به منظور بررسی اثر غلظت و زمان محلول پاشی کود نیتروژن مکمل بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد، شاخص های رشد و کارایی مصرف نیتروژن درکلزا (هیبرید هایولا 401) به صورت کشت دوم در شالیزار، آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با 16 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) به اجرا گذاشته شد. دراین آزمایش غلظت نیتروژن خالص (از منبع اوره) در دو سطح (5 و 10 در هزار) در هفت زمان محلول پاشی شامل: 1- محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی (کدهای 06/1 تا 08/1 کدبندی سیلوستر- برادلی و میکپیس)، 2- محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن (کدهای 01/2 تا 03/2 )، 3- محلول پاشی در مرحله قبل از گلدهی (کد 9/3 )، 4- محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + ساقه رفتن، 5- محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + قبل از گلدهی، 6- محلول پاشی در مرحله ساقه رفتن + قبل از گلدهی، 7- محلول پاشی در مرحله 6 تا 8 برگی + ساقه رفتن + قبل از گلدهی مورد استفاده قرار گرفت و با دو تیمار شاهد شامل بدون مصرف کود نیتروژن و کوددهی متداول خاکی به صورت در زمان کاشت، در زمان ساقه رفتن و قبل از گلدهی به میزان 180 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مقایسه شد. نتایج نشان داد که بین تیمارهای محلول پاشی نیتروژن شامل غلظت و زمان محلول پاشی، بین شاهدها و نیز بین شاهدها با تیمارهای محلول پاشی از نظر بسیاری از صفات مورد مطالعه از جمله عملکرد دانه، میزان روغن، تعداد خورجین در بوته، عملکرد بیولوژیکی، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ و دوام سطح برگ، کارایی مصرف نیتروژن، کارایی زراعی نیتروژن، شاخص برداشت نیتروژن اختلاف معنی داری وجود داشت. محلول پاشی با غلظت 10 در هزار در مرحله ساقه رفتن + قبل از گلدهی، بیشترین عملکرد دانه (7/4221 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (1/1771 کیلوگرم در هکتار)، تعداد خورجین در بوته (7/219)، کارایی زراعی (94/17 کیلوگرم بر کیلوگرم)، کارایی مصرف نیتروژن (45/23 کیلوگرم بر کیلوگرم) و شاخص برداشت نیتروژن (39/77 درصد) را دارا بود. تیمار محلول پاشی در غلظت 10 در هزار در هر سه مرحله رشد گیاه (6 تا 8 برگی + ساقه رفتن + قبل از گلدهی) و زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی، بیشترین بازیافت ظاهری (به ترتیب با میانگین 71/70 و 78/68 درصد) و بیشترین کارایی جذب نیتروژن (به ترتیب با میانگین های 12/87 و 18/85 کیلوگرم بر کیلوگرم) را داشتند. بالاترین شاخص سطح برگ (lai) (به ترتیب87/6 و 57/5)، سرعت رشد گیاه (cgr) (به ترتیب 16/15 و 29/14 گرم بر متر مربع در 10 روز- درجه رشد) و دوام سطح برگ (lad) (به ترتیب 1204 و 1029 سانتی متر مربع در 10 روز- درجه رشد) نیز در تیمارهای محلول پاشی ده در هزار در زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی و 8-6 برگی+ ساقه رفتن + قبل از گلدهی مشاهده شد. همچنین این سه شاخص رابطه نزدیک و مثبتی را با عملکرد دانه داشتند (به ترتیب 67/0=r2، 86/0= r2و 89/0=r2). براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که محلول پاشی کود نیتروژن مکمل در مراحل ساقه رفتن و گلدهی کلزا باعث تامین نیاز کودی و کمک به افزایش محصول و کارایی مصرف کود نیتروژن در این گیاه می شود.

به منظور بررسی تأثیر محرک های رشد شیمیایی و آلی و زمان برداشت بر خصوصیات کمی و کیفی سویا رقم ویلیامز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار در سال های 92-1390 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. فاکتور اول، محلول پاشی مواد شامل 1- نانوکلات آهن (دو در هزار)، 2- کادوستیم (5/0 در هزار)، 3- آمینول فورته (دو در هزار)، 4- آب مغناطیسی (20 لیتر در متر مربع)، 5- کمپوست زباله شهری (10 تن در هکتار با نسبت 1/0 در آب اضافه شد)، 6- کود حیوانی (کود گاوی، 10 تن در هکتار با نسبت 1/0 در آب اضافه شد) و 7- کود شیمیایی نیتروژن خالص (پنج در هزار از منبع اوره) به همراه یک تیمار شاهد و فاکتور دوم، سه زمان برداشت 1- هنگامی که رطوبت دانه در غلاف های ساقه اصلی 25-20 درصد بود 2- هنگامی که رطوبت دانه در غلاف های ساقه اصلی 15-14 درصد بود (زرد شدن بیش از 95 درصد غلاف) 3- هنگامی که رطوبت دانه در غلاف های ساقه اصلی 12-10 درصد بود (رسیدگی کامل غلاف ها)، منظور شدند. مقایسه میانگین مرکب اثر متقابل تیمارها نشان داد که محلول-پاشی نانو کلات آهن و زمان برداشت دوم بیشترین عملکرد دانه و پروتئین (به ترتیب 3731 و 1390 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (951 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (7218 کیلوگرم در هکتار)، فتوسنتز جاری (3145 گرم در متر مربع)، شاخص سطح برگ (12/7)، کارایی فیزیولوژیک (85/38 کیلوگرم بر کیلوگرم)، شاخص برداشت نیتروژن (44/71 درصد) و میزان اسیدهای استئاریک و اولئیک (به ترتیب 73/5 و 70/25 درصد) را داشت. بیشترین میزان فیتین در تیمار آب مغناطیسی (13 درصد) و بیشترین غلظت آنزیم مالون دی آلدهید در تیمار شاهد (7/140 نانو مول بر گرم وزن تر) بدست آمد. میزان فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز با محلول پاشی نانوکلات آهن و کادوستیم در زمان برداشت دوم بیشتر از سایر تیمارها بود. براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که با توجه به عملکرد روغن و پروتئین و ترکیب اسیدهای چرب (اولئیک و لینولئیک) و بالا بودن ارزش تغذیه ای سویا، محلول پاشی نانوکلات آهن و زمان برداشت دوم باعث افزایش کمی و کیفی محصول و در راستای کاهش آلودگی های محیطی و کشاورزی پایدار می باشند.