مفهوم، معنی (gloss) هایی به متن زند اضافه کرده اند. بعضی از این معنی ها مطلب را روشن تر نموده و بعضی بر پیچیدگی آن افزوده اند. علاوه بر آن متن «آتش نیایش» دارای اشارات و مفاهیمی از فرهنگ و تاریخ ایران باستان است که برای درک درست تر از مفهوم متن نیاز به شناخت آیین ها و اساطیر کهن ایران می باشد. در این راستا واژه ها و عبارت هایی که نیاز به شرح داشته اند در بخش پیشگفتار و نیز در قالب «یادداشت ها» توضیح داده شده اند. این پژوهش شامل یک پیشگفتار و سه فصل است. فصل یکم شامل متن اوستایی، حرف نویسی و برگردان آن به فارسی و یادداشت ها است. فصل دوم، متن زند، حرف نویسی و آوانویسی و برگردان آن به فارسی و نیز یادداشت ها را در بر می گیرد. و فصل سوم مشتمل است بر سه واژه نامه اوستا - زند - فارسی، زند - فارسی و پازند - فارسی میانه- فارسی و دو نمایه از واژه های اوستایی و زند. در پایان پس از کتاب نامه، چکیده به زبان انگلیسی آمده است.