نام پژوهشگر: شبنم عباسی
شبنم عباسی سعید افشارزاده
پوشش گیاهی بخش مهمی از ساختار اکوسیستم طبیعی را تشکیل می دهد. منطقه مرتعی یحیی آباد واقع در شیب های جنوبی کوه های کرکس با مساحتی حدود 6000 هکتار، در 35 کیلومتری جنوب غربی نطنز قرار گرفته است. ارتفاع این منطقه حداقل 2000 متر و حداکثر 2720 متر از سطح دریا می باشد. میانگین بارندگی سالانه 22/147 میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالیانه 41/15 درجه سانتی گراد است. هدف از این تحقیق بررسی پوشش گیاهی منطقه و شناسایی فلور آن است. بدین منظور، گیاهان منطقه با روش نمونه برداری سیستماتیک-تصادفی و کوادرات گذاری جمع آوری و به کمک منابع معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند، لیست کاملی از گونه ها به همراه کوروتیپ و فرم رویشی آنها، همچنین اسامی گونه های آندمیک، دارویی و در معرض خطر انقراض تهیه گردید. طبقه بندی و رج بندی پوشش گیاهی منطقه با استفاده از نرم افزار pc-ord (نسخه 4) انجام شد. ظرفیت، وضعیت و گرایش مرتع نیز تعیین گردید. مجموعه رستنی های این منطقه دارای بالغ بر 190 گونه گیاهی متعلق به 31 خانواده و 129 جنس می باشد. از مجموع 31 خانواده، خانواده asteraceae با 36 گونه، خانواده poaceae با 23 گونه، خانواده fabaceae با 19 گونه، خانواده brassicaceae با 18 گونه، خانواده lamiaceae با 17 گونه، خانواده caryophyllaceae با 12 گونه، خانواده rubiaceae با 5 گونه به ترتیب بزرگترین خانواده ها را تشکیل می دهند. بزرگترین جنس های منطقه به ترتیب شامل astragalus با 15 گونه، cousiniaبا 8 گونه، acanthophyllum با 5 گونه، alyssum با 4 گونه وallium ، bromus ، centaurea، eryngium ، lappula و poa هر کدام با 3 گونه می باشند. بیشترین عناصر جغرافیایی فلور منطقه مربوط به ناحیه ایران و تورانی با 133گونه (1/71%) می باشد. از این میان 35 گونه (7/18 % گونه های منطقه) جزء گیاهان انحصاری ایران و تورانی و از مجموع 190 گونه گیاهی، 22 گونه (6/11 % گونه های منطقه) بومی ایران هستند. در بین گیاهان منطقه به ترتیب همی کریپتوفایت ها با 85 گونه (7/44%)، تروفایت ها با 55 گونه (29%)، کامئوفایت ها با 35 گونه (4/18%)، ژئوفایت ها با 12 گونه (3/6%) و فانروفایت ها با 3 گونه (6/1%) مهم ترین اشکال زیستی را تشکیل می دهند. سیمای ظاهری منطقه از نوع استپ های درمنه زار با پوشش غالب artemisia aucheri در ارتفاعات و artemisia sieberi در مناطق دشتی است. پوشش گیاهی منطقه با استفاده از آنالیز خوشه ای و روش های مختلف رج بندی مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز خوشه ای با ضریب تشابه سورنسون 50% و روش وارد، تعداد 8 گروه گیاهی در منطقه را مشخص نمود و روش های مختلف رج بندی عامل ارتفاع را به عنوان عامل اصلی در تفکیک گروه های گیاهی نشان دادند. ظرفیت مرتع ، برای تیپ a. aucheri ، 2/680 و برای تیپ a. sieberi ، 260 واحد دامی در ماه در هکتار در یک فصل چرا به دست آمد. وضعیت این منطقه مرتعی با استفاده از روش چهار فاکتوری جنگلبانی آمریکا، متوسط با گرایش پیش رونده است.