به منظور ارزیابی کنجاله گوار به روشهای آزمایشگاهی و حیوان زنده و نیز مقایسه آن با کنجاله های سویا، آفتابگردان، پنبه دانه و کلزا در تغذیه بره های پرواری نژاد زل آزمایشی در 4 مرحله انجام شد. در مرحله اول ترکیب شیمیایی کنجاله های آزمایشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از لحاظ ماده خشک بین کنجاله های آزمایشی اختلاف معنی دار وجود ندارد (05/0p>). ولی کنجاله گوار دارای بالاترین و کنجاله آفتابگردان دارای کمترین مقدار پروتئین بودند (05/0p>). نتایج حاصله از اندازه گیری خاکستر کنجاله ها نشان داد کنجاله گوار بیشترین و کنجاله سویا داری کمترین میزان خاکستر می باشند (05/0p<). بین کنجاله های آزمایشی کنجاله کلزا حاوی بیشترین و کنجاله گوار حاوی کمترین میزان فیبر محلول در شوینده اسیدی بود (05/0p<). در بخش فیبر محلول در شوینده خنثی کنجاله های پنبه دانه و کلزا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان فیبر محلول در شوینده خنثی بودند (05/0p<). نتایج حاصل از آنالیز میزان کلسیم و فسفر نشان دهنده وجود اختلاف در این بخش از ترکیب شیمیایی کنجاله ها بود (05/0p<). مرحله دوم آزمایش، اندازه گیری تجزیه پذیری کنجاله های آزمایشی در 0، 2، 4، 8، 16، 24، 48 و72 ساعت پس از تغذیه و بررسی فراسنجه های تجزیه-پذیری بود. در ساعات مختلف پس از تغذیه روند تقریباً ثابتی در مورد تجزیه پذیری کنجاله های مختلف وجود داشت. نتایج نشان داد که بین تجزیه پذیری کنجاله گوار و دیگر کنجاله های مورد آزمایش در ساعات مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0p<). در بخش فراسنجه های تجزیه پذیری و تجزیه پذیری موثر در سرعتهای عبور 2%، 5% و 8% در ساعت نیز بین کنجاله های آزمایشی اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0p<). اندازه گیری فراسنجه های پروتئین کنجاله ها بر اساس سیستم کربوهیدرات و پروتئین خالص کرنل مرحله سوم آزمایش بود. نتایج نشان داد بین فراسنجه های cncps کنجاله گوار و سایر کنجاله های مورد آزمایش اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0p<). در بخش a، کنجاله سویا دارای بالاترین و کنجاله آفتابگردان دارای کمترین میزان بودند (05/0p<). در بخش 1b کنجاله های سویا و پنبه دانه به ترتیب حاوی بیشترین و کمترین مقدار 1b بودند (05/0p>). در بخش b2 پروتئین کنجاله ها، اختلافی بین کنجاله گوار و سویا مشاهده نشد (05/0p>). در این بخش کنجاله آفتابگردان دارای بیشترین مقدار بود (05/0p<). با توجه به نتایج تنها تفاوت مشاهده شده در میزان b3 مربوط به کنجاله کلزا بود که مقدار آن بطور معنی داری بیشتر از سایر کنجاله ها بود (05/0p<). مرحله چهارم آزمایش بررسی اثر کنجاله های مختلف بر پارامترهای عملکردی و فراسنجه های خونی بره های پرواری نژاد زل بود. آنالیز آماری داده ها بیانگر عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارهای مختلف از نظر افزایش وزن روزانه بود (05/0p>). بین مصرف خوراک تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<). مقدار مصرف خوراک در بره های تغذیه شده با کنجاله سویا بیشتر و کنجاله کلزا کمتر از سایر تیمارها بود. بین میزان ضریب تبدیل غذایی در تیمار حاوی کنجاله گوار با سایر تیمارها اختلاف معنی دار وجود داشت (05/0p<). کنجاله گوار دارای مناسب ترین مقدار ضریب تبدیل غذایی بود (05/0p<). نتایج بررسی فراسنجه-های خونی نشان داد که در بخش مربوط به ازت اوره ای خون، کنجاله گوار دارای بیشترین مقدار و آفتابگردان دارای کمترین مقدار بودند (05/0p>). پروتئین کل خون بره های تغذیه شده با کنجاله گوار از سایر تیمارها کمتر بود (05/0p<) و کنجاله کلزا دارای بیشترین میزان پروتئین کل خون بود (05/0p<). با توجه به وجود تشابهات زیاد ارزش غذایی کنجاله گوار با کنجاله سویا به عنوان مکمل پروتئینی رایج مصرفی در ایران و با توجه به نتایج پژوهش حاضر مخصوصا نتایج مربوط به پرواربندی، کنجاله گوار می تواند جایگزین مناسبی برای بخش پروتئینی جیره باشد.