متناقض نمایی در علم بلاغت، بیانی ظاهراً متناقض با خود یا مهمل است که میان دو امر متضاد را جمع کرده باشد؛ اما در اصل دارای حقیقتی باشد که از راه تأویل بتوان به آن دست یافت. یکی از ویژگی های ادبی شعر شاملو «پارادوکس» است که شاعر به وسیله ی آن توانسته تأثیر کلام خود را دو چندان کند. این ویژگی سبکی شاملو، در دفاتر مختلف شعری وی جلوه های متفاوتی دارد. با توجه به اهمیت متناقض نمایی و تضاد در آثار احمد شاملو، در این پژوهش برآنیم تا پس از بیان کلیات، اهداف و پیشینه ی پژوهشی این موضوع، در فصل دوم مختصری درباره ی تعریف و زیبایی شناسی آرایه ی تضاد و متناقض نمایی و احوال و آثار شاملو، سپس در فصل سوم به تجزیه و تحلیل اشعار شاملو بپردازیم. تضاد در شعر شاملو، در سه سطح دیده می-شود: 1- تقابل در سطح کلمه 2- تقابل در سطح کلام 3- تقابل در سطح موضوع. از میان این سه، تضاد در سطح کلام از ارزش زیبایی شناختی بیشتری برخوردار است. متناقض نمایی در اشعار شاملو بر دو نوع است: کلامی و محتوایی. که هر کدام به شاخه های دیگری قابل تقسیم است. متناقض نماهای کلامی بر دو گونه هستند: 1- عبارات متناقض نما 2- تصاویر متناقض نما (اکسی مورون). متناقض نماهای محتوایی نیز به پنج دسته تقسیم بندی می شوند: 1- تناقض فکری 2- تناقض در سبک 3- تناقض در نوع ادبی 4- تناقض در فرم 5- تناقض ساختاری. از میان انواع تناقض در شعر شاملو سهم تناقض فکری از همه بیشتر است. متناقض نمایی چه در کلام و چه در محتوا، به یک اندازه در زیبایی شعر شاملو تأثیر گذار است. در واقع شاملو از هر دو حوزه به بهترین نحوه در شعر خود سود جسته است؛ اما در آن دسته از اشعاری که شاملو به بیان مسائل اجتماعی می-پردازد، تناقض محتوایی بیشتر دیده می شود و بالعکس در تغزلات وی تناقض کلامی بسامد بالاتری دارد.

واکنش سدیم آریل سولفینات با ترکیبات ایمیدوئیل کلرید در دمای اتاق و در حلال دی متیل فرمامید، مشتقات متیلن هیدرازین ها را با بازده بالا و در زمان کوتاه تولید می کند. از واکنش سدیم آریل سولفینات با دی آلکیل آزو دی کربوکسیلات ها در مجاورت هیدرازونیل کلرید در دمای اتاق و در دی متیل فرمامید، مشتقات آریل سولفونو هیدرازید ها با بازده مناسب به دست می آید. دراین واکنش، هنگامی که از مشتق دی اتیل آزو دی کربوکسیلات به جای دی آلکیل آزو دی کربوکسیلات استفاده می شود در نتیجه حلقه زایی، مشتقات حلقه تری آزو حاصل می شوند. از واکنش چند جزئی تری آلکیل فسفیت ها و دی آلکیل آزو دی کربوکسیلات ها در مجاورت هیدرازونیل کلرید در دمای اتاق و در دی کلرو متان، مشتقات هیدرازینو فسفونات ها با بازده بالا تولید می شود.