چکیده در بسیاری از کشورها کشاورزان با فشار رو به افزایش برای بهینه سازی مصرف آفتکشها مواجه هستند. نگرانیهای عمومی راجع به اثرات احتمالی آفتکشها بر سلامت انسان و محیط زیست و افزایش هزینه توسعه و ثبت علفکش های جدید و تصمیمهای سیاسی به منظور کاهش یارانهها و حرکت بسوی قیمت های جهانی از جمله دلایل این امر است. به منظور بررسی تاثیر مزوسولفورون+ یدوسولفورون و کلودینافوپ – پروپارژیل و اختلاط آنها بصورت خالص و با استفاده از مویانهای سیتووت و فریگیت، سه آزمایش گلخانه ای واکنش به مقدار علفکش برای کنترل علفهرز یولاف وحشی در قالب طرح کامل تصادفی با 36 تیمار و چهار تکرار برای هر آزمایش به اجرا درآمد. تیمارها شامل مزسولفورون+ یدوسولفورون به تنهایی (در مقادیر 0، 4/2، 6، 12، 18 و 24 گرم ماده موثره در هکتار)، کلودینافوپ – پروپارژیل به تنهایی (در مقادیر 0، 4/6، 16، 32، 48 و 64 گرم ماده موثره در هکتار)، نسبت اختلاط 75% مزسولفورون+ یدوسولفورون+ 25% کلودینافوپ – پروپارژیل از مقادیر بالا، نسبت اختلاط 50% مزسولفورون+ یدوسولفورون+ 50% کلودینافوپ – پروپارژیل از مقادیر بالا، نسبت اختلاط 25% مزسولفورون+ یدوسولفورون+ 75% کلودینافوپ – پروپارژیل از مقادیر بالا، نسبت اختلاط 10% مزسولفورون +یدوسولفورون+ 90% کلودینافوپ – پروپارژیل از مقادیر بالا، و آزمایشهای دوم و سوم شامل تیمارهای فوق به اضافه مویانهای سیتووت و فریگیت بودند. نتایج نشان داد که هر دو علفکش بصورت خالص در مقادیرحداکثر دوز باعث خشکیدگی کامل یولاف وحشی شدند. در اختلاطهایی که نسبت کلودینافوپ – پروپارژیل به مزسولفورون+ یدوسولفورون بیشتر بود (90% کلودینافوپ – پروپارژیل + 10% مزسولفورون +یدوسولفورون) میزان خشکیدگی یولاف وحشی نسبت به سایر اختلاط ها افزایش یافت. به عبارتی اختلاط این دو علفکش با همدیگر دارای اثر افزایشی در کنترل یولاف وحشی داشت. اختلاط این دو علفکش بصورت خالص کمترین تاثیر را در کنترل علفهرز یولاف وحشی در مقایسه با اختلاطشان به همراه مویان های سیتووت و فریگیت داشت. همچنین اختلاط دو علف کش به همراه مویان سیتووت و فریگیت بر همکنش سینرژیست(هم افزایی) در کنترل یولاف وحشی داشت. اختلاط مزسولفورون + یدوسولفورون+ کلودینافوپ – پروپارژیل به همراه مویان سیتووت بیشترین تاثیر را در کنترل یولاف وحشی داشته، بطوریکه بیشترین و کمترین اثر هم افزایی به ترتیب مربوط به مویان سیتووت و فریگیت بود.

اختلاط های مواد شیمیایی به علت کاهش مصرف علفکشها و اثرات جانبی آنها، امری رایج در کشاورزی مدرن محسوب می شود. به منظور ارزیابی اثرات اختلاط علف کش های گروه بازدارند? فتوسنتز با علف کش کلوپیرالید روی علف های هرز و تعیین درصد خسارت آنها در گیاه زراعی چغندرقند رقم 019، آزمایش هایی در گلخان? تحقیقاتی و مزرع? دانشکد? کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در آزمایش های گلخانه ای، اثرات تیمار خالص و اختلاط علف کش دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست و علف کش کلریدازون با علف کش کلوپیرالید و اختلاط علف کش دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست با علف کش کلریدازون روی علف های هرز پهن برگ مهم مزارع چغندرقند مشهد در مرحل? 4 تا 6 برگی خرفه، تاج ریزی سیاه، تاج خروس ریشه قرمز و سلمه تره در قالب طرح کامل تصادفی با دُزهای مختلف از علف کش ها در 4 تکرار ارزیابی شد. میزان بازدارندگی فتوسنتز توسط علف کش های مذکور در علف های هرز مورد آزمایش در بازه های زمانی 4، 24، 48، 72 و 168 ساعت پس از اعمال غلظت های مختلف علف کش ها با اندازه گیری فلورسنس کلروفیل برگ بوسیل? دستگاه فلورومتر برآورد شد. آزمایش های مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با 3 تکرار در بهار، تابستان و پاییز 1393 به اجرا درآمد. برای این منظور بهترین دُزهای بدست آمده از تیمار خالص و اختلاط علف کش ها در آزمایش های گلخانه ای روی علف های هرز خرفه، تاج ریزی سیاه، تاج خروس ریشه قرمز و سلمه تره در مرحل? 2 تا 4 برگی چغندرقند (اوایل رشد علف های هرز) بکار برده شدند. نتایج آزمایش های گلخانه ای نشان داد که در مرحل? رشدی 4 تا 6 برگی دُزهای بکار رفت? علف کش ها کاهش می یابد. علف کش دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست در کمتر از نصف دُز توصیه شده موجب کنترل 90 درصدی علف های هرز خرفه، تاج ریزی سیاه، تاج خروس ریشه قرمز شدند. علف کش های کلریدازون و کلوپیرالید در نزدیک نصف دُز توصیه شده علف های هرز خرفه، تاج ریزی سیاه، تاج خروس ریشه قرمز را کنترل کردند در حالیکه علف کش های دس-مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست، کلریدازون و کلوپیرالید با بکار بردن نصف دُز توصیه شده و یا کمی بیشتر از آن موجب کاهش 90 درصدی علف هرز سلمه تره شد. نتایج اندازه گیری فلورسنس کلروفیل نشان داد سه پارامتر ماکزیمم بازد? فتوشیمیایی کوانتومی فتوسیستم2 (fv/fm)، تغییرات نسبی فلورسنس در مرحل? j (fvj) و مساحت بین منحنی کاتسکی و fm (area) در علف های هرز خرفه و تاج ریزی سیاه 4 ساعت پس از پاشش علف کش های دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست، کلریدازون و کلوپیرالید به شدت کاهش پیدا کرد. در حالیکه در مورد علف-های هرز تاج خروس و سلمه تره این کاهش با اعمال غلظت بالاتری از علف کش های مذکور و در باز? زمانی بیشتری مشاهده شد. همچنین، ارتباط معنی داری میان پارامترهای اندازه گیری شده با وزن خشک علف های هرز در 21 روز پس از اعمال علف کش ها وجود داشت. اثرات اختلاط علف کش های دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست و کلریدازون با علف کش کلوپیرالید روی علف هرز خرفه به ترتیب حالت هم افزایی، افزایشی و اختلاط علف کش دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست با علف کش کلریدازون از حالت افزایشی تا هم افزایی تبعیت کرد. اختلاط-های فوق در علف هرز تاج ریزی سیاه به ترتیب حالت هم افزایی و حالت افزایشی تا هم کاهی ضعیف و اختلاط علف کش دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست با علف کش کلریدازون بیشتر از حالت هم افزایی، و اختلاط این علف کش ها روی علف هرز تاج خروس ریشه قرمز به ترتیب هم-افزایی، هم کاهی تا افزایشی در سطح پاسخ مختلف ed80 و ed90 و اختلاط دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست با کلریدازون در هر دو سطح پاسخ از حالت افزایشی و در علف هرز سلمه تره به ترتیب هم افزایی، افزایشی تا هم کاهی در هر دو سطح پاسخ و اختلاط دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست با کلریدازون افزایشی یا هم کاهی ضعف پیروی کرد. براساس نتایج آزمایش های مزرعه ای درصد خسارت بوته های چغندرقند در بین تیمارها چندان قابل توجه نبود و بوته های چغندرقند توانستند خسارت وارده را جبران کنند. کاربرد دس مدیفام + فن مدیفام + اتوفومیست در تیمار خالص و نسبت های اختلاط بخوبی توانست علف های هرز خرفه، تاج ریزی سیاه، تاج خروس ریشه قرمز و سلمه تره را کنترل کرده، جمعیت و وزن خشک آنها را کاهش دهد و تنها کاربرد خالص و نسبت های بالاتر علف کش کلریدازون و کلوپیرالید به مراتب اثرات کمتری روی علف-های هرز ایجاد کردند. عملکرد و اجزای عملکرد چغندرقند نیز مطابق با کنترل کمتر و یا دیرهنگام، جمعیت و وزن خشک بیشتر علف های هرز مقدار کمتری را در این تیمارها نسبت به یگر تیمارها داشتند. ازاین رو، اختلاط علف کش های گروه بازدارند? فتوسنتز با دیگر گروه های علف-کشی برای کنترل مناسب، جلوگیری از کاهش محسوس عملکرد و پیشگیری از بروز مقاومت و تحمل در گونه های علف هرزی توصیه می شود.