نام پژوهشگر: تهمینه کاظمی
تهمینه کاظمی مریم مقدم متین
بیماری های رگ های محیطی و عروق کرونر یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در جوامع مختلف می باشند. تعداد معدودی از سرخرگ ها و سیاهرگ های خودی با ابعاد مناسب، به منظور جایگزینی با رگ های معیوب در دسترس هستند که نتایج پزشکی استفاده از آن ها چندان موفقیت آمیز نبوده و با مشکلات فراوان از قبیل نیاز به جراحی های مکرر با خطر و هزینه زیاد همراه است. به همین دلیل نزدیک به بیست سال است که تلاش به منظور ایجاد رگ های خونی به روش مهندسی بافت آغاز شده و یکی از تکنولوژی های امید بخش در طراحی بافت مناسب، مشابه با بافت سالم می باشد. داربست، سلول و فاکتورهای رشد سه رکن اصلی در مهندسی بافت می باشند. از آنجا که اکثر سلول های پستانداران وابسته به چسبندگی هستند، استفاده از داربست مناسب جهت کشت این سلول ها که دارای شبکه ای متخلخل به منظور عمل تغذیه رسانی سلول و دفع ضایعات سلولی به خارج داربست باشد، و زمینه تشکیل ماتریکس خارج سلولی و رگ زایی را فراهم نماید، بسیار مهم است. یکی دیگر از عناصر مورد نیاز در موفقیت مهندسی بافت، انتخاب سلول های مناسب می باشد. یکی از منابع سلولی، بافت بلاستما است که تجمعی از سلول های تمایز نیافته می باشد که در بخش هایی از پیکر بعضی موجودات زنده می توانند ایجاد گردند. این سلول ها قابلیت های تقسیم و تمایز سلولی را مشابه با سلول های بنیادی جنینی دارا می باشند. در این تحقیق آئورت گاو به عنوان داربست استفاده شد و چون تنها تاثیرماتریکس الاستیک بر روی بافت بلاستمایی مورد نظربود، سلول ها و کلاژن بافت آئورت با استفاده از محلول mg/ml50 برمید سیانوژن در70% فرمیک اسید حذف گردید و به این ترتیب داربستی بسیار متخلخل به دست آمد. سپس داربست های تهیه شده درون حلقه های بلاستمایی قرار داده شده و در محیط کشت به مدت 40 روز نگهداری شدند. نمونه برداری از بلاستما و داربست همراه آن هر ده روز یک بار صورت گرفت. مطالعات میکروسکوپی و آماده سازی نمونه ها بر اساس رنگ آمیزی های هماتوکسیلین- ائوزین و اورسئین- پیک ایندیگو کارمین- هماتوکسیلین، حذف سلول ها و رشته های کلاژن از داربست آماده شده را تایید نمود. علاوه بر این، مطالعات بافتی در روز دهم نفوذ سلول های بلاستمایی به داخل داربست الاستیک را نشان داد. در روز بیستم علاوه بر نفوذ، تقسیم و تمایز احتمالی سلول های بلاستمایی به سلول های فیبروبلاستی و میوسیت مشاهده گردید. نتایج در روز سی ام مشابه با روز بیستم بود و علاوه بر آن، تغییراتی از قبیل رگ زایی و شکل گیری بافت همبند نیز دیده شد. در روز چهلم، داربست و سلول های بلاستمایی احتمالا به دلیل مرگ سلولی از بین رفتند. بنا بر این نتایج نشان دادند که امکان تهیه یک داربست طبیعی الاستیک از آئورت به وسیله تیمار با برمید سیانوژن وجود دارد. این داربست می تواند دارای اثر القایی بر رفتارهای سلولی از قبیل مهاجرت، چسبندگی، تقسیم و احتمالا تمایز باشد. هرچند مطالعات بیشتری برای اثبات هویت سلول ها و سایر ویژگی های این داربست و همچنین امکان استفاده از آن در روش های مهندسی بافت عروقی مورد نیاز است.